Jeśli chodzi o część powietrzną forum, to prezentowano cała flotę samolotów i śmigłowców, w tym grupy akrobatyczne. Na uwagę zasługują na pewno dwa obiekty – śmigłowiec Mi-8 w wersji WRE oraz demonstrator śmigłowca nowego pokolenia PSW.

Pierwsza ciekawostka to śmigłowiec Mi-8MTPR-1, czyli maszyna Mi-8MTW-5-1 w wersji walki radioelektronicznej, to znaczy z zainstalowanym najnowszym systemem WRE typu Ryczag-AW.

System Ryczag można zamontować nie tylko na śmigłowcach, ale także na okręcie lub obiekcie naziemnym. Wg danych producenta z Kaługi (KNIRTI), stacja generuje skuteczne i silne zakłócenia w oparciu o technologię cyfrową (tzw. DRFM - Digital Radio Frequency Memory). Śmigłowce prezentowane są jako nowość, ale kilka z nich już weszło na wyposażenie SZ FR.

Drugi śmigłowiec to pieśń przyszłości - demonstrator perspektywicznego śmigłowca szybkościowego PSW (Perspiektiwnyj Skorostnoj Wiertaliot) na bazie specjalnie skonfigurowanego do zadania Mi-24K. Celem programu jest osiągnięcie przez śmigłowiec (na razie swoiste latające laboratorium – Lietnaja Laboratorija LL PSW) prędkości powyżej 400 km/h, chociaż wspomina się o chęci osiągnięcia maksymalnej prędkości na poziomie 450, a nawet 500 km/h. To jednak nie jest takie proste. Nawet jeśli przy istotnym wzroście mocy śmigłowca osiągnie się zamierzoną prędkość maksymalną, problemem może być uzyskanie zadowalających innych parametrów oraz ceny eksploatacji maszyny. Program jednakże na pewno będzie kontynuowany, tym bardziej, że podobne są realizowane w Stanach Zjednoczonych i Europie. Przykładowo Sikorsky S-97 Raider ma osiągać prędkości rzędu 450-480 km/h. Warto wspomnieć przy okazji także obecność prototypu śmigłowca Mi-38 – program mimo notowanych problemów jest kontynuowany.

Prezentowane były liczne stacje radiolokacyjne i systemy walki radioelektronicznej najnowszej generacji. Na forum można było zobaczyć np. mobilną trójwspółrzędną stację radiolokacyjną 48Ja6-K1 Podljet-K1 albo stację radiolokacyjną 55Ż6M Niebo-M.

Warto wymienić jeszcze naramienny zestaw nowego pokolenia 9K333 Wierba, który właśnie wchodzi na wyposażenie wybranych związków taktycznych (w pierwszej kolejności wojsk powietrzno-desantowych - WDW), albo najnowszy wariant Pancyra-S1 z nową stacją wykrywania celów (SOC) tulskiego CKBA.

Pozostając w temacie OPL można wspomnieć jeszcze inne propozycje modernizacji starszych typów sprzętu. W pokazie dynamicznym można było zobaczyć chociażby ZSU-23-4M4 Szyłkę-M4 z dwoma podwójnymi wyrzutniami rakiet Igła albo wóz Tunguska-M1 z nowym radiolokatorem. 

Jak to zwykle bywa na forum, specjalne „rarytasy” znalazły się na niedostępnej zakrytej szerszej publiczności części wystawy. W takim pawilonie prezentowany był m.in. system przeciwlotniczy 9K317M Buk-M3 (Ałmaz-Antiej), który będzie już niedługo wchodził szeroko na uzbrojenie SZ FR zastępując starsze wersje systemu Buk. Prezentowano m.in. wóz bojowy 9А317М z 6 rakietami 9M317М i możliwością działania autonomicznego, wóz 9A316M z 12 rakietami, który jest de facto pojazdem transportowo-startowym oraz inne elementy kompleksu, np. pojazd transportowo-załadowczy 9Т243M. Pierwszy system brygadowy powinien zostać przyjęty na uzbrojenie jeszcze w tym roku. Co ciekawe, zdjęcia systemu Buk-M3 z zamkniętego pawilonu zostały „wpuszczone” do sieci przez członka egipskiej delegacji.  

Było nieco ciekawostek dotyczących wyposażenia i uzbrojenia wozów Gaz Tigr. Ciekawsze propozycje to Tigr AMN 233114 Tigr-M w wersji z bezzałogowym modułem bojowym Arbalet-DM oraz dużo bardziej egzotyczny, bo „zrobotyzowany” ASN 23315 Tigr-M SPN. Ten ostatni pojazd to specjalny demonstrator zrobotyzowanego wozu Tigr-M uzbrojonego w zdalnie sterowany moduł bojowy z armatą małokalibrową 30 mm 2A72 wziętej od zrobotyzowanego gąsienicowego Uran-9. Tigr-M z modułem bojowym 30 mm prezentowany jest jako rozpoznawczo-szturmowa wersja pojazdu.

Nie mogło na forum zabraknąć także zrobotyzowanych systemów na bazie platform gąsienicowych, bo tego typu sprzęt jest w Rosji dość popularny i przedstawiany jako perspektywiczny. Ciekawym obiektem jest tzw. bojowy zautomatyzowany system (BAS) BAS-01G BM Soratnik koncernu „Kałasznikow”, który przeznaczony jest m.in. do prowadzenia rozpoznania, wsparcia ogniowego, patrolowania, ochrony ważnych obiektów, przewozu ładunków i rannych. Zadania zależą od modułu bojowego zainstalowanego na autonomicznej gąsienicowej platformie.

Z lekkich pojazdów dla sił specjalnych można wspomnieć wielozadaniowe buggy Ałabaj firmy F-Motorsport. Wcześniej eksperymentowano w 45 Pułku Specjalnym (obecnie brygada) WDW z buggy typu Zibar, więc nie jest wykluczone, że i dla tych wyspecjalizowanych pojazdów znalazłoby się miejsce w jednostkach rozpoznania. Buggy może zostać uzbrojone, np. w kaem 7,62 lub granatnik automatyczny AGS-30, i pełnić rolę lekkiej platformy rozpoznawczej. Po bezdrożach lekki Ałabaj może osiągać nawet 140 km/h.

Inną propozycją dla sił specjalnych, jednostek rozpoznawczych i desantowych, był mobilny moździerz 82 mm 2B24 przewożony przez sześciokołowy wszędołaz. Quad w formule 6x4 ma zainstalowany z tyłu specjalny kosz transportowy, gdzie spoczywa złożony moździerz. Wszędołaz RM-500 waży ponad pół tony i ma zasięg ok. 200 km. System – nośnik i moździerz - przygotowany przez „Buriewiestnika” wystawiany był już na Armija-2015.

Z wyposażenia indywidualnego warto wspomnieć o koncepcji wyposażenia w ramach programu Ratnik-3. Jest to najnowszy projekt modułowego wyposażenia i uzbrojenia żołnierza przyszłości realizowany w Rosji od kilku lat (Ratnik-1/2), przy czym prace idą m.in. w kierunku zmniejszenia wagi i zwiększenia funkcjonalności elementów wyposażenia. W najbliższym czasie można spodziewać się kompletu wyposażenia Ratnik-3 w wersjach arktycznej i tropikalnej, co jest oczywiste zważywszy na aktywność Rosjan w obszarze Arktyki oraz Bliskiego Wschodu i Afryki.

Sporo nowinek strzeleckich przedstawił wspomniany koncern „Kałasznikow”, w tym m.in. zmodyfikowany Dragunow SWDS, modułowy erkaem RPK-16 przygotowywany jako następca RPK-74 i debiutujący perspektywiczny karabin wyborowy WSW-338 pod nabój .338 Lapua Magnum (8,6x70).

Wg organizatorów w czasie 5 dni trwania forum przewinęło się przez imprezę blisko pół miliona odwiedzających.

Marcin Gawęda