Zawodowcy, czy rezerwiści? Jak zwiększa się polska armia [ANALIZA]

Wojsko w czasie pokoju składa się z jednostek organizacyjnych, które mają swoje etaty lub wykazy stanowisk dla żołnierzy. Łączna liczba tych stanowisk określa stan etatowy Sił Zbrojnych RP w czasie pokoju. Liczba ta stanowi informację niejawną. Na czas wojny istniejące jednostki przechodzą na etaty wojenne, lub pozostają na etatach pokojowych, lub ulegają rozformowaniu. Równocześnie mobilizowanych jest szereg jednostek nowo formowanych. Szczegóły zapisane są w obecnie obowiązującym planie mobilizacyjnym. Łączna liczba stanowisk etatowych Sił Zbrojnych na czas wojny jest również informacją niejawną.

Liczba ewidencyjna żołnierzy w danym dniu pokoju lub wojny jest zupełnie inna od liczby stanowisk etatowych. Przeważnie jest ona niższa, ponieważ rzadko kiedy jednostki organizacyjne wojska są ukompletowane w 100 % czyli zgodnie ze swoimi etatami.

Dokładne dane dotyczące liczb ewidencyjnych w różnych latach są w posiadaniu MON. Ale w różnych latach były i są one pokazywane publicznie w różny sposób. To powoduje problemy w jednoznacznym i łatwym porównywaniu danych. Ale spróbujmy.

Z dniem 1 stycznia 2010 roku Polska zawiesiła pobór do zasadniczej służby wojskowej. Podstawą działania Sił Zbrojnych RP w czasie pokoju pozostali tylko żołnierze zawodowi, łącznie z nowym korpusem szeregowych zawodowych.

W ubiegłej dekadzie liczebność ewidencyjna wynosiła:

• 95.439 żołnierzy zawodowych 31 grudnia 2010 roku;
• 93.923 żołnierzy zawodowych 31 grudnia 2011 roku;
• 95.318 żołnierzy zawodowych 31 grudnia 2012 roku;
• 97.055 żołnierzy zawodowych 31 grudnia 2013 roku;
• 96.611 żołnierzy zawodowych 31 grudnia 2014 roku;
• 96.248 żołnierzy zawodowych 31 grudnia 2015 roku;
• 98.586 żołnierzy zawodowych 31 grudnia 2016 roku;
• 101.578 żołnierzy zawodowych 31 grudnia 2017 roku;
• 104.946 żołnierzy zawodowych 31 grudnia 2018 roku;
• 107.704 żołnierzy zawodowych 31 grudnia 2019 roku.

Jak widać, poziom ten oscylował wokół liczby 100 tys. z tendencją do powolnego wzrostu w drugiej połowie ubiegłej dekady. Nawet aneksja Krymu przez Rosję nie spowodowała gwałtownej zmiany w ewidencyjnym stanie wojska.

Dopiero trzy poważne kryzysy to zmieniły. Była to pandemia od 2020 roku, agresja na granicę białorusko-polską od 2021 roku i nowy, pełnoskalowy etap agresji Rosji na Ukrainę od 2022 roku.

W następnych latach liczba żołnierzy zawodowych rosła. Było to efektem rozbudowy organizacyjnej wojska co pociągnęło za sobą zwiększenie rekrutacji oraz ogólnej sytuacji zagrożenia wojennego w Europie. Liczebność wynosiła:

- 110.100 żołnierzy zawodowych 31 grudnia 2020 roku;

- 113.586 żołnierzy zawodowych 31 grudnia 2021 roku;

- 118.340 żołnierzy zawodowych 31 grudnia 2022 roku;

- 134.362 żołnierzy zawodowych 31 grudnia 2023 roku;

- 144.469 żołnierzy zawodowych 31 grudnia 2024 roku;

- około 148.800 żołnierzy zawodowych 30 czerwca 2025 roku.

Dynamikę zmian liczbowych pokazują dodatkowo dane dotyczące liczby żołnierzy zawodowych powołanych i zwolnionych ze służby wojskowej w kolejnych latach. Wygląda to następująco:

• w 2021 roku powołano 9.651 i zwolniono 6.165 żołnierzy zawodowych;
• w 2022 roku powołano 13.742 i zwolniono 8.988 żołnierzy zawodowych;
• w 2023 roku powołano 25.190 i zwolniono 9.168 żołnierzy zawodowych;
• w 2024 roku powołano 19.389 i zwolniono 9.282 żołnierzy zawodowych.

Powyższe liczby pokazują jedną bardzo niekorzystną dla funkcjonowania i sprawności wojska cechę, czyli wysoką fluktuację kadr.

W ciągu tych czterech lat z wojska odeszło łącznie 33.603 żołnierzy, w większości wyszkolonych i posiadających dużą wiedzę i umiejętności. W tym samym czasie powołano 67.972 nowych żołnierzy zawodowych. Część z nich, co prawda ukończyła akademie wojskowe i centra szkolenia, ale część z nich zasiliła bezpośrednio korpus szeregowych zawodowych.

Słuchacze akademii wojskowych do 12. miesiąca służby zostali żołnierzami dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej w trakcie kształcenia, a od 13. miesiąca służby — żołnierzami zawodowymi w trakcie kształcenia.

Wiadomo, iż żołnierzy zawodowych w trakcie kształcenia było:

• ponad 4.800 w dniu 28 czerwca 2024 roku;
• około 5.600 pod koniec 2024 roku;
• około 5.000 w dniu 30 czerwca 2025 roku.

Ważnym parametrem jest podział żołnierzy zawodowych na poszczególne korpusy.

I tak generałów było:

- 97 w dniu 31 grudnia 2021 roku;

- 116 w dniu 31 grudnia 2022 roku;

- 134 w dniu 31 grudnia 2023 roku;

- 146 w dniu 31 grudnia 2024 roku.

Oficerów było:

- 21.035 w dniu 31 grudnia 2021 roku;

- 21.514 w dniu 31 grudnia 2022 roku;

- 22.574 w dniu 31 grudnia 2023 roku;

- 23.834 w dniu 31 grudnia 2024 roku;

- około 24.600 w dniu 30 czerwca 2025 roku.

Podoficerów zawodowych było:

- 40.418 w dniu 31 grudnia 2021 roku;

- 45.994 w dniu 31 grudnia 2022 roku;

- 52.233 w dniu 31 grudnia 2023 roku;

- 55.881 w dniu 31 grudnia 2024 roku;

- około 57.000 w dniu 30 czerwca 2025 roku.

Natomiast szeregowych zawodowych było:

- 52.036 w dniu 31 grudnia 2021 roku;

- 50.716 w dniu 31 grudnia 2022 roku;

- 59.421 w dniu 31 grudnia 2023 roku;

- 64.608 w dniu 31 grudnia 2024 roku;

- około 67.200 w dniu 30 czerwca 2025 roku.

Wraz z rezygnacją z zasadniczej służby wojskowej, obok powoływanych na czas ćwiczeń i wojny rezerwistów, wojsko wprowadza inne formy służby wojskowej.

Kolejnym krokiem było powołanie Wojsk Obrony Terytorialnej, w których utworzono nowy rodzaj służby, czyli terytorialną służbę wojskową.

Liczba żołnierzy terytorialnej służby wojskowej systematycznie rosła:

- 4.200 w 2017 roku;

- 11.400 w 2018 roku;

- 18.500 w 2019 roku;

- 21.800 w 2020 roku;

- 26.400 w 2021 roku;

- 31.730 w 2022 roku;

- 34.945 w 2023 roku;

- 35.997 w 2024 roku;

- prawie 37.000 w dniu 30 czerwca 2025 roku.

Wspomniana Ustawa o obronie Ojczyzny wprowadziła w życie dobrowolną zasadniczą służbę wojskową (DZSW) trwającą 12 miesięcy. Tę formę służby pełniło:

- prawie 17.000 żołnierzy DZSW i ponad 2.500 żołnierzy DZSW w trakcie kształcenia w dniu 28 czerwca 2024 roku;

- prawie 16.700 żołnierzy DZSW i ponad 3.200 żołnierzy DZSW w trakcie kształcenia pod koniec 2024 roku;

- ponad 16.600 żołnierzy DZSW i około 3.000 żołnierzy DZSW w trakcie kształcenia w dniu 30 czerwca 2025 roku.

Ustawa ta również podzieliła żołnierzy rezerwy na aktywną rezerwę i pasywną rezerwę. Pasywna rezerwa czeka na ewentualne wezwanie na ćwiczenia rezerwy lub na mobilizację. Natomiast aktywna rezerwa ma podpisane umowy i okresowo pełni służbę w jednostkach i instytucjach wojskowych. Aktywna rezerwa skierowana jest głównie do byłych żołnierzy zawodowych.

Zgodnie z odpowiedzią, jaką otrzymaliśmy od MON, szczegółowe informacje dotyczące liczb żołnierzy aktywnej rezerwy stanowią informację niejawną.

- w 2022 roku formę aktywnej rezerwy pełniło 193 żołnierzy;

- w 2023 roku formę aktywnej rezerwy pełniło 997 żołnierzy, a w dniu 31 grudnia 2023 roku ich liczba wynosiła 731;

- w 2024 roku formę aktywnej rezerwy pełniło 2.053 żołnierzy.

Wydaje się, iż najbardziej przejrzystym przedstawianiem danych dotyczących liczby żołnierzy WP jest osobne podawanie ich ze względu na formę pełnienia służby, czyli:

• żołnierze zawodowi i żołnierze zawodowi w trakcie kształcenia;
• żołnierze DZSW i żołnierze DZSW w trakcie kształcenia;
• żołnierze terytorialnej służby wojskowej.

Niestety jest to raczej zabieg propagandowy, mający świadczyć o tym, jaką potęgą militarną w Europie jest Polska.

- 164.000 żołnierzy w dniu 31 grudnia 2022 roku;

- 186.000 żołnierzy w dniu 4 października 2023 roku;

- 187.000 żołnierzy w dniu 20 października 2023 roku;

- 193.646 żołnierzy w dniu 20 listopada 2023 roku;

- 199.300 żołnierzy w dniu 28 czerwca 2024 roku;

- ponad 205.000 żołnierzy na koniec 2024 roku;

- ponad 210.300 żołnierzy w dniu 30 czerwca 2025 roku.

Warto samodzielnie powyższe daty skorelować z naszym cyklem wyborczym i wysunąć wniosek, iż każdy kolejny rząd chce się chwalić w ten sam sposób. Tylko czy jest to odpowiedzialna polityka informacyjna? Dlatego wydaje się, iż warto przyglądać się szczegółowym danym.