Flagowy program zbrojeniówki ruszy od nowa? MON rozważa zagraniczne podwozie dla Borsuka

Zgodnie z nieoficjalnymi informacjami uzyskanymi przez Defence24.pl, w MON rozważane jest pozyskanie licencji na podwozie bazowe za granicą, oczywiście pod warunkiem uruchomienia produkcji w Polsce. Istotna przesłanką jest tutaj czas. Decyzję o wymianie, a nie modernizacji, ponad tysiąca znajdujących się na uzbrojeniu Wojska Polskiego pojazdów BWP-1, podjęto w roku 2009. Od tego czasu trwały prace analityczne i badawcze, które w niewielkim stopniu zbliżyły MON do rozwiązania problemu. Przyczyn było wiele. Wśród najpoważniejszych znalazł się trudny do pogodzenia z silnym opancerzeniem wymóg pływalności, którego nie spełnia niemal żaden z obecnie produkowanych czy planowanych do wprowadzenia w krajach NATO bojowych wozów piechoty.

Czytaj też: Wbrew światowym trendom – pływający BWP dla Wojska Polskiego

Dopiero w 2012 roku uruchomiono dialog techniczny w którym brało udział kilkanaście podmiotów z kraju i zagranicy. W jego wyniku w 2014 roku powołano konsorcjum pod przewodnictwem HSW, które do 23.10.2019 roku ma opracować prototyp nowego bojowego wozu piechoty „Borsuk”. Nawet jeśli w pierwszej wersji będzie on spełniał wszystkie wymagania Wojska Polskiego, to nie mniej niż 3-5 lat potrzeba będzie na uruchomienie produkcji seryjnej i co najmniej kolejnego roku na wprowadzenie pierwszych pojazdów do służby. Oznacza to, że BWP „Borsuk”  wejdą w istotnej taktycznie liczbie do służby najwcześniej w połowie przyszłej dekady. Wszystko to przy rosnącym zagrożeniu ze strony Rosji i niewielkiej wartości bojowej pozostających w służbie pojazdów BWP-1, które nie są w stanie zwalczać większości współczesnych pojazdów.

Jak dowiedzieliśmy się nieoficjalnie, w MON pojawiły się ostatnio głosy, iż czas oczekiwania jest zbyt długi a być może również znacząco niedoszacowany. W krajach zachodnich programy projektowania i doskonalenia platform gąsienicowych powstających od podstaw trwały od ośmiu do kilkunastu lat. Zwykle prototyp wymagał wprowadzenia znaczących zmian, zarówno w wyniku wykrycia wad, dostosowania do produkcji seryjnej jak też dostosowania do wymagań i uwag użytkownika. Jest to proces żmudny i złożony. Tym bardziej, że podwozie ma stanowić podstawę dla szerokiej gamy pojazdów gąsienicowych. Najliczniejsze będą BWP "Borsuk", ale na tej samej platformie mają powstać również pojazdy dowodzenia, ewakuacyjne czy ratownicze.

Dlatego w MON pojawiła się koncepcja, że dla przyspieszenia wprowadzania bojowych wozów piechoty Borsuk do służby niezbędne może okazać się zastosowanie jako platformy bazowej pojazdów na zagranicznej licencji. Rozważane są w tym kontekście nowe konstrukcje, wprowadzane lub planowane do wprowadzenie na uzbrojenie sojuszniczych armii w najbliższych latach. Pozwoliłoby to na szybsze wdrożenie niezbędnych wozów na uzbrojenie Wojska Polskiego. Oczywiście, pod warunkiem szybkiego dokonania wyboru. 

Zgodnie z informacjami uzyskanymi nieoficjalnie przez Defence24.pl, rozważany jest również powrót do koncepcji wspólnego zakupu bojowych wozów piechoty przez Polskę i Czechy. Może to potwierdzać plan pozyskania licencji na podwozia z zagranicy, ponieważ jedną z głównych kwestii spornych między Pragą i Warszawą w temacie BWP było podwozie.

Czytaj też: Będzie wspólny BWP Grupy Wyszehradzkiej?

„Polska „bawi się” pomysłem, aby zbudować coś samodzielnie. My jesteśmy przekonani, że wydawanie pieniędzy na badania i rozwój jest nieuzasadnione, gdy na rynku dostępne są dostatecznie nowoczesne konstrukcje” – stwierdził w wywiadzie dla Defence24 Daniel Kostoval, wiceminister obrony Republiki Czeskiej ds. uzbrojenia i zakupów. Zgodnie z ogłoszonym na początku tego roku planem modernizacji czeska armia planuje podpisać umowę na zakup nowych bojowych wozów piechoty w okresie 2019-2020, aby zagwarantować rozpoczęcie dostaw do roku 2025. W przypadku „Borsuka”, którego prototyp ma być gotowy w roku 2019, tak szybkie uruchomienie dostaw dla odbiorcy zagranicznego jest mało prawdopodobne.

Nawet w przypadku zakupu licencji na podwozie i integracji na nim np. polskiej wieży bezzałogowej, trzeba będzie poczekać co najmniej rok na zakończenie i certyfikowanie prac. W przypadku bardziej złożonych wymagań odbiegających od konfiguracji pierwotnej, proces te może potrwać znacznie dłużej. W przypadku rozwoju platformy ASCOD do brytyjskiego wariantu bojowego wozu rozpoznawczego Scout SV znanego dziś jako Ajax prace trwały 5 lat do chwili uruchomienia zakładu montażowego. Kolejne 2-4 lata potrwa uruchomienie produkcji w kraju, przy założeniu, że udział w niej polskich komponentów będzie zwiększany sukcesywnie. Czas od podpisania umowy do dostawy można skrócić poprzez produkcję pierwszej partii za granicą. Mowa tu o schemacie zbliżonym do zastosowanego przy modernizacji czołgów Leopard 2A4, w której udział zakładów Bumar-Łabędy ma sukcesywnie rosnąć w miarę uzyskiwania kolejnych kompetencji. 

W przypadku decyzji o zakupie zagranicznej licencji otwartą kwestią staje się dalszy los podwozia opracowywanego przez konsorcjom 10 podmiotów pod przewodnictwem HSW, wartość prac wynosi co najmniej 75 mln zł. Z jednej strony warto byłoby dążyć do uniknięcia sytuacji, w której znaczące nakłady doprowadziły do efektów takich, jak w przypadku platformy gąsienicowej Anders. Z drugiej, istotnym czynnikiem w decyzji o wyborze "Borsuka" jest czas i możliwości bojowe obecnych pojazdów BWP-1, które zdecydowanie nie przystają do współczesnego pola walki. To obecnie najstarsze w swojej klasie pojazdy eksploatowane w Europie, które na dodatek nie były modernizowane od czasu wprowadzenia do służby. Są zużyte w wyniku intensywnej eksploatacji i posiadające symboliczne możliwości bojowe. Stąd bierze się idea ich pilnego zastąpienia, bez oczekiwania na opracowanie całkowicie nowej, krajowej platformy.

Można postawić tezę, że jednostki zmechanizowane, dysponujące pojazdami o trakcji gąsienicowej (wyłącznie BWP-1) są w znacznie gorszej sytuacji, niż polskie wojska pancerne, do których trafiły po 1989 roku czołgi Leopard 2A4/A5 (te pierwsze podlegają modernizacji) oraz PT-91. Dlatego wprowadzenie nowego BWP jest bardzo pilną potrzebą, choć otwartym pozostaje pytanie o sposób realizacji tego programu i udział przemysłu.

W razie podjęcia decyzji o zakupie zagranicznego podwozia wśród potencjalnych kandydatów na bazę dla całej rodziny pojazdów gąsienicowych, w tym ponad tysiąc bojowych wozów piechoty, można wymienić m. in. proponowany już od pewnego czasu przez BAE Systems CV90, pojazd SCOUT SV/AJAX General Dynamics UK ale też niemiecki wóz Puma firmy Rheinmetall.