Na problem Zespołu Stresu Pourazowego w siłach zbrojnych zwrócił uwagę poseł Paweł Szramka (Kukiz'15). W grudniu zeszłego roku złożył on interpelację, w której zapytał się Ministerstwa Obrony Narodowej o statystyki dotyczącej problemu PTSD oraz skutków prowadzonego w latach 2014-2015 Programu pomocy i edukacji w zespołach zaburzeń stresu pourazowego w ujęciu psychologiczno – psychiatrycznym.

Z danych uzyskanych z Dowództw Rodzajów Sił Zbrojnych wynika, iż w 2016 r. rozpoznano 32 przypadki (i 9 podejrzeń – w trakcie diagnostyki) reakcji na ciężki stres i zaburzeń adaptacyjnych rozpoznawanych u żołnierzy (PTSD – Zespół Stresu Pourazowego, ASD – Zespół Stresu Ostrego).

Podsekretarz stanu MON zaznaczył, że "biorąc pod uwagę konieczność spełnienia wszystkich kryteriów diagnostycznych w rozpoznawaniu PTSD oraz aktualne mniejsze zaangażowanie Sił Zbrojnych RP w działania poza granicami państwa, w danych zebranych od jednostek i komórek organizacyjnych dostrzegamy spadek w ilości rozpoznanych przypadków Zespołu Stresu Pourazowego u żołnierzy".

Czytaj także: Polscy żołnierze w Kosowie, Afganistanie, Iraku, Bośni... Prezydent przedłużył działanie kontyngentów

Zgodnie z danymi przytoczonymi przez Fałkowskiego w 2016 roku w placówkach leczniczych nadzorowanych przez MON leczy się ponad 180 żołnierzy z rozpoznanymi zaburzeniami PTSD oraz ponad 300 osób z innymi rozpoznawanymi reakcjami na ciężki stres i zaburzenia adapatacyjne PTSD.

Zmniejszenie ilości rozpoznań zaburzeń PTSD wśród polskich żołnierzy jest zjawiskiem typowym i wynika ze zmniejszenia liczebnego kontyngentów. Przy czym również należy zauważyć, że przedstawione dane mają charakter wybiórczy i dotyczą tylko żołnierzy, którzy zostali „wychwyceni” i zdiagnozowani przez jednostki funkcjonalne Wojskowej Służby Zdrowia.

Czytaj także: Macierewicz: Kontrakty na Wisłę, Orkę i śmigłowce w tym roku. „Analizy” w sprawie F-16

Fałkowski informuje również, że w resorcie obrony narodowej w ramach obszarów priorytetowych sytemu medycznego ujęte są działania prewencyjne oraz profilaktyczno-lecznicze związane z profilaktyką i terapią zaburzeń stresowych pourazowych (PTSD) oraz innych ciężkich reakcji na stres, czy zaburzeń adaptacyjnych związanych z udziałem żołnierzy w misjach poza granicami państwa, wykonywaniem przez nich zadań szkoleniowych i funkcjonowaniem w czasie pozasłużbowym.

Pomoc psychologiczna świadczona w jednostkach wojskowych oraz wojskowych pracowniach psychologicznych obejmuje: diagnozę psychologiczną, konsultację, poradę, interwencję kryzysową, terapię krótkoterminową. Natomiast pomoc psychologiczna świadczona w podmiocie leczniczym utworzonym i nadzorowanym przez Ministra Obrony Narodowej obejmuje: diagnozę zaburzeń psychicznych, terapię indywidualną, terapię grupową, w tym terapię rodzinną.

Zespół Stresu Pourazowego (ang. Post Traumatic Stress Disorder – PTSD) jest zaburzeniem po ekspozycji na stres traumatyczny, które pojawia się w reakcji na przeżycie lub bycie świadkiem traumatycznego zdarzenia. Ze zdarzeniem traumatycznym mamy do czynienia w sytuacji, kiedy pojawia się realne zagrożenie życia lub zagrożeniem fizycznej integralności (działania wojenne, katastrofy, kataklizmy naturalne, wypadki komunikacyjne, incydenty kryzysowe, ataki terrorystyczne). Narażeni na doświadczenie takich sytuacji są również żołnierze Sił Zbrojnych RP, zarówno w trakcie działań bojowych na misjach poza granicami państwa, w trakcie działalności służbowej i szkoleniowej w kraju (wypadki na szkoleniach), jak i w czasie pozasłużbowym (wypadki komunikacyjne, katastrofy, kataklizmy naturalne).

Osoby z PTSD doświadczają trzech rodzajów symptomów:

1. utrzymującego się doświadczania traumy pomimo ustąpienia obiektywnych czynników traumatyzujących – ponowne odtwarzanie traumy,
2. uporczywego unikania bodźców związanych z doświadczoną traumą,
3. objawów wzmożonego pobudzenia fizjologicznego.

Objawy Zespołu Stresu Pourazowego mogą pojawić się natychmiast po traumatycznym zdarzeniu, jak również wystąpić w odroczeniu czasowym po udziale w traumatycznym zdarzeniu. Ważnym kryterium diagnostycznym poza wystąpieniem wyżej wymienionych symptomów jest co najmniej miesięczny okres ich trwania w obrazie klinicznym oraz skutki, które stan ten powoduje w funkcjonowaniu badanego żołnierza (stany wyczerpania, dystres, negatywne zmiany w obszarach funkcjonowania w rodzinie i rolach społecznych, a także w życiu zawodowym).