Militarne różności – luty 2020

Zanim światło dzienne ujrzał projekt stosownego rozporządzenia, to w przestrzeni publicznej pojawiały się pomysły wchłonięcia go przez nowo tworzoną Agencję Uzbrojenia PGZ. W sumie miało to zabezpieczyć kontrolę MON nad państwowym przemysłem zbrojeniowym i prawdopodobnie przyczynić się do lepszej koordynacji zakupów Sił Zbrojnych. Poważnym zagrożeniem i praktycznym wykluczeniem przemysłu prywatnego byłoby stworzenie monopolu, który kupowałby uzbrojenie tylko w państwowej zbrojeniówce. Ewentualnym plusem byłaby możliwość bezpośredniego wsparcia eksportu, zwłaszcza na kierunkach, gdzie udział państwa jest niezbędny. Moim zdaniem takie rozwiązanie ma jednak więcej minusów niż plusów. Z wywiadu jaki udzielił ostatnio Pan Minister wynika, że ta idea nie umarła i może zostać wprowadzona w życie w wersji nieco okrojonej, czyli do Agencji Uzbrojenia weszłyby najlepsze i najbardziej związane z MON spółki z grupy PGZ. Niejako potwierdził to Pan Minister Sasin, mówiąc że zbrojeniówkę będzie nadzorował Pan Minister Maciej Małecki. Wspomniał też, że „w PGZ jest np. część zakładów, które z wojskiem nie mają wiele wspólnego… Musimy się zastanowić, czy nie stworzyć koncernu ściśle obronnego…”.

I teraz należy poczekać, czy nastąpi najciekawsze, czyli potrzeba bieżącego sprawowania władzy – czytaj – obsadzenie stanowisk „swoimi”. W ostatnich czterech latach państwowa zbrojeniówka wykazała się niesamowitymi zdolnościami do przetrwania. Miejmy nadzieję, że skoro nie zabiły jej nawet te ciągłe zmiany w zarządach i chmary fachowców od eksportu uzbrojenia, to i tą zmianę przetrwa. Najwyżej Państwo dosypie tu i tam. A nowe, zdolne kadry z doświadczeniem z apteki… lub z…. w bojowym stylu będą rozwijać współpracę z przemysłem naszego najważniejszego sojusznika. 

Ale ponieważ wszystko jest wspaniale, najlepiej w historii, to należy pochwalić MON za zamówienia amunicji. Pełne uznanie. Te zamówienia przydadzą się zarówno wojsku jak i przemysłowi. Na ich bazie można wreszcie będzie myśleć o produkcji amunicji do Krabów o zasięgu 40 km. Nowoczesna amunicja do Raków swoją drogą też by się przydała. Pozostaje jeszcze mieć nadzieję, że ruszy produkcja prochu i zastrzyk kapitałowy w wysokości 400 milionów zł nie zostanie przejedzony, tak jak to najprawdopodobniej stało się z częścią środków przeznaczonych na modernizacje Leopardów. Tak przynajmniej zapowiada kancelaria Premiera.

I pochwał ciąg dalszy, tym razem dotyczą nie zbrojeniówki a ludzkiego traktowania żołnierzy i ich rodzin. Tych poszkodowanych w wyniku działań za granicą jak i tych dotkniętych innymi przypadkami losowymi. W ludzkim wymiarze, za rządów obecnego ministra nastąpił potężny przełom – na lepsze. Takiego podejścia nie miał żaden z jego trzech poprzedników. Zarówno pod względem prawnym, zmian legislacyjnych jak i praktycznym podejściem. Pod tym względem mam trochę doświadczenia, ponieważ pro publico bono prowadzę kilka spraw poszkodowanych żołnierzy i ich rodzin. Jeszcze warto byłoby zrównać uprawnienia żołnierzy, którzy doznali urazów lub zginęli podczas ćwiczeń w kraju, z tymi, których dotknęło to zagranicą. 

I smutna wieść, nie będzie offsetu za F-35. Polityka dyktuje szybki kampanijny zakup, a offset wszystko by spowolnił i skomplikował. Szkoda, bo to jest praktycznie jedyna metoda wymuszenia technologii niezbędnych dla utrzymania kupowanego sprzętu na zagranicznym dostawcy. A tutaj nici – zgodnie z artykułem na www.defence24.pl mają zostać zawarte umowy współpracy przemysłowej na wzór umów zawartych pomiędzy firmami belgijskimi a dostawcą Lockheed Martin Corporation. Niestety to mydlenie oczu. Żeby wygrać kontrakt belgijski LM musiał złożyć ofertę lepszą od trzech pozostałych konkurentów. W Polsce nie musi się starać w żaden sposób, wszystko ma podane na tacy. Wystarczy, że wykazuje jedynie pozory negocjacji. Ostatnio przestudiowałem historię korporacyjną LM - wybitni fachowcy, mucha nie siada. Znają się na prowadzeniu wysoko efektywnego biznesu zbrojeniowego. Mają opracowaną strategię i taktykę postępowania z obcymi rządami i politykami jak mało kto. Istnieje nadzieja, że coś uzyskamy z tej "współpracy przemysłowej" i że zwiększą zamówienia w polskich firmach włączonych do globalnego łańcucha. Jest ich kilka i oby było jeszcze więcej. Natomiast liczenie na to, że LM tak sam z siebie i z dobrej woli zamówi coś z polskiego przemysłu, to wielka naiwność. Zrobi to, co mu się będzie opłacało. Z punktu widzenia LM, obecna pozycja Polski, która musi zamawiać nawet najmniejszą część, płacąc podyktowaną cenę, daje mu zarówno przewagę jak i stałą perspektywę zarobku.

Pamiętajmy, że za sprzęt wojskowy płaci się 30% przy zakupie i 70% w cyklu życia. Wytrawny gracz jakim jest LM może trochę pożonglować proporcjami i przesunąć jakąś część swojego zarobku na późniejszy termin za cenę znacznie większego zysku w przyszłości. I oby F-35 spełnił pokładane przez nas nadzieje na skokową poprawę możliwości obronnych Polski oraz żeby nie zablokował innych projektów modernizacyjnych.

I już wiadomo – 4,6 mld USD za 32 sztuki plus jeden silnik, pakiet logistyczny i szkoleniowy. Czyli wyjdzie 143 miliony dolarów US za sztukę. MON uparcie twierdzi , że koszt jednej sztuki wynosi 87 milionów i jest na poziomie dla innych dostawców.  Moim zdaniem to bajka. Koszt jednej sztuki po uwzględnieniu kosztów modernizacji infrastruktury, zakupu uzbrojenia – ale to najwcześniej w latach 2026-2028 –  wyniesie  250 milionów USD lub nawet więcej. Wcześniej nie ma sensu kupować uzbrojenia, ponieważ samolotu nie będzie w Polsce, a na paradach  będzie latał z zamkniętymi lukami, żeby nie stracić właściwości „niewidzialności”. Oczywiście ten szacunek nie uwzględnia normalnych kosztów cyklu życia samolotu.