ITWL w programie Orlik MPT

W skład opracowanego przez ITWL zintegrowanego systemu awionicznego (ZSA) dla samolotu PZL-130 Orlik weszły następujące systemy: nawigacji, łączności i wymiany danych, planowania misji, rejestracji i debriefingu oraz uzbrojenia (wirtualnego) integrowanego poprzez system zarządzania z komputerem misji i system dialogowy w standardzie „Glass Cockpit”. Projekt systemu, jego oprogramowanie, integrację i walidację na stanowisku oraz samolocie zrealizował Zakład Awioniki ITWL.

Owocem tych prac było wyposażenie bazowego płatowca, jakim był używany przez polskie Siły Powietrzne samolot szkolno-treningowy PZL-130 Orlik TC-II Garmin, w nowoczesny system pokładowy, korzystający ze zunifikowanych źródeł danych i zarządzany kompleksowo poprzez pokładowy komputer misji.

Najbardziej widoczne zmiany obejmują system dialogowy, czyli komunikację człowiek-maszyna. Analogowe wskaźniki zastąpił „Glass Cockpit”. Składają się na niego cztery wyświetlacze wielofunkcyjne - po dwa w przedniej i tylnej kabinie. Docelowo każdy z członków załogi będzie mógł dysponować nawet trzema wyświetlaczami. Każdy z monitorów jest uniwersalny  i można na nim wyświetlać parametry lotu, jak też dane taktyczne, pochodzące ze źródeł realnych, jak i symulowanych (np. z symulowanego radaru, czy wirtualnych systemów uzbrojenia).  Zobrazowanie danych uzupełnia wskaźnik przezierny HUD na miejscu pilota-ucznia, oraz R-HUD (Repetytoro-HUD), wyświetlający drugiemu członkowi załogi powtórzony obraz z HUD.

Sercem systemu nawigacyjnego jest EGI, czyli laserowy układ inercjalny zintegrowany z odbiornikiem GPS oraz komputer danych aerodynamicznych. Dane te są uzupełniane przez informacje z systemów nawigacji obszarowej i lądowania (VOR/TACAN/IRS), mapy cyfrowe i po przetworzeniu przez komputer misji zobrazowywane w formie zsyntetyzowanej na ekranie monitora wielofunkcyjnego i/lub wyświetlacza HUD w postaci analogowej, cyfrowej, lub na tle mapy cyfrowej (tylko monitory). Ta ostatnia może być wyświetlana w kilku wybieralnych skalach z danymi oraz ze zobrazowaniem  ukształtowania terenu. Zastosowane rozwiązania, w tym tzw. „otwarta architektura” oraz dostęp do kodów źródłowych pozwoli w przyszłości na integrację nowych funkcji i elementów, np. autopilota, który będzie mógł samodzielnie realizować lot zgodnie z zaprogramowanymi w ZSA parametrami.

Orlik MPT posiada dwie radiostacje i system wymiany danych, co umożliwia naukę zarządzania łącznością na pokładzie i szerokie możliwości treningowe. ITWL opracował  „wirtualne” uzbrojenie Orlika MPT, w skład którego wchodzi działko, niekierowane bomby i naprowadzane pociski powietrze-powietrze oraz powietrze-ziemia. System umożliwia więc szkolenie zarówno w zakresie atakowania celów naziemnych jak i walki powietrznej. Również walki poza zasięgiem widzialności wzrokowej. Możliwe jest bowiem symulowanie pracy radaru pokładowego w różnych trybach.

Istotny dla możliwości treningowych jest również system rejestracji parametrów lotu opracowany przez ITWL dla tej maszyny. Poza „czarną skrzynką” (z rejestracją głosu z kabiny) składa się na niego specjalny system, umożliwiający rejestrację wykonanego zadania, bardzo dokładnego zapisu parametrów lotu, w tym czynności załogi i cyfrowa rejestracja obrazu widzianego przez HUD. Podczas szkolenia z użyciem samolotu Orlik MPT wykorzystywane jest naziemne i/lub pokładowe stanowisko planowania misji.

W ramach równoległej pracy ITWL opracował Program Systemu Eksploatacji Według Stanu Technicznego - SEWST, który rewolucjonizuje sposób serwisowania i napraw. Zapewnia on używanie samolotu PZL-130 TC II, czy MPT Orlik bez okresów remontowych określonych czasem, ale w oparciu o realny resurs, przy założeniu min. 300 godz. rocznego nalotu. Niezbędne dane wprowadzane są do opracowanego w Zakładzie informatycznego wsparcia logistyki ITWL „Komputerowego Systemu Ewidencji i Oceny Procesu Eksploatacji Statków Powietrznych - SAMANTA”.

System pozwoli na zmniejszenie kosztów eksploatacji poprzez wydłużenie resursu technicznego do 10 tys. godzin (i więcej). Wdrożenie programu planowane jest na koniec 2014 roku.

W ten sposób zastosowanie nowoczesnej, zintegrowanej awioniki cyfrowej opracowanej na samolocie PZL-130 Orlik przez ITWL znacznie zwiększyło zakres możliwych zastosowań maszyn tego typu, jednocześnie obniżając koszty eksploatacji. Wraz ze zmianami w zakresie budowy płatowca i jego systemu napędowego powoduje to, że PZL-130 Orlik MPT  zyskał potencjał do bardziej ekonomicznego szkolenia pilotów na poziomie podstawowym i średniozaawansowanym (w tym zastosowania bojowego).