Groty i Leopardy na celowniku NIK. Posłowie o planach kontroli

W posiedzeniu SKON uczestniczyło 27 posłów, a także dwóch gości w postaci dyrektora departamentu obrony narodowej NIK Marka Zająkały i wicedyrektora departamentu obrony narodowej NIK Ryszarda Nojszewskiego. Przewodniczący komisji poseł Michał Jach przedstawił publicznie siedem oficjalnie zgłoszonych propozycji tematów, które zostaną następnie przesłane do komisji ds. kontroli państwowej, która skieruje je do NIK.

Poseł Czesław Mroczek (Platforma Obywatelska) zgłosił trzy tematy: „Kontrola typów postępowania i zawartych umów w zakresie pozyskania dla SZ RP karabinka Grot” oraz „Kontrola typów postępowania i zawartych umów w zakresie pozyskania dla SZ RP samolotów F-35”, a także „Kontrola zadania dotyczącego modernizacji czołgów Leopard 2A4 do standardu Leopard 2PL”.

Poseł Paweł Bejda (Polskie Stronnictwo Ludowe) zgłosił trzy tematy o następującym brzmieniu: „Wydatkowanie przez IU MON środków publicznych w ramach planu modernizacji technicznej na 2016-2020 w zakresie naruszania zapisów ustawy <<Prawo zamówień publicznych>> poprzez wyłączanie stosowania przepisów ustawy na przykład z uwagi na art. 346 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej” oraz „Możliwe naruszenie ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 roku o ograniczeniu prowadzeniu działalności gospodarczej przez osoby pełniącej funkcje publiczne (tzw. ustawa antykorupcyjna) w stosunku do funkcjonariuszy i pracowników MON zatrudnionych w PGZ S.A.”, a także „Niestosowanie przepisów ustawy z dnia 26 czerwca 2014 roku o niektórych umowach zawieranych w związku realizacją zamówień o podstawowym znaczeniu dla bezpieczeństwa państwa (tzw. ustawa offsetowa) pozbawiając polskie zakłady zbrojeniowe offsetu o wartości nawet kilkunastu milionów złotych”.

Zgłoszono także inny temat - „System naboru dla szkół wojskowych i centrów szkolenia”. Po odczytaniu tych tematów wobec braku uwag komisja przyjęła wszystkie zgłoszone tematy jako propozycje tematów kontroli departamentu obrony narodowej NIK na rok 2022. Zostaną one teraz przekazane do rozpatrzenia Sejmowej Komisji ds. Kontroli Państwowej.

Następnie głos w sprawie przedstawionych wcześniej tematów zabrał dyrektor departamentu obrony narodowej NIK Marek Zająkała. Stwierdził na wstępie, że prace NIK nad planem kontroli na kolejny rok dopiero się zaczynają i do końca lipca br. jest czas na zgłoszenie propozycji, które są pomysłami samego departamentu jak i innych instytucji takich jak Sejm, Premier, Prezydent czy Rzecznik Praw Obywatelskich, po czym nastąpi ich rozpatrzenie. Ostateczny plan kontroli zostanie uchwalony przez Kolegium NIK, co ma mieć miejsce pod koniec tego roku.

Odnosząc się do tematów zaproponowanych przez posła Mroczka, w kwestii pozyskania karabinków Grot stwierdził, że doraźna kontrola NIK jest zaplanowana na czwarty kwartał br. Obecnie mają trwać kontrole w PGZ S.A. prowadzone przez Departament Gospodarki NIK w szerszym zakresie tematycznym. Sprawa pozyskania F-35 jest na bieżąco monitorowana co roku w ramach kontroli budżetowej i obecna ma znajdować się na ukończeniu, z terminem do połowy czerwca br. Zagadnienie modernizacji Leopardów 2 jest z kolei objęte kontrolą doraźną, której wyniki zostaną opublikowane w drugiej połowie tego roku. 

W kwestii propozycji posła Bejdy, dyrektor Zająkała powiedział, że rozważana jest kontrola przestrzegania zapisów ustawy „Prawo zamówień publicznych” przy zakupach dla SZ RP, a w szczególności tych realizowanych na podstawie istotnego bezpieczeństwa państwa. W sprawie potencjalnego niestosowania ustawy offsetowej stwierdził, że jest to kwestia dla departamentu gospodarki, która zostanie tam przekazana. W tym roku po raz kolejny podjęta ma być także próba rozpatrzenia problematyki systemu naboru dla szkół wojskowych i centrów szkolenia w roku następnym. 

Zamykając posiedzenie, przewodniczący SKON Michał Jach podsumował, że przedstawiona lista nie jest ostateczną i wiążącą oraz daje komisji wytyczne dla dalszego toku przygotowania pracy. Podziękował również dyrektorowi Zająkale za przedstawione wyjaśnienia.