Rosja: Dalsze problemy z turbinami gazowymi dla najnowszych fregat rakietowych

Duża część siłowni nowo powstających jednostek w całości składa się z jednostek napędowych pochodzących z importu lub też takowe wchodzą w ich skład. Na taki stan rzeczy składa się kilka czynników.

Po pierwsze, rosyjskie przedsiębiorstwa produkujące okrętowe silniki wysokoprężne mają problemy z dostarczeniem produktów reprezentujących światowy poziom w tej dziedzinie. Zwykle silniki te są większe i mniej niezawodne od ich importowanych odpowiedników o porównywalnej mocy. Również ich moce wytwórcze są niewystarczające do rosnących potrzeb rosyjskiego przemysłu stoczniowego, produkującego zarówno na rynek wojskowy, jak i cywilny, czego konsekwencją są często znaczne opóźnienia w dostawach. Stąd nie dziwi fakt częstego stosowania w projektach jednostek pływających opracowanych w Rosji silników napędowych pochodzących z importu.

Szczególnie źle wygląda sytuacja, jeżeli chodzi o morskie turbiny gazowe, tu jednak źródła problemów należy doszukiwać się w rozpadzie Związku Radzieckiego. Wtedy to biura konstrukcyjne jak i zakłady produkujące okrętowe turbiny gazowe znalazły się na terytorium niepodległej Ukrainy.

W celu rozwiązania tej sytuacji na mocy międzynarodowego porozumienia w 1993 r. powołano do życia spółkę joint venture ZAO Turborus mającą siedzibę w Rybińsku (Rosja).Ze strony rosyjskiej stworzyły je firmy Rybinskoje Konstruktorskoje Biuro Motorostrojenija (obecnie NPO Saturn), NPO Awrora z Sankt Petersburga oraz NPWP Turbokon z Kaługi, zaś z ukraińskiej – NPP Maszprojekt i PO Zoria (obecnie tworzące przedsiębiorstwo GP NPKG Zoria-Maszprojekt).

Z punktu widzenia Rosji nie rozwiązywało to problemu, dlatego w ostatnich latach pojęto działania zmierzające do uniezależnienia się od ukraińskich partnerów. W tym celu rozwijane są własne zdolności w sferze produkcji i testów okrętowych turbin gazowych. Na terenie zakładów Saturn powstał m. in. kompleks do prób takich turbin z dwoma hamowniami do testowania silników o mocy do 15 i 40 MW.

Owocem tego programu ma być osiągnięcie przez tą firmę zdolności do produkcji na potrzeby WMF FR turbin własnej konstrukcji lub - co bardziej prawdopodobne - zmodyfikowanych i opartych tylko o rosyjskie komponenty wzorów aktualnie stosowanych turbin gazowych. W obecnej sytuacji międzynarodowej proces ten zostanie zapewne przyśpieszony, oczywiście pod warunkiem zapewnienia właściwego finansowania. Jednak na efekty trzeba będzie jeszcze poczekać.

Zabiegi te mają szczególne znaczenie dla programu budowy przez stocznię Siewiernaja Werf’ z Sankt Petersburga największych i najnowocześniejszych rosyjskich fregat rakietowych typu Admirał Gorszkow (proj. 22350). Kompletne siłownie, w skład których wchodzą turbiny M90FR, dostarczono tylko dla dwóch pierwszych okrętów tego typu, zaś ich uruchomieniem zajęli się pracownicy firmy Saturn. Niestety dla Rosjan, jednostka napędowa dla kolejnej fregaty "Admirał Flota Gołowko" nie została ukompletowana przed aneksją Krymu. Konsekwencją tego było między innymi nie dotrzymanie terminu wodowania tej jednostki, co miało nastąpić do końca 2016 r. Próby pierwszych w pełni rosyjskich turbin gazowych produkowanych przez firmę Saturn mają się rozpocząć w tym roku, zaś seryjna produkcja na przełomie 2017/2018. W pierwszej kolejności otrzymać mają je właśnie fregaty projektu 22350.\

O tym jakie problemy sprawiło zerwanie więzów kooperacyjnych świadczyć mogą perypetie związane z zamówieniem siłowni typu M55R (składającej się z turbiny M90FR i silnika wysokoprężnego 10D49) dla czwartej jednostki serii - "Admirał Fłota Sowietskowo Sojuza Isakow". Pierwotny kontrakt na dostarczenie jego jednostki napędowej podpisano z przedsiębiorstwem Turborus w grudniu 2013 r. Zakładał on wykorzystanie ukraińskich podzespołów wytwarzanych przez Zoria-Maszprojekt i jej dostawę we wrześniu 2016 r. Wydarzenia polityczne szybko zweryfikowały te założenia i w czerwcu 2015 r. podpisano ponowny kontrakt z tą samą firmą, zakładający dostarczenie siłowni składającej się w całości z rosyjskich elementów, jednak z dużo późniejszym, bo określonym na lipiec - sierpień 2018 r. terminem dostawy co, rzecz zrozumiała, spowoduje opróżnienie dostawy flocie gotowego okrętu.

Zmusiło to rosyjskich decydentów do przyznania, że cała seria sześciu fregat nie zostanie ukończona do 2020 jak informowano jeszcze do niedawna. Obecnie mówi się o roku 2025, co i tak może się okazać terminem zbyt optymistycznym. Jak dotąd do służby nie weszła żadna fregata proj. 22350. Okręty te mają problemy nie tylko z siłowniami, ale również z wieloma innymi elementami wyposażenia, czego efektem są kolejne przesunięcie terminu wejścia do służby prototypu "Admirał Gorszkow". W wyniku przedłużających się prób stoczniowych, a następnie państwowych, termin jego przekazania flocie jeszcze w 2015 r. przesunięty został o rok. na koniec 2016 r., a obecnie mówi się o połowie bieżącego roku.

Andrzej Nitka