Gospodarcza stolica Syrii w rękach Asada. Zakończono ewakuację Aleppo

Ostateczne rozwiązanie problemu ewakuacji rebeliantów, którzy skapitulowali 12 grudnia po załamaniu się linii defensywnej we wschodnich dzielnicach Aleppo, było możliwe dzięki negocjacjom rosyjsko-tureckim. Dzień po kapitulacji protektorzy walczących stron uzgodnili zawieszenie broni, które przewidywało zakończenie walk naziemnych, bombardowań, ataków rakietowych. Ugoda przewidywała także ewakuację z oblężonych dzielnic Sukkari oraz Ard as-Sabbagh pozostających tam rebeliantów w liczbie ok. 4 tys., a także cywilów, którzy wyrażą na to zgodę.

Ewakuacje miały rozpocząć się o świcie 14 grudnia. Jednak z nieznanych przyczyn opóźniły się. Siły opozycyjne, które po ogłoszeniu kapitulacji oskarżyły siły prorządowe o przeprowadzenie masowych egzekucji na cywilach i rebeliantach, twierdziły, iż ewakuację uniemożliwiają szyickie organizacje paramilitarne, które miały dokonać rzekomych masakr. Informacje te ostatecznie nie zostały potwierdzone. Natomiast według syryjskiego dowództwa ewakuacje opóźniły się ze względu na słabą komunikację między stronami i wewnętrzne spory w kręgu ugrupowań opozycyjnych.

Nie mniej istotną rolę w procesie ewakuacji z Aleppo odegrał Iran, który forsował dołączenie do ewakuacji szyickich enklaw F’ua i Karfaja w prowincji Idlib. W ciągu dnia w Aleppo wznowiono ostrzał rakietowy, a siły rządowe wkroczyły do dzielnicy Sukkari. Ekstremiści posłali przeciwko siłom rządowym samochód-pułapkę. Gdy wydawało się, iż jedynym wariantem rozwiązania kwestii Aleppo będzie totalna pacyfikacja stanowisk rebeliantów w dwóch dzielnicach, wieczorem ogłoszono osiągnięcie nowego porozumienia.

Do procesu włączono omawiane szyickie enklawy w prowincji Idlib. Początkowo mówiono o ewakuacji aż15 tys. ludzi z dwóch miasteczek, ostatecznie strony zgodziły się na przewiezienie z oblężonej enklawy chorych i rannych cywilów w ilości dziesięciokrotnie mniejszej. Na mocy porozumienia do pierwszych ewakuacji z Aleppo doszło w południe 15 grudnia. Z oblężonego terytorium w pierwszej turze 13 ambulansami i 20 autobusami wywieziono ok. 1000 cywilów, z czego 1/3 stanowili dzieci. Transport cywilów przebiegał w bardzo napiętej atmosferze, a między stronami konfliktu miało dojść do wymiany ognia. Niemniej pod nadzorem Międzynarodowego Komitetu Czerwonego Krzyża (MKCK) jeszcze tego samego dnia umożliwiono wydostanie się z Aleppo kolejnemu tysiącowi cywilów.

Jednocześnie ewakuacje rozpoczęły się w szyickiej enklawie w prowincji Idlib. 16 grudnia doszło tam do prób blokowania transportu rannych cywilów przez ekstremistyczne ugrupowania oblegające enklawę. W związku z tym tymczasowo wstrzymano ewakuację bojowników z Aleppo. Obie strony ponownie oskarżały się o utrudnienie przebiegu transportu osób. Dodatkowo według sił rządowych bojownicy, którzy spalili swoje centra dowodzenia, magazyny oraz pojazdy, starali się przeszmuglować niedozwoloną broń. Rebelianci z kolei obwiniali szyickie milicje o blokowanie dróg i ostrzał autobusów. Jeden z konwojów został zawrócony, przez co rebelianci zaatakowali pozycje sił rządowych w Sukkari.

18 grudnia osiągnięto kolejne porozumienie, włączając w proces dwa miasta Az-Zabadani i Madaja, leżące w prowincji damasceńskiej przy granicy z Libanem. Tamtejsze lokalizacje są oblegane przez siły rządowe i libański Hizb Allah. Oblężone miasta miało opuścić 1500 cywilów. Mieszkańcy enklaw umierają z powodu głodu i chorób. 19 grudnia Rada Bezpieczeństwa ONZ przyjęła rezolucję nr 2328. Stało się to po tym, jak dzień wcześniej pod szyickimi enklawami w prowincji Idlib ekstremiści spalili sześć autobusów. Śmierć na miejscu poniósł jeden z kierowców. Rezolucja wzywała strony do przeprowadzenia ewakuacji w poszanowaniu zasad prawa humanitarnego oraz zorganizowania warunków do natychmiastowej ewakuacji cywilów i pozostających rebeliantów.

Po przyjęciu rezolucji ogłoszono wysłanie do Aleppo obserwatorów ONZ. Ewakuacje zostały wznowione, a Międzynarodowy Komitet Czerwonego Krzyża podał, iż Aleppo opuściło 25 tys. osób. W kolejnych dniach ewakuacja przebiegała płynnie i zakończyła się w 22 grudnia. Według komunikatu MKCK w dniu wczorajszym ewakuacja z Aleppo dobiegła końca. Łącznie miasto opuściło ponad 34 tys. osób w tym 4 tys. rebeliantów. Ci ostatni zostali przetransportowani na obrzeża Aleppo, skąd dotrą do prowincji Idlib.

W ten sposób oficjalnie zakończyła się ponad czteroletnia kampania w niegdyś gospodarczej stolicy Syrii. Obecnie całe Aleppo, poza dzielnicą Szajch Maskud kontrolowaną przez Kurdów, jest w rękach sił Asada. Walki w mieście trwały od lipca 2012 r., kiedy zostało ono zaatakowane przez rebeliantów. Od tego czasu, według Syryjskiego Obserwatorium Praw Człowieka, w mieście straciło życie 21,5 tys. cywilów, a setki tysięcy uciekły z miasta przed walkami. Tylko w ostatniej fazie walk miasto opuściło ponad 100 tys. cywilów. 

Artur Rosiński