Stoltenberg nie zamierza przedłużać kadencji na stanowisku Sekretarza Generalnego NATO

„Mandat sekretarza generalnego Jensa Stoltenberga był trzykrotnie przedłużany, a pełni on tę funkcję łącznie przez prawie dziewięć lat" – powiedziała dziennikarzom Lungescu. Rzeczniczka dodała, że jego kadencja upływa w październiku i „nie ma on zamiaru zabiegać o kolejne przedłużenie mandatu".

Norweg pełni funkcję od 2014 roku. W marcu ub. roku została ona przedłużona po agresji Rosji na Ukrainę. Jak podaje francuski dziennik „Le Figaro" dyplomaci w Brukseli twierdzą, że nie ma jeszcze decyzji, kto powinien zastąpić byłego premiera Norwegii. Tymczasem holenderska prasa spekuluje, że mogłaby go zastąpić minister obrony tego kraju Kajsa Ollongren. Na giełdzie nazwisk pojawiły się także kandydatury premier Litwy Ingridy Simonyte lub estońskiej szefowej rządu Kaji Kallas.

Wcześniej spekulowano w niemieckiej prasie, że może dojść do kolejnego przedłużenia kadencji Jensa Stoltenerga. Miało być to podyktowane niechęcią do przeprowadzania procedury wyboru nowego Sekretarza Generalnego w okresie trwającej wojny w Ukrainie. Jak również miał to być czytelny sygnał o wielkiej skuteczności obecnego Sekretarza Generalnego. W tym ostatnim przypadku rzeczywiście dało się zaobserwować wielkie umiejętności dyplomatyczne Stoltenberga, pozwalające na godzenie częstokroć różnych spojrzeń na sprawy bezpieczeństwa i obronności w samym NATO. Co więcej, należy pamiętać o jego roli w okresie sytuacji kryzysowej z 2020 r., gdy doszło do napięć we wschodniej części Morza Śródziemnego.

Przypomnijmy, że Sekretarz Generalny NATO jest najwyższym międzynarodowym urzędnikiem Sojuszu. Odpowiada on za kierowanie procesem konsultacji i podejmowania decyzji w Sojuszu oraz za zapewnienie realizacji decyzji wypracowanych przez państwa członkowskie. Jak wskazuje oficjalnie NATO, Sekretarz Generalny przewodniczy Radzie Północnoatlantyckiej (NAC) – głównemu organowi decyzyjnemu Sojuszu – jak również innym wyższym komitetom decyzyjnym. W przypadku tych ostatnich należą do nich Grupa Planowania Nuklearnego, Rada NATO-Rosja i Rada Partnerstwa Euroatlantyckiego. Dodatkowo, wraz z przedstawicielem Ukrainy, Sekretarz Generalny przewodniczy Komisji NATO-Ukraina oraz Komisji NATO-Gruzja. Poza rolą przewodniczącego, Sekretarz Generalny ma prawo proponować tematy do dyskusji i korzystać z jego dobrych usług w przypadku sporów między państwami członkowskimi.

Sekretarz Generalny NATO utrzymuje bezpośredni kontakt z szefami państw i rządów, ministrami spraw zagranicznych i obrony w NATO i krajach partnerskich. Wiąże się to z regularnymi wizytami w państwach należących do NATO i krajach partnerskich, a także dwustronnymi spotkaniami z wyższymi urzędnikami krajowymi podczas ich wizyt w Kwaterze Głównej NATO. Jak wskazuje się oficjalnie, w efekcie rola Sekretarza Generalnego NATO pozwala mu wywierać pewien wpływ na proces decyzyjny przy jednoczesnym poszanowaniu fundamentalnej zasady, że uprawnienia do podejmowania decyzji mają wyłącznie same rządy członkowskie.

Zauważmy, że oficjalnie NATO podkreśla, że wybór Sekretarza Generalnego odbywa się w drodze nieformalnych konsultacji dyplomatycznych między państwami członkowskimi, które zgłaszają kandydatów na to stanowisko. Żadna decyzja nie jest potwierdzona, dopóki nie zostanie osiągnięty konsensus w sprawie jednego kandydata. Oczywiście, pod koniec kadencji urzędujący może otrzymać propozycję pozostania na stanowisku.

Stanowisko Sekretarza Generalnego NATO tradycyjnie piastował wysoki rangą polityk w Europie. Jens Stoltenberg jest 13 Sekretarzem Generalnym w historii Sojuszu i zastąpił na tym stanowisku duńskiego polityka Andersa Fogh Rasmussena.

PAP/NATO/JR