Szef Wojsk Bezzałogowych Ukrainy dla Defence24: „Ukraińskie drony zmusiły Rosję do zmiany strategii”

Bartłomiej Wypartowicz: Jak Rosja dostosowuje się do wykorzystania i przeciwdziałania systemom bezzałogowym? Czy był moment, kiedy to Rosja miała w tej dziedzinie przewagę?

Dowódca Sił Bezzałogowych Systemów Ukrainy Płk Wadym Sucharewski: Na początku inwazji na pełną skalę Rosja miała względną przewagę w wykorzystaniu bezzałogowych statków powietrznych, jednak szybki rozwój i udoskonalanie technologii bezzałogowych przez Ukrainę zmusił ją do dostosowania się do nowych realiów. W ostatnim czasie Rosjanie wykorzystują drony FPV ze sterowaniem światłowodowym. Choć ich użycie pozostaje ograniczone, wróg stara się aktywnie je wykorzystywać na niektórych obszarach frontu.

Głębokie uderzenia jednostek Sił Bezzałogowych Sił Zbrojnych Ukrainy znacząco wpływają na taktykę i strategię przeciwnika, zmuszając go do przystosowania się do nowych zagrożeń. Przerywają łańcuchy logistyczne, niszczą stanowiska dowodzenia, składy amunicji, składy paliw i smarów oraz inne krytyczne obiekty na tyłach. To z kolei zmusza wroga do zmiany podejścia do obrony i opracowania nowych środków zaradczych.

Czy mogę prosić o przykład takiego wykorzystania?

Oczywiście. Na przykład w nocy 11 lutego 2025 roku jednostki Sił Bezzałogowych we współpracy z innymi komponentami Sił Obronnych Ukrainy uderzyły w strategiczne przedsiębiorstwo odgrywające ważną rolę w zaopatrzeniu Federacji Rosyjskiej w paliwa i smary, o przewidywanej zdolności produkcyjnej na poziomie 7 mln ton ropy rocznie. W obliczu ciągłych ataków dronów wróg zmuszony jest wzmocnić swoją obronę powietrzną, rozmieszczając więcej obrony powietrznej na tyłach, które wcześniej uważano za bezpieczne. Pomimo wysiłków wroga ukraińskie technologie bezzałogowe rozwijają się w szybkim tempie, a ich taktyka jest doskonalona, co utrzymuje przewagę Ukrainy w tym aspekcie.

Jak Pana zdaniem wygląda skuteczna obrona przed systemami bezzałogowymi?

Skuteczna obrona przed bezzałogowymi statkami powietrznymi nie może być tylko jednego rodzaju, musi łączyć różne metody, dostosowując się do zmian w taktyce wroga. Tylko zintegrowane podejście pozwala ograniczyć zagrożenie i utrzymać zdolność bojową jednostek.

Ochrona jednostek przed systemami bezzałogowymi wymaga kompleksowego podejścia, łączącego środki taktyczne, techniczne i organizacyjne. Ważne jest rozproszenie sił, kamuflaż i zastosowanie osłony ograniczającej widoczność. Obrona powietrzna powinna obejmować mobilne systemy przeciwlotnicze, automatyczne systemy dozorowania i skuteczne wykorzystanie broni strzeleckiej. Ważne są również systemy walki radioelektroniczne, które pozwalają na tłumienie sygnałów sterujących i nawigacyjnych dronów. Na poziomie taktycznym pomagają specjalne „działa przeciwdronowe”. Środki fizyczne takie jak siatki i ziemianki są również bardzo ważne, znacznie zmniejszają skuteczność ataków dronów FPV. Ważny jest rozwój technologii przeciwdziałających dronom, w tym dronów przechwytujących i systemów wykrywania operatorów wroga. Oprócz rozwiązań technicznych niezbędne jest przeszkolenie personelu, aby móc szybko reagować i dostosowywać się do zmian w taktyce przeciwnika. Tylko kompleksowe połączenie tych środków zapewni skuteczną ochronę jednostek na współczesnym polu walki.

W ostatnich dniach mówi się dużo o dronach na światłowód. Czy światłowód ma przyszłość (jako zasada sterowania dronami)?

Metoda jest zarówno obiecująca, jak i problematyczna. Z jednej strony jest to podejście rewolucyjne, bo eliminuje skuteczność drogich systemów walki radioelektronicznej. Z drugiej strony takie drony mają znaczne ograniczenia w manewrowości, co zmniejsza ich elastyczność w walce. Siły systemów bezzałogowych dostosowały się już do nowego zagrożenia i rozwijają własne środki bezzałogowe na światłowodach, które przechodzą testy i są na etapie badan, co pozwoli nam skutecznie zneutralizować przewagi przeciwnika i rozszerzyć możliwości ukraińskich technologii bezzałogowych.

Najwięcej mówi się o bezzałogowych statkach powietrznych, takich jak Mavic, o dronach FPV, trochę mniej mówi się o dronach morskich i najmniej o naziemnych. Czy ta sytuacja się zmieni?

Unikalne ukraińskie bezzałogowe systemy morskie, wchodząc w konfrontację z rosyjską marynarką wojenną, wykazały swoją wysoką skuteczność i w znaczący sposób przyczyniły się do punktu zwrotnego działań wojennych na morskim teatrze działań, „wypychając” całą rosyjską flotę do portów i przystani.

Dla lepszego zrozumienia sytuacji na Morzu Czarnym i układu sił należy przypomnieć, że na początku wojny Rosja uzyskała kontrolę nad obszarem wodnym dzięki przewadze liczebnej i technicznej swojej floty. Pozwoliło to okrętom wroga na swobodne działanie z Zatoki Sewastopolskiej, przeprowadzanie ataków rakietowych i zaopatrywanie swoich sił. Zajmując Wyspę Węży, a także zdobywając Berdiańsk i Mariupol, Rosja ustanowiła pełną kontrolę nad Morzem Azowskim i znacząco ograniczyła działania Ukrainy na Morzu Czarnym, wykorzystując je jako bazę do ciągłego terroru rakietowego. Sytuacja uległa jednak radykalnej zmianie dzięki ukraińskiemu kompleksowi wojskowo-przemysłowemu. Użycie rakiet manewrujących Neptun i dronów morskich w połączeniu z zachodnią bronią, w szczególności rakietami Harpoon, znacząco osłabiły możliwości rosyjskiej floty. Zniszczenie okrętu flagowego Floty Czarnomorskiej, krążownika „Moskwa”, było wydarzeniem przełomowym, ale nie mniej ważne było skuteczne wykorzystanie dronów nawodnych, które wymusiło na Rosji zmianę strategii. W rezultacie wróg porzucił plany desantu na Odessę, został zmuszony do przerzucenia większości swoich statków do Noworosyjska, a korytarz zbożowy nadal funkcjonuje bez udziału kraju agresora.

Czy morskie bezzałogowce mogą stać się platformami nawodnymi, na które będą instalowane coraz nowocześniejsze rodzaje uzbrojenia?

Drony morskie już zamienią się w pełnoprawną platformę nawodną, na której w przyszłości będzie można zainstalować jeszcze większy asortyment broni. Przykładowo w przyszłości wskazane jest instalowanie na takich platformach nawodnych przenośnych przeciwlotniczych zestawów rakietowych, FIM-92 Stinger, Starstreak czy karabinów maszynowych dużego kalibru, które byłyby dość skuteczne w walce z lotnictwem. Zastosowanie przenośnych przeciwlotniczych zestawów rakietowych  umożliwi prowadzenie ostrzału bezpośrednio z morza, wykorzystując morskie drony jako platformy, co z kolei wyeliminuje przewagę przeciwnika w powietrzu oraz zwiększy przeżywalność i efektywność wykorzystania morskich dronów. Powinno to doprowadzić do utraty przez wroga kontroli morskiej i powietrznej nad wodami Morza Czarnego i Azowskiego, co odegra kluczową rolę w operacji wyzwolenia okupowanego Krymu. Najważniejszą rzeczą w dziedzinie dronów morskich, jak we wszystkich innych dziedzinach, jest ciągły rozwój i udoskonalanie, nad czym stale pracują Siły Systemów Bezzałogowych.

Mamy jeszcze bezzałogowce lądowe. Jak tu wygląda sytuacja?

O ile jeszcze kilka lat temu systemy bezzałogowe kojarzono głównie z BSP, dziś ukraińska armia coraz częściej wykorzystuje naziemne „roboty” do wykonywania kluczowych zadań. Każdy rodzaj bezzałogowców jest tworzony do konkretnego zadania. Na przykład drony kamikadze mają zminimalizowaną masę własnej konstrukcji, aby przenosić większą masę materiałów wybuchowych. Część dronów zwiadowczych wyposażona jest w kamery termowizyjne i kamery o wysokiej rozdzielczości, które umożliwiają wykrywanie pozycji wroga nawet w nocy. Biorąc pod uwagę szybki rozwój tej branży, w najbliższej przyszłości możemy spodziewać się również masowego wykorzystania bezzałogowych systemów naziemnych.

Z dostępnych informacji wynika, że drony są najskuteczniejsze, gdy działają w synergii z innymi środkami rażenia. W jaki sposób bezzałogowce są integrowane w jednostki Sił Zbrojnych Ukrainy?

We współczesnych warunkach bojowych drony pełnią nie tylko rolę platform rozpoznawczych, ale także kluczowych elementów złożonych systemów kierowania ogniem. Drony zapewniają ciągłe monitorowanie terenu, wykrywanie celów oraz przesyłanie obrazu i innych danych w czasie rzeczywistym do stanowiska dowodzenia. Pozwala to na szybkie dostosowanie kierunku uderzeń artylerii i innych systemów uderzeniowych, zwiększając celność zadawanych obrażeń. Informacje zbierane przez drony są aktywnie wykorzystywane do koordynowania uderzeń różnych typów wojsk. Na przykład dane z dronów pozwalają na dokładniejsze namierzanie celów dla bezzałogowych statków powietrznych, artylerii, czołgów, a nawet samolotów bojowych, tworząc synergię pomiędzy różnymi elementami systemu walki.

A jak wygląda przeżywalność dronów na polu walki? Jak szybko można spodziewać się aktualizacji dronów w celu zwiększenia odporności na rosyjskie środki walki radioelektronicznej?

Przeżywalność systemów bezzałogowych na współczesnym polu walki stale rośnie ze względu na następujące czynniki: Szkolenie personelu, w szczególności operatorów jednostek wykorzystujących systemy bezzałogowe, zwiększenie efektywności zarządzania, w szczególności planowania i stosowania systemów bezzałogowych, a także koordynacji ich współdziałania z WRE/PPO, doskonalenie taktyki wykorzystania systemów bezzałogowych w oparciu o analizę i wdrażanie doświadczeń bojowych. Dowództwo Sił Bezzałogowych Systemów Sił Zbrojnych Ukrainy realizuje cały zestaw działań mających na celu zwiększenie odporności systemów na środki walki radioelektronicznej wroga, w szczególności uczestniczy w opracowywaniu wymagań dotyczących charakterystyki taktyczno-technicznej systemów bezzałogowych zapewniających zwiększoną odporność na zakłócenia.  Promujemy też organizowanie innowacyjnych konkursów rozwojowych, skupiając uwagę producentów na najważniejszych dla nas aspektach, a także organizujemy i uczestniczymy w testach systemów bezzałogowych na poligonach i w warunkach bojowych w celu oceny ich odporności na działanie środków walki radioelektronicznej.

Ciekawa jest również kwestia ładunków bojowych w bezzałogowych systemach uderzeniowych. Jakie głowice uważa się za najskuteczniejsze?

Wybór głowicy do bezzałogowych systemów uderzeniowych jest ściśle powiązany z zadaniem, warunkami zastosowania i charakterystyką celu. Nie ma jednego rozwiązania pasującego do wszystkich zdań, dlatego operatorzy i programiści skupiają się na konkretnych wymaganiach zadania.

Jakie znaczenie ma współpraca międzynarodowa, szczególnie z Polską, w kontekście rozwoju i zastosowania systemów bezzałogowych? Jakie wspólne działania byłyby tutaj wskazane?

Przeprowadzenie wspólnych ćwiczeń byłoby jak najbardziej wskazane, gdyż Polska zawsze była wiarygodnym partnerem Ukrainy, udzielającym maksymalnego wsparcia od pierwszych dni wojny. Zawsze będziemy pamiętać ten wkład i wyrażać naszą szczerą wdzięczność narodowi polskiemu i kierownictwu Polski. Ponieważ jesteśmy sąsiadami, problemy bezpieczeństwa w naszym regionie dotyczą obu krajów, dlatego naszym wspólnym celem jest dalsze pogłębianie współpracy.

Siły systemów bezzałogowych potwierdziły już swoją zdolność nie tylko do szybkiego wdrażania innowacyjnych technologii, ale także do pełnienia roli katalizatorów nowych trendów strategicznych w obszarze obronności. Integracja planowania strategicznego wysokiego szczebla, przełomów technologicznych i niestandardowych rozwiązań tworzy nowy paradygmat prowadzenia działań wojennych, w którym przewagę mają ci, którzy wiedzą, jak szybko, skutecznie i kreatywnie dostosować się do wyzwań współczesnej przestrzeni pozostając zawsze o krok do przodu.

Dziękuję za rozmowę

Dziękuję.