MON: Kontrakt na Orliki w 2017 roku. Szczegóły – niejawne

Jak poinformowała Defence24.pl pełniąca obowiązki rzecznika MON Katarzyna Jakubowska, zawarcie umowy na bezzałogowce klasy taktycznej krótkiego zasięgu Orlik przewidywane jest w 2017 roku, a rozpoczęcie dostaw – w 2018 roku. Resort obrony zdecydował się na weryfikację potencjalnych wykonawców pod kątem zdolności do ochrony informacji niejawnych, a następnie Zamawiający ma wysłać zaproszenia do składania ofert wstępnych.

Według informacji przesłanej przez MON 29 listopada, o zamówienie będą mogły się ubiegać podmioty zaliczane do przedsiębiorstw o szczególnym znaczeniu gospodarczo-obronnym. Szczegółowe kryteria dopuszczenia wykonawców wynikają z wymagań dotyczących zastosowania trybu ochrony podstawowego interesu bezpieczeństwa państwa w programie Orlik i nie są jawne.

Przedmiotowe wymagania zostały zdefiniowane w uzasadnieniu, o którym mowa w Decyzji Nr 92/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 21 marca 2014 r. w sprawie szczegółowego trybu postępowania w zakresie kwalifikowania zamówień i oceny występowania podstawowego interesu bezpieczeństwa państwa (Dz. Urz. Min. Obr. Nar. poz. 101 z późn. zm.). Uzasadnienie jest dokumentem niejawnym w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 5 sierpnia 2010 r. o ochronie informacji niejawnych (Dz. U. Nr 182, poz. 1228) i jego treść nie może zostać ujawniona publicznie.

15 lipca br. MON zdecydował o unieważnieniu prowadzonego wcześniej postępowania konkurencyjnego na bezzałogowce klasy taktycznej krótkiego zasięgu Orlik i mini-bsl Wizjer. Szef Inspektoratu Uzbrojenia gen. bryg. Adam Duda poinformował w Sejmie, że unieważnienie procedury było związane z ponowną oceną podstawowego interesu bezpieczeństwa państwa, a nowe zamówienie zostanie skierowane do podmiotów znajdujących się pod kontrolą Skarbu Państwa.

W związku z dokonaną przez Ministra Obrony Narodowej w dniu 28 czerwca br. ponowną oceną występowania podstawowego interesu bezpieczeństwa państwa, dotychczasowe postępowanie konkurencyjne będące na etapie składania ofert ostatecznych zostało unieważnione w dniu 15 lipca br. Niezwłocznie zostanie wszczęte nowe postępowanie polegające na skierowaniu zaproszenia i rozpoczęciu negocjacji tylko z podmiotami znajdującymi się pod kontrolą Skarbu Państwa. Oczekuje się ustanowienia zdolności do montażu końcowego, modernizacji systemów oraz serwisu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Obecnie jednak MON nie ujawnia dokładnych kryteriów, które będą decydować o dopuszczeniu wykonawców do postępowania na bezzałogowce typu Orlik. W wykazie przedsiębiorców o szczególnym znaczeniu gospodarczo-obronnym znajdują się zarówno podmioty państwowe, jak i prywatne, jednak wcześniejsza, przytaczana wypowiedź gen. Dudy wskazuje na zawężenie kręgu wykonawców do podmiotów kontrolowanych przez Skarb Państwa. Resort obrony nie ujawnia również kryteriów, na podstawie których podwykonawcy będą dopuszczani do udziału w programie, natomiast te warunki będą wynikać z oceny podstawowego interesu bezpieczeństwa państwa.

Zasady udziału podwykonawców w realizacji zamówienia wynikają ze szczególnych wymagań dotyczących podstawowego interesu bezpieczeństwa państwa przyjętych dla zadania ORLIK. Warunki udziału podwykonawców zostały zdefiniowane w dokumentach niejawnych i tym samym nie mogą zostać podane do publicznej wiadomości. Warunki te będą znane potencjalnym Wykonawcom, którzy zostaną zaproszeni do postępowania.

Katarzyna Jakubowska zaznaczyła, że wymagania taktyczno-techniczne na program Orlik nie przewidują uzbrojenia bezzałogowców krótkiego zasięgu. Gen. Duda podkreślał w lipcu, że MON zamierza pozyskać 12 zestawów typu „Orlik”. W skład każdego z zestawów może wchodzić kilka bezzałogowców oraz systemy kontrolne.

Na początku grudnia MON poinformował, że zamierza pozyskać do 2022 roku około 200 bezzałogowych statków powietrznych o charakterze „rozpoznawczym i wywiadowczym”. Obejmuje to zapewne również systemy typu Orlik. Jednocześnie jednak resort deklaruje dążenie do zakupu „dronów bojowych” – systemów uderzeniowych, przeznaczonych do bezpośredniego rażenia celów – mogących stanowić uzbrojenie jednostek naziemnych, zarówno w wojskach operacyjnych, jak i siłach terytorialnych, ale też większych bezzałogowców.

Przykładami są tutaj opracowany przez WB Electronics Warmate, czy system pionowego startu DragonFly zbudowany przez WITU. Masowe użycie podobnych systemów ma zapewnić ich skuteczność, a także ograniczyć koszty. Z kolei systemy klasy Orlika to nieco większe bezzałogowce, jak np. E-310 powstający w Polskiej Grupie Zbrojeniowej, bądź Łoś czy "latające skrzydła" Manta budowane w WB Electronics. BSL typu Łoś był niedawno prezentowany na pokazie w Zielonce, z udziałem szefa MON Antoniego Macierewicza. Maszyna tego typu ma też być zdolna do przenoszenia uzbrojenia, w tym lekkich bomb kierowanych Larus.

Obecnie spośród systemów podobnej klasy używanych w Wojsku Polskim można wymienić jedynie niewielką liczbę amerykańskich BSL ScanEagle. Wojska lądowe Stanów Zjednoczonych do podobnych zastosowań używają bezzałogowców rodziny Shadow firmy Textron.

Wśród lżejszych systemów klasy mini w polskiej znajdują się m.in. BSL FlyEye, opracowane i produkowane przez WB Electronics, również na rzecz Straży Granicznej i użytkowników eksportowych NATO i spoza Sojuszu, a także izraelskie Orbitery. Prace w zakresie systemów bezzałogowych podejmują także – obok spółek PGZ, w tym WZL nr 2 – instytuty państwowe, jak choćby ITWL czy WITU oraz mniejsze firmy prywatne. Największym doświadczeniem, a także relatywnie licznymi kontraktami eksportowymi, dysponuje jednak Grupa WB.

Biorąc pod uwagę, że w krajowym przemyśle istnieje potencjał do wypracowania rozwiązań w tym zakresie, najbardziej optymalnym wydaje się zastosowanie dopuszczenia wyłącznie krajowych wykonawców, ale zarówno państwowych i prywatnych (na zasadach konkurencyjnych). To pozwoliłoby na pełne wykorzystanie potencjału i wybór najkorzystniejszego rozwiązania, a także poszerzenie możliwości eksportowych polskiego przemysłu obronnego.