Niemcy na czele NATO? USA mają pomysł

Czy NATO zerwie z tradycją, która sięga roku 1949, czyli początków Sojuszu Północnoatlantyckiego? Jak wskazuje m.in. „The Telegraph” podczas Berlin Security Conference ambasador USA przy NATO, Matthew Whitaker, stwierdził, że wyczekuje dnia, w którym niemieccy przywódcy polityczni zakomunikują Stanom Zjednoczonym gotowość do objęcia funkcji Supreme Allied Commander Europe (Saceur). Dodał przy tym, że jego zdaniem Europa powinna dążyć do tego, aby pod kątem potencjału militarnego dorównać potencjałowi, jaki prezentują Amerykanie.

USA oddają pole Niemcom?

Sugestia amerykańskiego polityka na pierwszy rzut oka może być niespodzianką, ale z drugiej strony warto przypomnieć, że w debacie publicznej na temat roli USA w NATO już niejednokrotnie pojawiały się głosy (a także faktyczne działania wskazujące na stopniową chęć zmniejszania amerykańskiego zaangażowania militarnego w Europie. Jednym z przykładów odchodzenia od koncepcji mówiącej o tym, że na czele SACEUR musi zawsze stać amerykański generał, były niedawne dywagacje sugerujące, że naczelnym dowódcą sojuszniczym na Starym Kontynencie powinien być jeden z brytyjskich generałów (ostatecznie w lipcu br. na czele SACEUR stanął amerykański generał Alexus Grynkewich.

Wypowiedź Matthew Whitakera jest interesująca z jeszcze jednego powodu. Pokazuje ona, że w części amerykańskiej administracji panuje przekonanie, że to właśnie Niemcy powinni przejąć od USA odpowiedzialność za gwarantowanie bezpieczeństwa dla europejskich państw należących do Sojuszu Północnoatlantyckiego. Przypomnijmy, że to u naszych zachodnich sąsiadów stacjonuje obecnie największa liczba amerykańskich żołnierzy (około 37 tysięcy). Za dodatkowy atut Berlina w tym kontekście może zostać poczytana niedawna deklaracja kanclerza RFN Friedricha Merza, który zakomunikował chęć zbudowania największej konwencjonalnej armii na Starym Kontynencie.

SACEUR i EUCOM

Generał Sił Powietrznych USA Alexus Grynkewich w lipcu 2025 roku zastąpił gen. Christophera Cavolego (gen. sił lądowych U.S. Army) na stanowisku szefa Europejskiego Dowództwa USA (EUCOM), który jednocześnie pełnił funkcję wspomnianego naczelnego dowódcę sojuszniczego w Europie (SACEUR).

Jak pisaliśmy w tym tekście, zgodnie z przyjętą w NATO zasadą rolę najwyższego dowódcy sił sojuszniczych na kontynencie przyjmuje oficer amerykański, będący jednocześnie głównodowodzącym sił amerykańskich w Europie. Z kolei sekretarz generalny organizacji pochodzi ze Starego Kontynentu (obecnie Holender Mark Rutte, a wcześniej Norweg Jens Stoltenberg).