KE z pomysłem na wykorzystanie rosyjskich aktywów

„Nigdy nie będziemy w stanie dorównać poświęceniu narodu ukraińskiego, ale możemy dorównać jego determinacji i wytrwałości. Możemy wyposażyć Ukrainę w środki do obrony i prowadzenia negocjacji pokojowych z pozycji siły” - powiedziała przewodnicząca Komisji Europejskiej. Jak podała, Międzynarodowy Fundusz Walutowy szacuje potrzeby Ukrainy na najbliższe dwa lata na 135 mld euro - „Proponujemy pokrycie dwóch trzecich potrzeb finansowych Ukrainy w wysokości 90 miliardów euro. Pozostałą część pokryją partnerzy międzynarodowi” - podkreśliła von der Leyen.

Ukraina będzie miała dostęp do pieniędzy po przedstawieniu planu wykorzystania pieniędzy, który będzie wymagał zgody państw członkowskich.

KE przedstawiła w środę dwie propozycje dalszego finansowania wsparcia Ukrainy: z użyciem zamrożonych w Europie aktywów rosyjskiego banku centralnego lub z długu zaciągniętego przez UE. Zaproponowała także ustanowienie zakazu transferu zamrożonych rosyjskich aktywów przechowywanych w UE z powrotem do Rosji. Wprowadzenie takiego zakazu rozporządzeniem, którego przyjęcie wymaga większości kwalifikowanej państw członkowskich (15 państw stanowiących 65 proc. ludności UE), pozwoli obejść Węgry, których potencjalne weto co pół roku wzbudza obawy, czy uda się przedłużyć sankcje nałożone przez UE na Rosję.

Prace nad propozycjami będą mogły rozpocząć teraz państwa członkowskie, chociaż minister spraw zagranicznych Belgii Maxime Prevot już wcześniej zapowiedział, że Belgia będzie apelowała o inny sposób finansowania Ukrainy niż wykorzystanie zamrożonych aktywów rosyjskich.

Środki te są unieruchomione od czasu rosyjskiej napaści na Ukrainę w 2022 r.; większość z nich przechowuje izba rozliczeniowa Euroclear z siedzibą w Belgii. Według szacunków KE ta instytucja przechowuje 180 mld euro, a kolejnych 30 mld znajduje się w innych instytucjach finansowych w UE.

Von der Leyen zadeklarowała na konferencji prasowej, że propozycja KE zawiera zabezpieczenia finansowe, które odpowiadają na wszystkie trzy obawy Belgii. Chodziło o podział ryzyka między państwa członkowskie, gwarancje dotyczące potencjalnych zobowiązań spłaty, gdyby Rosja złożyła pozew i wygrała, oraz włączenie innych państw UE przechowujących rosyjskie aktywa (w UE są to także m.in. Luksemburg i Francja).

„Ważne było, aby uwzględnić wszystkie obawy Belgii. Mamy absolutnie ten sam cel, co Belgia, uważamy, że ryzyko musi zostać podzielone między nas wszystkich. Musimy też wprowadzić - co zaproponowaliśmy - mechanizmy chroniące wszystkie nasze państwa członkowskie, i to oczywiście dotyczy również Belgii” - powiedziała.

Von der Leyen zadeklarowała, że pozostanie w kontakcie z władzami Belgii, by dalej rozmawiać o ich obawach.

Sprzeciw Belgii nie wystarczy jednak, by zablokować pożyczkę reparacyjną, ponieważ ustanawiające ją rozporządzenie wymaga tylko większości kwalifikowanej. Jednomyślnej zgody wszystkich stolic wymaga za to druga opcja - zaciągnięcie pożyczki przez UE dla Ukrainy. Dług ten byłby zabezpieczony unijnym budżetem.

Przewodnicząca KE odniosła się do obawy Belgii, że propozycja uniemożliwi negocjacje w sprawie zakończenia wojny w Ukrainie, o czym przed tygodniem napisał w liście do liderów UE premier tego kraju Bart de Wever. Von der Leyen oceniła, że pożyczka reparacyjna wzmocni pozycję Ukrainy w rozmowach pokojowych - Przesłanie dla Rosji jest takie, że pożyczka reparacyjna czy zaciągnięcie pożyczki przez UE - jedno z dwóch rozwiązań (zaproponowanych w środę przez KE - PAP) - zwiększa koszty wojny dla Rosji i zachęca Rosję do przystąpienia do stołu negocjacyjnego, aby w końcu osiągnąć pokój - powiedziała.

Pytana, czy KE uzgodniła tę propozycję ze Stanami Zjednoczonymi, które w negocjacjach pokojowych miały forsować alternatywne wykorzystanie rosyjskich aktywów, von der Leyen powiedziała, że rozmawiała na ten temat z ministrem skarbu (finansów) USA Scottem Bessentem - Zostało to przyjęte pozytywnie - powiedziała. Jak dodała, poinformowała o tym również inne kraje, które przechowują zamrożone rosyjskie aktywa - Nasza konstrukcja prawna zachęca innych do przyłączenia się - podkreśliła.

Według doniesień medialnych USA miały proponować ustanowienie amerykańsko-rosyjskiego funduszu inwestycyjnego z wykorzystaniem większości unieruchomionych środków.