NATO przygotowuje się do PSYOPS [OPINIA]

Zastanawiając się nad współczesną przestrzenią PSYOPS, nie wolno zapominać, że nie działamy w próżni definiowanej aktywnością naszych sojuszników, ale i potencjalnych przeciwników/rywali. Po pierwsze, trzeba wprost zaznaczyć, że w ramach NATO widać, że na czele rozwoju tych zdolności znalazła się pewna grupa państw z mocno rozbudowanymi narzędziami PSYOPS. Należą do nich oczywiście USA, a w przypadku europejskiego filaru NATO również Zjednoczone Królestwo, Niemcy oraz Włochy. Amerykanie naturalnie mogą pochwalić się największym zasobem jednostek PSYOPS, ale także rozwojem ich zaplecza doktrynalnego oraz narzędzi, w tym ich cyfryzacji. W tym miejscu warto sięgnąć po oficjalną charakterystykę żołnierzy PSYOP, jakich szukają Amerykanie oraz po swoiste zdefiniowanie ich misji.

Amerykańska droga od PSYOPS do PSYWAR

W oficjalnym przekazie mówi się bowiem, że kandydaci do służby w PSYOPS są „oceniani i wybierani pod kątem intelektu, umiejętności krytycznego i analitycznego myślenia, zdolności adaptacyjnych i odporności psychicznej”. Uznaje się bowiem, że muszą to być osoby zdolne do edukacji w przestrzeniach wysoce zróżnicowanych, a obejmujących kwestie narzędzi wpływu, aspekty językowe, kulturowe czy też religijne na wybranych teatrach działań. Obecnie muszą rozumieć dynamikę nowych form przekazu, stąd zdolność do oddziaływania za pomocą klasycznych narzędzi (radio, telewizja, ulotki, etc.), ale i nowoczesnych formatów, w tym mediów społecznościowych.

Warto jeszcze raz sięgnąć do oficjalnego przekazu z USA, gdzie zauważa się, że wojskowi zaangażowani w PSYOPS, „analizują środowisko operacyjne, cele fizyczne i grupy docelowe; doradzają w zakresie efektów psychologicznych; planują opcje wywierania wpływu; opracowują działania i komunikaty ukierunkowane na podatność psychologiczną; optymalnie dostosowują czas działań i komunikatów; oraz oceniają skuteczność wywierania wpływu. Działając w małych, autonomicznych zespołach, jednostki PSYOP prowadzą wojskowe operacje wsparcia informacyjnego; działania z użyciem decepcji na rzecz celów wyznaczonych przez Departament Wojny; wspierają budowę potencjału wpływu na rzecz sił partnerów; a na żądanie prezydenta zapewniają wsparcie informacyjne władzom cywilnym”.

W tym krótkim publicznym przekazie uwidacznia się znaczenie zasobów PSYOPS dla całych amerykańskich sił zbrojnych, ale także szerzej aparatu państwa na wypadek zaistnienia różnych scenariuszy rozwoju sytuacji (od konfliktu konwencjonalnego, aż po działania kontrpartyzanckie COIN - Counter-Insurgency Operations, zwalczanie terroryzmu oraz prowadzenie misji innych niż wojna MOOTW – popularne po zakończeniu zimnej wojny).

Domena informacyjna wymaga od amerykańskich dowódców elastyczności, zrozumienia jej prawideł i zdolności kreowania własnych przekazów oraz sterowania/wpływania na inne. W dobie obecnego napięcia na linii USA-Wenezuela należy wskazać, że właśnie z tego regionu płyną doświadczenia postwietnamskie, wynikłe np. z prób izolacji informacyjnej pola walki w okresie inwazji na Grenadę (1983 r.) oraz później na Panamę (1989 r.). Szczytem możliwości stały się oczywiście zdolności do kontroli przekazów z okresu wojen w Iraku 1990-91 i pierwszej fazy kampanii Iracka Wolność 2003 r. (później przekaz, np. z racji pojawienia się nowych mediów w stylu Al Jazeery oraz kanałów komunikacji na szczeblu strategicznym, został zakwestionowany).

Co najważniejsze, w przypadku analizy podejścia tego mocarstwa, to Amerykanie doktrynalnie cały czas dokonują swoistej ewolucji wraz z nowymi potrzebami środowiska operacyjnego i informacyjnego. W ubiegłych latach przygotowywali się chociażby do prowadzenia Military information support operations (MISO) i to na każdym ze szczebli, od taktycznego po strategiczny. W przypadku MISO U.S. Army doprecyzowywała, że MISO „polegają na udostępnianiu określonych informacji zagranicznym odbiorcom w celu wpływania na emocje, motywy, rozumowanie i zachowania rządów i obywateli. Może to obejmować działania w cyberprzestrzeni i zaawansowane techniki komunikacji za pośrednictwem wszelkich mediów”. I jednocześnie dookreślono, że chodzi m.in. o to, aby celowo wprowadzić w błąd (decepcja) siły wroga w trakcie walki wykorzystując właśnie zróżnicowane narzędzia PSYOPS. Obecnie pojęciem stosowanym przez USA jest PSYWAR (Psychological warfare), które współcześnie dołączyło do PYSOPS, MISO, a wcześniej do działań pozyskiwania „serc i umysłów”, czy jeszcze wcześniej klasycznych elementów propagandy wojennej z okresu wojen światowych.

Zauważmy, że nie bez przyczyny mowa była o perspektywie U.S. Army, gdyż to właśnie wojska lądowe i wywodzące się z nich Siły Operacji Specjalnych (SOF) dysponują na gruncie amerykańskim najważniejszymi zasobami PSYOPS/PSYWAR. Co interesujące, w 2024 r. reaktywowana została Szkoła PSYWAR (pierwotnie Centrum i Szkoły Walki Specjalnej im. Johna F. Kennedy’ego U.S. Army). Jak wskazuje się, Szkoła PSYWAR szkoli i kwalifikuje personel Operacji Psychologicznych (PO) Armii Stanów Zjednoczonych do misji związanych z prowadzeniem operacji specjalnych na całym świecie. Dodaje się, że tam właśnie odbywa się jedyny tego rodzaju kurs kwalifikacyjny w specjalnościach wojskowych (MOS - military occupational specialty) w strukturach podlegających Departamentowi Wojny. Tym samym to właśnie Szkoła PSYWAR szkoli i kwalifikuje cały personel wojskowy w zakresie PSYWAR.

Co ważne, mowa o zasobach wojsk operacyjnych oraz rozbudowanym zapleczu rezerwy, właśnie pod kątem wzmocnienia PSYWAR na wypadek rozwinięcia sił. Co ciekawe, na wypadek zaistnienia nowych potrzeb, chociażby w U.S. Navy, mogą pojawić się pewne zdolności PSYWAR, ale nie ma tak widocznych zasobów jak w przypadku wojsk lądowych (przy czym warto zauważyć przypadek Naval Reserve Atlantic Fleet PSYOP Audiovisual Unit). Jeśli chodzi o U.S. Air Force, warto podkreślić istnienie 193rd Special Operations Wing stacjonującego w Harrisburg International Airport (stan Pennsylvania), które zapewnia jedyną powietrzną platformę operacji psychologicznych w Departamencie Wojny, wykorzystując samoloty EC-130J Commando Solo.

Lecz wracając do U.S. Army, skupmy się na wstępie tylko i wyłącznie na jednostkach aktywnych, wskazując na dwie grupy (według obecnego stanu rzeczy, ale przy nadchodzących zmianach w obrębie wojsk lądowych USA wysoce prawdopodobne mogą być również zmiany i w tym zakresie jednostek PSYWAR):

4th Psychological Operations Group (Airborne), w skład której wchodzą: 4th Psychological Operations Battalion (Airborne), 3rd Psychological Operations Battalion (A) (Media Dissemination Battalion), 6th Psychological Operations Battalion (Airborne), przydział do dowództwa geograficznego European Command (EUCOM), 7th Psychological Operations Battalion (Airborne), przydział do dowództwa geograficznego African Command (AFRICOM), 8th Psychological Operations Battalion (Airborne), przydział do dowództwa geograficznego Central Command (CENTCOM).

8th Psychological Operations Group (Airborne), w tym: 1st Psychological Operations Battalion (A) – wsparcie dowództwa geograficznego Southern Command (USSOUTHCOM), 5th Psychological Operations Battalion (A) – wsparcie dla Indo-Pacific Command (USINDOPACOM), 9th Psychological Operations Battalion (A).

Należy również dodać, że Amerykanie mają możliwość szybkiego wzmocnienia sił przeznaczonych do PSYWAR jednostkami rezerwy, które były powoływane np. do działań w Iraku oraz Afganistanie. Na wypadek dużego konfliktu USA mają więc zdolności do rozszerzenia własnych operacji w ramach PSYWAR. Jest to jedno z niewątpliwych wyzwań również w naszym państwie, zdając sobie sprawę, że kryzys lub wojna mogą wymagać od nas rozwinięcia i szybkiego włączenia zdolności krajowych zasobów wojskowych PSYOPS.

Niemcy i operacje informacyjne

Nasi zachodni sąsiedzi ulokowali umowne zdolności PSYOPS w ramach Zentrums für Operative Kommunikation unterstützen die Operationsführung (ZOpKomBw). Niemców wyróżnia przy tym o wiele bardziej restrykcyjne podchodzenie do zagadnień związanych z operacjami, w tym zakresie, co jest niewątpliwie pochodną doświadczeń historycznych i tamtejszej specyfiki systemu politycznego sprawującego kontrolę nad siłami zbrojnymi. Wojskowi z ZOpKomBw, według oficjalnego opisu, wspierają dowództwa operacyjne na szczeblu krajowym oraz międzynarodowym w przypadku różnych dyslokacji jednostek należących do Bundeswehry. Zauważa się przy tym, że „podobnie jak cywilna struktura medialna, zespół ZOpKomBw analizuje sytuację ludności w rejonach rozmieszczenia i angażuje grupy docelowe za pomocą materiałów drukowanych, audio, wideo i innych, w tym kanałów internetowych. W ramach strategii komunikacji bezpośredniej, Centrum wykorzystuje zaplanowane i ukierunkowane rozmowy z lokalną ludnością, aby osiągnąć pożądany efekt.”

W tym celu specjaliści ci posiadają wszechstronną wiedzę na temat celów komunikacyjnych oraz znają lokalne uwarunkowania kulturowe i specyficzne nawyki komunikacyjne grupy docelowej. Umożliwia to Bundeswehrze wykorzystanie środowiska informacyjnego jako wojskowej przestrzeni operacyjnej. Przypisane zadania wsparcia obejmują rozpowszechnianie informacji o żołnierzach za pośrednictwem radia oraz podtrzymywanie morale żołnierzy za pośrednictwem programów telewizyjnych”. Narzędziem działania jednostki są również Radio Andernach, a także kanał Bundeswehr-TV (BWTV). W przypadku strony niemieckiej widać nastawienie przede wszystkim na sprawy informowania (operative kommunikation) i tworzenia potencjalnie pozytywnych przekazów w przypadku działań w środowisku, które może borykać się z wrogimi działaniami w zakresie dezinformacji.

Jednakże, trzeba pamiętać, że niemieckie zasoby są wysoce profesjonalne i widoczne w przestrzeni NATO. Uznaje się nawet, że to właśnie niemiecki komponent może współcześnie być najważniejszym elementem składowym do działań tego rodzaju w przestrzeni europejskiego NATO.

Włoska wizja jednostki "PSYOPS"

W przypadku sił zbrojnych Włoch mowa jest przede wszystkim o siłach skoncentrowanych w 28º Reggimento „Pavia”, będącym w składzie Brigata Informazioni Tattiche. Ten ostatni związek taktyczny jest wyjątkowy, gdyż jego potencjał jest zbudowany wokół PSYOPS oraz działań komunikacji (comunicazioni operative) w domenie informacyjnej, ale posiada również elementy odnoszące się do wywiadu (HUMINT oraz IMINT) czy też walki radioelektronicznej (WRE). Po raz kolejny można więc zaobserwować, że na gruncie wielu państw NATO trwa coś w rodzaju dostosowywania ulokowania zasobów PSYOPS do własnej wizji całościowego lokowania narzędzi z kilku domen. Włosi stawiają na synergię walki informacyjnej i kognitywnej, szeroko wspieranej przez zdolności wywiadowcze oraz WRE i cyber.

Oficjalne informacje mówią o batalionie komunikacji operacyjnej (comunicazioni operative), który składa się z kilku kompanii. Włoscy wojskowi są zdolni do prowadzenia działań w obrębie niejako klasycznych środków komunikowania, w tym prasy, radia, TV, ale także nowych form przekazu bazujących na Internecie. Włoski PSYOPS, podobnie jak w przypadku innych omawianych, ma za sobą wiele dyslokacji w ramach misji zagranicznych, w których pojawiały się kontyngenty wojskowe z tego państwa. Przy czym strona włoska zdecydowanie mniej chwali się swoimi zdolnościami i jest o wiele bardziej lakoniczna we wskazywaniu szczegółów odnoszących się do narzędzi działania w domenie informacyjnej. Spekulując, należy uznać, że bliskość ulokowania PSYOPS do spraw wywiadu czy WRE nie pomaga w większej transparentności względem działań 28º Reggimento „Pavia”.

Francja chce wygrywać bitwy przed ich stoczeniem

Równie interesujące jest podejście do PSYOPS strony francuskiej, która, podobnie jak w przypadku Niemiec czy też Zjednoczonego Królestwa, stawia na definiowanie swoich działań przez pryzmat operacji w domenie informacyjnej oraz operacji wpływu (opérations militaires d’influence). Trzeba przy tym wskazać, że dla Francji domena informacyjna jest jedną z kluczowych nowych przestrzeni do aktywności państwa i powstają ku temu narzędzia oraz instytucje. Odchodząc od wojska, należy przytoczyć chociażby przykład VIGINUM, a więc francuskiej służby nadzoru i ochrony przed zagranicznymi zakłóceniami cyfrowymi, która już nie raz mierzyła się np. z rosyjskimi operacjami wpływu w krytycznych dla Francji momentach. Jednakże, w przypadku tamtejszych sił zbrojnych to od 2012 r. kluczowe miejsce jest zarezerwowane dla Le Centre interarmées des actions sur l’environnement (CIAE).

Co interesujące, CIAE przez kilka lat szukało swojego miejsca w sferach wywiadu oraz cyber, aby ostatecznie trafić pod pieczę specjalsów z Commandement des actions spéciales Terre (CAST). Zasoby CIAE są dedykowane do poziomu taktycznego, operacyjnego i strategicznego. Francuzi zauważają, że „współczesne konflikty na świecie pokazują, że wojny wygrywa się także dzięki zdolnościom wpływu państwa. Uznana za funkcję strategiczną w Narodowym Przeglądzie Strategicznym (Revue stratégique nationale)  z 2022 roku, „wpływ” (l’influence) pozwala oddziaływać na percepcję w trakcie działań poprzez znajomość i zrozumienie środowiska informacyjnego i ludzkiego”. Odnosi się to również popularnego francuskiego stwierdzenia, aby mieć zdolność, żeby „wygrać wojnę przed wojną”. Tym samym, dla strony francuskiej niezbędnym jest widzenie holistyczne zdolności sił operacji specjalnych, CIMIC, cyber i właśnie sił wywierania wpływu lub, jak byśmy to uprościli, PSYOPS. W tym ostatnim przypadku mowa raczej o pojęciu „lutte informatique d’influence (L2I) et la formation à l’influence”.

CIAE, jak oficjalnie wskazano, wykorzystuje ekspertów w dziedzinach walki informacyjnej w obszarze wpływu, analiz środowiska informacyjnego, ale też produkcji multimedialnej, działań psychologicznych oraz relacji cywilno-wojskowych (CIMIC). Mowa jest o cyklu złożonym z trzech elementów, tj. CIAE ma za zadanie poznać, analizować i zrozumieć środowisko informacyjne i ludzkie pod kątem operacji, następnie CIAE ma za zadanie wywoływać efekty wpływające na postawy i zachowania poprzez oddziaływanie na percepcje i finalnie CIAE ma również za zadanie szkolić żołnierzy wyznaczonych do działań w zakresie wpływu, przekazywać wiedzę dotyczącą walki informacyjnej w siłach zbrojnych oraz uświadamiać decydentom znaczenie tych koncepcji. Ten ostatni element warto uwypuklić, gdyż ma on wielkie znaczenie w przypadku każdych sił zbrojnych. Przede wszystkim dlatego, że również własne wojska są i będą zlokalizowane w orbicie zainteresowania wrogich operacji w domenie informacyjnej. Nie wspominając o rosnących potrzebach związanych z uświadamianiem tych zagadnień w przestrzeni komponentów odpowiedzialnych za dowodzenie, a także przestrzeń decyzyjną w polityce obronnej państwa.

Patrząc na USA, warto również wskazać na inne państwo NATO, z którego żołnierze służą już w Polsce, a więc Zjednoczone Królestwo. W tym przypadku rdzeniem zdolności PSYOPS jest 77th Brigade Information Operations. Jednakże należy zaakcentować ważne zastrzeżenie: Brytyjczycy wolą się raczej posługiwać pojęciem operacji informacyjnych (Information Operations), ale także odnoszą się do zagadnień wywierania wpływu oraz (militarnych efektów strategicznych) military strategic effects. Tak czy inaczej, strona brytyjska nie ukrywa, że inwestując w zdolności 77th Brigade IO, dążą do uzyskania niezbędnej adaptacji do wojny w nowych warunkach, jeśli chodzi o domenę informacyjną. Zaznaczają przy tym, że „wojna dynamicznie się rozwija, a zdolność do konkurowania w dziedzinie informacji jest kluczowa. Musimy rozwijać nasze możliwości i znajdować nowe sposoby działania, aby stawić czoła naszym przeciwnikom”. Zauważmy, że omawiany związek taktyczny jest hybrydową jednostką składającą się z żołnierzy zawodowych i rezerwistów, posiadającą specjalistyczne umiejętności walki w środowisku informacyjnym.

Patrząc na USA, warto również wskazać na inne państwo NATO, z którego żołnierze służą już w Polsce, a więc Zjednoczone Królestwo. W tym przypadku rdzeniem zdolności PSYOPS jest 77th Brigade Information Operations. Jednakże należy zaakcentować ważne zastrzeżenie: Brytyjczycy wolą się raczej posługiwać pojęciem operacji informacyjnych (Information Operations), ale także odnoszą się do zagadnień wywierania wpływu oraz (militarnych efektów strategicznych) military strategic effects. Tak czy inaczej, strona brytyjska nie ukrywa, że inwestując w zdolności 77th Brigade IO, dążą do uzyskania niezbędnej adaptacji do wojny w nowych warunkach, jeśli chodzi o domenę informacyjną. Zaznaczają przy tym, że „wojna dynamicznie się rozwija, a zdolność do konkurowania w dziedzinie informacji jest kluczowa. Musimy rozwijać nasze możliwości i znajdować nowe sposoby działania, aby stawić czoła naszym przeciwnikom”. Zauważmy, że omawiany związek taktyczny jest hybrydową jednostką składającą się z żołnierzy zawodowych i rezerwistów, posiadającą specjalistyczne umiejętności walki w środowisku informacyjnym.

Przed wojskowymi stawia się oficjalnie i wprost następujące cele: zdolność do budowania partnerstw, a także możliwości prowadzenia operacji poza granicami państwa; możliwości w rozumieniu środowiska informacyjnego i budowanie możliwości do uzyskania przewagi w tej przestrzeni; identyfikacja, rozwijanie i prowadzenie operacji informacyjnych, samodzielnie lub we współpracy z partnerami, w celu uzyskania przewagi nad rzeczywistymi lub potencjalnymi przeciwnikami; analiza odbiorców, aby zapewnić najskuteczniejsze działania wspierające cele wojskowe. Trzeba zauważyć, że strona brytyjska podkreśla bardzo ważny aspekt działania w domenie informacyjnej, który wskazuje na synergię aktywności jednostek PSYOPS oraz struktur wywiadowczych. Mówi się bowiem wprost, że cyt. „wykorzystując dane wywiadowcze do zrozumienia odbiorców i systemów, analizowania sieci i identyfikowania możliwości wywiadowczych, Brygada dysponuje szeregiem możliwości osiągnięcia efektu”. Konkludując, widząc PSYOPS trzeba nie tylko widzieć również domenę cyber, ale szereg elementów odnoszących się do zdolności wywiadowczych i kontrwywiadowczych państwa oraz jego sił zbrojnych.

W ramach 77th Brigade wskazuje się na 5 Information Operations Task Force, której żołnierze są najbardziej ekspedycyjni i dysponują możliwością wystawiania zespołów Planning and Liaison Elements oraz, co najważniejsze, Tactical PsyOps teams. Wspierając operacje sił zbrojnych Zjednoczonego Królestwa, ale także operacje sojusznicze/koalicyjne z zakresu taktycznej przestrzeni PSYOPS.

5 IOTF składa się z żołnierzy i oficerów zawodowych, przedstawicieli wszystkich rodzajów sił zbrojnych i wszystkich rodzajów wojsk, którzy są szkoleni w zakresie używania niekonwencjonalnego sprzętu, procesów i technik w celu wywierania ukierunkowanych form presji na przeciwnikach Wielkiej Brytanii. Drugim elementem Brygady jest 101 Information Operations Task Force (101 IOTF). Członków 101 IOTF pozyskuje się na bazie poszukiwania ekspertów od: fotografii, wideo i postprodukcji, dziennikarstwa, marketingu i komunikacji, relacji z mediami, dezinformacji, wpływu, ale także monitoringu mediów. Ale coraz bardziej niezbędni są eksperci posiadający wiedzę na temat mediów społecznościowych, tworzenia treści cyfrowych i prowadzenia działań wpływu online. Szczególnie, że stają przed wojskiem coraz większe wymagania względem odniesienia się do zmian w sferze technologii informacyjnych, w tym zastosowaniu np. narzędzi AI.

 W jej skład mają wchodzić: 201 Kompania wystawiająca specjalistyczno-hybrydowy pododdział, obejmujący gromadzenie danych OSINT, innowacje w zakresie danych oraz działania z zakresu informacji cyfrowej (za opisem jednostki). Oficjalnie podkreśla się, że jest ona wyszkolona na wysokim poziomie w zakresie komunikacji internetowej, bezpieczeństwa i analizy. Żołnierze tam służący charakteryzują się umiejętnościami językowymi i wiedzą kulturową. 202 Kompania to wyspecjalizowany, hybrydowy pododdział, produkujący wysokiej jakości materiały wideo, audio i graficzne. Co ciekawe, mówi się wprost, że „czerpiąc z szerokiego wachlarza umiejętności kreatywnych zarówno żołnierzy zawodowych, rezerwistów, jak i żołnierzy rezerwy specjalistycznej, jest to agencja kreatywna w mundurze”.

Innym ważnym elementem jest 6 Military Intelligence Battalion, a więc również jednostka hybrydowa wspierająca 77th Brigade, ale także Army Special Operations Brigade i 6th (UK) Division. Jej obecność ma zapewnić wsparcie wywiadowcze niezbędne do planowania i realizacji operacji niekonwencjonalnych i informacyjnych. W tym przypadku wykonuje się analizę odbiorców w domenie informacyjnej, ale także systemów oraz całego środowiska informacyjnego. Co ważne, dysponują oni komórką do prowadzenia OSINT (wywiadu na źródłach otwartych).

Wymagana zmiana w sposobie myślenia

Konkludując, musimy pamiętać, że posiadanie dobrze rozbudowanych zasobów PSYOPS/PSYWAR jest dziś niewątpliwie elementem, którego nie można pominąć, konstruując siły zbrojne, przede wszystkim z racji nowego środowiska operacyjnego. Dzieje się tak w coraz większej liczbie państw natowskich, aczkolwiek trzeba uczciwie zaznaczyć, że nie wszystkie one są dobrze przygotowane do nowych wymogów domeny informacyjnej, a także – zawężając do samych zdolności PSYOPS/PSYWAR/działań informacyjnych, etc. Częstokroć jednak potencjał wojskowy w ramach państw NATO oscyluje wokół problemów taktycznych, a nie wyższych stopni. Nie zmienia to jednak faktu, że żołnierze (ale również cywilni eksperci, bo w przypadku domeny informacyjnej ich znaczenie jest olbrzymie) są bowiem zmuszeni do symultanicznego reagowania w wymiarze kognitywnym, wirtualnym oraz realnym. Jednocześnie coraz bardziej należy widzieć złożoność domeny informacyjnej, gdzie niezbędnym jest uzyskiwanie interoperacyjności między PSYOPS, CIMIC, cyber, wywiadem i kontrwywiadem, a nawet siłami operacji specjalnych. Przy czym trzeba pamiętać, że PSYOPS to w znacznym stopniu nie tyle obrona, co atak, i dzięki temu rzeczywiście można uzyskać efektywne oddziaływanie na przeciwnika relatywnie niskimi kosztami.