Eurokorpus na czele sił reagowania UE. Dowodzi polski generał

Jak pisaliśmy na portalu Defence24.pl, w ubiegłym roku Eurokorpus przeszedł przygotowania i certyfikację do dowodzenia połączonymi siłami zadaniowymi NATO, a w bieżącym roku pełni dyżur przejęty od Włoskiego Korpusu Szybkiego Reagowania. Zyskał więc zdolność do samodzielnego dowodzenia wielodomenową operacją połączonych sił sojuszniczych NATO w sytuacji reagowania kryzysowego, choć wcześniej w strukturach NATO był jedynie taktycznym dowództwem sił lądowych.

Eurokorpus nie zwalnia jednak tempa. Kolejnym wyzwaniem będzie dowodzenie Grupami Bojowymi Unii Europejskiej w przyszłym roku. Jak podkreślił w rozmowie z Defence24 gen. broni Jarosław Gromadziński, oprócz wykonywania zadań na rzecz Paktu Północnoatlantyckiego Eurokorpus posiada ugruntowane miejsce w systemie obronnym Unii Europejskiej. Stąd już w trakcie przygotowań do certyfikacji NATO realizowano jednocześnie zadania konieczne do przejęcia w 2025 roku roli dowództwa sił Unii Europejskiej zdolnych do natychmiastowego przemieszczenia (Force Headquarters EU Rapid Deployment Capacity – FHQ RDC), któremu podlegać będą Grupy Bojowe (European Union Battle Groups - EUBG).

Grupy Bojowe Unii Europejskiej są kluczowym elementem zdolności szybkiego reagowania, którym dysponuje UE w celu wsparcia operacji reagowania kryzysowego. W ramach koncepcji grup bojowych UE, głównym celem jest działanie jako siły pierwszego rzutu w celu ustabilizowania sytuacji. Ma się to dziać w oczekiwaniu na rozmieszczenie sił drugiego rzutu, jak również wsparcie już prowadzonej operacji pokojowej oraz reagowanie na kryzysy humanitarne.

1 stycznia 2025 roku Eurokorpus przejmie rolę dowództwa sił Unii Europejskiej zdolnych do natychmiastowego przemieszczenia, których główny trzon będzie stanowić Grupa Bojowa UE złożona w przeważającej większości z niemieckiego komponentu. Ponadto swój udział zadeklarowały już Austria, Chorwacja, Holandia, Irlandia, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Szwecja i Węgry. Dwa niemieckie bataliony oraz jeden austriacki wraz ze wsparciem pozostałych krajów będą razem stanowić siłę ok. 2,5 tys. żołnierzy"
wyjaśnił Dowódca Eurokorpusu.

Zanim to jednak nastąpi, Eurokorpus weźmie udział w kilku ćwiczeniach w ramach szeroko pojętego procesu przygotowawczego. Już w kwietniu zespół specjalistów korpusu będzie uczestniczyć w ćwiczeniu Brave Beduin 2024, zlokalizowanym w duńskim mieście Skive. Wraz z duńskim komponentem, a także przedstawicielami innych państw członkowskich NATO i krajów partnerskich żołnierze Eurokorpusu będą doskonalić umiejętności prawidłowej oceny sytuacji, natychmiastowego raportowania oraz realizacji zadań w przypadku ataku z użyciem środków chemicznych, biologicznych czy radiologicznych (CBRN).

Przedsięwzięciem o wiele większej skali będzie z kolei ćwiczenie pk. EURETEX 24 prowadzone już bezpośrednio przez Eurokorpus. Tegoroczna, szesnasta już edycja została zlokalizowana na poligonie w Drawsku Pomorskim. W ponad dwutygodniowych, praktycznych zmaganiach weźmie udział ok. 1000 żołnierzy (600 ćwiczących, 400 zabezpieczających) z 13 państw (Francja, Niemcy, Hiszpania, Polska, Włochy, Rumunia Czechy, Dania Węgry, Litwa, Luksemburg, Grecja, Estonia) oraz Eurokorpusu. Ćwiczenie typu LIVEX (a więc ćwiczenie z wojskami, z użyciem ostrej amunicji) ma na celu wspieranie i zwiększanie interoperacyjności wśród specjalistów wojsk inżynieryjnych NATO i UE koncentrując się głównie na następujących obszarach funkcjonalnych: inżynieria wojskowa, nurkowanie, unieszkodliwianie materiałów wybuchowych (EOD), współpraca z przewodnikami psów (K9), obrona przeciwko zagrożeniom chemicznym, biologicznym, radiologicznym i jądrowym (CBRN), geografia wojskowa (MILGEO), meteorologia i oceanografia (METOC).

Jednak głównym przedsięwzięciem przygotowującym Eurokorpus do realizacji zadań dowództwa sił Unii Europejskiej zdolnych do natychmiastowego przemieszczenia jest ćwiczenie MILEX 24, zaplanowane w terminie od 8 kwietnia do 3 maja br. Jest to ćwiczenie planistyczne w którym komórki Sztabu Wojskowego Unii Europejskiej odegrają rolę dowództwa operacyjnego (OHQ) poziomu strategicznego, zlokalizowanego w Brukseli, natomiast Eurokorpus pełnić będzie funkcję dowództwa sił (FHQ) na poziomie operacyjnym i realizować zadania ze Strasbourga. Głównym celem ćwiczenia jest przeprowadzenie pełnych czynności w ramach planowania reagowania kryzysowego.

Praktyczna realizacja przygotowanego podczas MILEX 24 planu operacyjnego reagowania kryzysowego oraz jednocześnie kulminacja procesu przygotowawczego do objęcia dowodzenia siłami szybkiego reagowania UE przez Eurokorpus będzie miała miejsce podczas praktycznego ćwiczenia pk. European Challenge 24. W trakcie zaplanowanego w dniach od 26 listopada do 10 grudnia 2024 roku ćwiczenia, dowództwo operacyjne szczebla strategicznego, zlokalizowane zostanie ponownie w Brukseli. Natomiast Eurkorpus jako FHQ wraz z podległymi pododdziałami Grupy Bojowej UE zostanie rozmieszczony na poligonie w Bergen (Niemcy).

Realizacja planu operacyjnego w ramach ćwiczenia European Challenge 24 zostanie jeszcze poprzedzona ćwiczeniem European Boost 24 podczas którego Eurokorpus praktycznie przećwiczy proces rozwinięcia i osiągnięcia pełnej gotowości bojowej wszystkich elementów stanowiska dowodzenia siłami szybkiego reagowania UE.

Równocześnie z korpusem ćwiczyć będzie bezpośrednio podległa Wielonarodowa Brygada Wsparcia Eurokorpusu. Ćwiczenie PREPEX planowane na przełomie kwietnia i maja będzie miało na celu ogólne sprawdzenie brygady pod względem prawidłowego funkcjonowania elementów wsparcia, niezbędnych do realizacji przez Eurokorpus zadań jako dowództwo sił Unii Europejskiej zdolnych do natychmiastowego przemieszczenia. Z kolei ćwiczenie pk. Common Gabriel jest dedykowane działalności w domenie łączności i informatyki i ma na celu rozwinięcie i praktyczne przetestowanie infrastruktury IT łączącej stanowisko dowodzenia FHQ z wszystkimi elementami grupy bojowej UE, w ramach poszczególnych lokalizacji, za pomocą różnych środków komunikacji, a także połączeń sieciowych z Internetem oraz wewnętrznej sieci, wykorzystywanej przez Eurokorpus.

Eurokorpus na trwałe stał się integralną częścią militarnego systemu bezpieczeństwa zarówno Unii Europejskiej jak i NATO. Uniwersalność korpusu i pełna gotowość do działania sprawiły, że struktury dowodzenia UE i NATO widzą w dowództwie Eurokorpusu rzetelnego partnera, posiadającego zdolności gwarantujące realizację zadań na najwyższym poziomie
stwierdził gen. Gromadziński.

Przejęcie przez Eurokorpus roli dyżurnego dowództwo sił Unii Europejskiej zdolnych do natychmiastowego przemieszczenia wpisuje się w obecną narrację dotyczącą potrzeby rozbudowy sił szybkiego reagowania UE. Może być jednocześnie swego rodzaju wyznacznikiem dla pozostałych wielonarodowych struktur, które swoją działalność skupiają na realizacji zadań na rzecz NATO.

Eurokorpus powstał w 1992 roku z inicjatywy Francji i Niemiec. Od samego początku charakteryzował się strukturą organizacyjną otwarta na przyjęcie innych krajów i dostosowującą się do geopolitycznych i geostrategicznych zmian. W latach 1993-1996 do korpusu dołączyły trzy kolejne państwa: Belgia, Hiszpania i Luksemburg. Polska, będąc od 2002 r. krajem stowarzyszonym stała się szóstym krajem ramowym w 2022 roku. Obecnie Eurokorpus tworzy 11 państw, sześć państwa ramowych oraz pięć państw stowarzyszonych: Austria, Grecja, Rumunia, Turcja i Włochy. Eurokorpus stanowi unikatowy format współpracy struktur NATO i Unii Europejskiej. Już w 1993 roku podjęto decyzję o ustanowieniu gotowości do podporządkowania Eurokorpusu dowódcy sił NATO w Europie (SACEUR). Formacja ma wielonarodowy charakter, a wszyscy żołnierze noszą takie same berety i insygnia.

Oprócz ugruntowanego miejsca w systemie obronnym państw członkowskich Paktu Północnoatlantyckiego, za zgodą państw ramowych Eurokorpus może również wykonywać zadania operacyjne pod auspicjami Unii Europejskiej, Organizacji Narodów Zjednoczonych oraz Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie. Wszystkie decyzje dotyczące potencjalnego zaangażowania Eurokorpusu podejmowane są wspólnie przez kraje ramowe, które solidarnie partycypują w poniesionych kosztach.

Eurokorpus uczestniczył w misjach NATO na Bałkanach (w 2000 roku po raz pierwszy dowodził KFOR w Kosowie) oraz w Afganistanie w latach 2004-2005, wspierał też misję w Afganistanie w 2012 roku. Eurokorpus odegrał też kluczową rolę w dwóch misjach szkoleniowych Unii Europejskiej, w Mali – w 2015 roku i w Republice Środkowej Afryki w roku 2022. W 2020 roku Eurokorpus dowodził natomiast komponentem lądowym Sił Odpowiedzi NATO, budowanym na bazie 21. Brygady Strzelców Podhalańskich, wchodzącej w skład 18. Dywizji Zmechanizowanej dowodzonej w tym czasie przez gen. Gromadzińskiego.

Gen. broni Jarosław Gromadziński dowodzi Eurokorpusem od września 2023 roku, bezpośrednio przed objęciem tej funkcji był Radcą Generalnym WP. Natomiast od sierpnia 2022 roku przez osiem miesięcy był zastępcą dowódcy Security Assistance Group-Ukraine (SAG-U), czyli międzynarodowej jednostki zajmującej się koordynacją pomocy wojskowej dla Ukrainy, świadczonej przez 50 państw. Z kolei w latach 2018-2022 dowodził nowo formowaną 18. Dywizją Zmechanizowaną. W tym okresie nowo tworzone dowództwo jednostki stało się odpowiedzialne najpierw za wsparcie koordynacji operacji na granicy wschodniej, a następnie, po pełnoskalowej agresji Rosji na Ukrainę, za współdziałanie z rozmieszczonymi we wschodniej Polsce jednostkami amerykańskimi. W 2021 roku dowództwo dywizji przeszło certyfikację zgodnie ze standardami NATO (CREVAL).

Wcześniej generał Gromadziński był zastępcą dowódcy 12. Dywizji Zmechanizowanej, a od maja 2016 do lipca 2018 roku dowodził 15. Giżycką Brygadą Zmechanizowaną. W trakcie dowodzenia przez generała Gromadzińskiego z 15 GBZ zintegrowano dowodzoną przez Amerykanów grupą bojową NATO, rozmieszczoną w północno-wschodniej Polsce na bazie decyzji szczytu NATO w Warszawie z 2016 roku.

Wcześniej generał Gromadziński służył m.in. w Sztabie Generalnym, jako szef oddziału operacyjnego 16. Dywizji Zmechanizowanej oraz szef sztabu i dowódca batalionu zmechanizowanego 9. Brygady Kawalerii Pancernej w Braniewie. Dwukrotnie uczestniczył w misji w Iraku, brał także udział w misji ONZ w Syrii, gdzie w 2007 roku dowodził kontyngentem wojskowym w ramach misji ONZ. Służbę wojskową pełni od 1990 roku. Jest absolwentem Wyższej Szkoły Oficerskiej Wojsk Lądowych oraz Akademii Obrony Narodowej (w tym studiów podyplomowych polityki obronnej), doktorem nauk społecznych. Ukończył też liczne szkolenia i kursy w instytucjach NATO, włącznie z kursem dla wyższych dowódców w NATO Defence College w Rzymie. Jest absolwentem podyplomowych studiów „Master of Business Administration (MBA)” Wojskowej Akademii Technicznej na kierunku Zarządzanie Cyberbezpieczeństwem.