Komisja Europejska a polski offset

Wydaje się, że Komisja ignoruje fakt, iż w Brukseli działa inna europejska instytucja – Europejska Agencja obronna (EDA) i istnieje coś takiego jak kodeks offsetowy, czyli wypracowana praktyka w tym zakresie oraz to, że sama dyrektywa nic o offsecie nie wspomina.

W 2010 roku miałem okazję uczestniczyć w prezentacji stanowiska Komisji Europejskiej odnośnie implementacji Dyrektywy Obronnej. Komisja wyjaśniała zebranym przedstawicielom państw członkowskich, że co prawda w samej dyrektywie nic o offsecie nie ma, ale “ogółem jest on zły” i należy go wyeliminować, bo… Komisja tak uważa i basta. Kiedy przewodniczący polskiej delegacji zadał pytanie:

- Czy zdaniem Komisji nie ma żadnych przeszkód, żeby francuskie Mistrale, przeznaczone dla Rosji, były budowane w polskich stoczniach oraz czy Francja jest zobowiązana do ogłoszenia europejskiego otwartego przetargu na ich budowę…

francuski członek Komisji i przedstawiciel rządu Francji wyrazili wielką konsternację, podobnie zresztą jak delegat niemiecki. Z wyrazu ich twarzy dało się wyczytać:

- Ale ci Polacy to głupi... wolny rynek oczywiście, ale interes naszych stoczni jest najważniejszy, to także kwestia bezpieczeństwa narodowego i od tego sio…

Po takiej nauce u prawnika pojawia się kilka refleksji. Po pierwsze, właściwie po co jakieś dyrektywy,  wystarczałoby tylko stanowisko Komisji wiążące  państwa członkowskie i koniec. Czy tylko wówczas istniałaby potrzeba utrzymywania takiej liczby eurobiurokratów? Po drugie, pojęcie wolnego rynku jest inne dla wielkich, inne dla małych. Naszym zadaniem jest przestrzeganie ich wszystkich w sposób wręcz nadgorliwy. Duzi zawsze mają w zanadrzu bezpieczeństwo narodowe w rozszerzającej się interpretacji.

Bardzo ciekawie rozwiązały tę kwestię państwa skandynawskie. Tam nie ma ustawy offsetowej, funkcjonują jedynie akty prawne, które dotyczą dobrowolnej współpracy  industrialnej w przemyśle zbrojeniowym. Dostawca uzbrojenia nie ma obowiązku zawierania umów kompensacyjnych i przystępowania do nich. Uzależnione jest to od jego własnej woli. Tylko nikt – kto nie zaoferował offsetu – nigdy nie wygrał przetargu i zapewne tego nie osiągnie. Niestety takie rozwiązanie możliwe jest przy sprawnej i efektywnie działającej administracji,  a żadnym sekretem nie jest to, że polska do takich niestety nie należy.