Niemiecka technika znaleziona w rosyjskich czołgach

Pod koniec lat 70. do ZSRR wyciekła dokumentacja czołgu Leopard 2, a prawdopodobnie również jego podzespoły. Andriej Tarasenko, pochodzący z Ukrainy historyk zajmujący się bronią pancerną, opisał zagadnienie pancerza Leoparda 2, którego dokumentacja techniczna trafiła do ZSRR.

Już w 1977 r. alarmowano, że z Republiki Federalnej Niemiec wyciekła co najmniej dokumentacja techniczna pancerza specjalnego, dziś potocznie określanego mianem „Chobham”, choć faktyczny kryptonim tego rozwiązania w Wielkiej Brytanii brzmiał „Burlington”, a w USA „Starflower”. Należy tutaj zaznaczyć, że niemiecka wersja pancerza, który ochrzczono „Baulblech Panzerung”, istotnie różniła się od rozwiązań brytyjskich, amerykańskich, a także tych opracowanych na Zachodzie w kolejnych dekadach.

Jeszcze ciekawsze są informacje z archiwów, do których dotarł Tarasenko. O ile dokumentacja ośrodków naukowo-badawczych takich jak IG SO AN (Instytut Geologii i Mineralogii Radzieckiej Akademii Nauk), w którym opracowano pancerz specjalny składający się z komórek wypełnionych polimerem, a zastosowany w T-80U i T-80UD, mówi o pracach rozwojowych prowadzonych nad tego typu osłonami w latach 60., to znaki zapytania pojawiają się przy innych projektach.

Taka sytuacja miała miejsce w przypadku opracowanego przez NII Stali (Instytut Badawczy Stali) pancerza określonego jako „otrażajuszczim listam” (dosł. arkusze odblaskowe, blachy odbijające). Osłona ta stanowiła typowy przykład rozwiązania typu NERA/NxRA (ang. Non-Energetic Reactive Armor/Non-Explosive Reactive Armor) stosowanego w wielu konstrukcjach zachodnich na początku lat 80. W ZSRR zastosowano ją po raz pierwszy w T-72B, a jego kolejne wersje wykorzystano w wozach T-90, T-90A i T-90M. Co ciekawe, w archiwach nie ma wzmianek o pracach badawczo-rozwojowych dotyczących tego typu osłon.

Podobnie jest w wypadku książki „Zaszczita dla broni” (ros. Ochrona dla pancerza) autorstwa W. I. Kaliniczenki, poświęconej działalności głównego inżyniera NII Stali w tamtym okresie, Dmitrija Aleksandrowicza Rototajewa. W książce Kaliniczenko wspomina lakonicznie, że „snariad zastriał w bronie – otkrytije” (ros. pocisk utknął w pancerzu – odkrycie). Nie napomyka o wieloletnich pracach badawczo-rozwojowych nad tego typu osłoną prowadzonych w NII Stali. To może oznaczać, że pancerz skopiowano z pozyskanych materiałów wywiadowczych, przebadano z sukcesem i wdrożono do produkcji. Oczywiście to jedynie spekulacja bazująca na skąpych źródłach.

Jednak powyższe poszlaki w radzieckiej dokumentacji mogą wskazywać, że pancerz zastosowany w T-72B pojawił się nagle, niemal dosłownie „znikąd”. Jest to zatem pewien argument za hipotezą, że stanowi on kopię osłony opracowanej dla Leoparda 2. Wskazują na to również odtajnione rysunki pancerza prototypu Leoparda 2, znanego jako Leopard 2AV, a także plany i fotografie osłony T-72B. Tarasenko podkreśla, że Sowieci najprawdopodobniej skopiowali pierwotną wersję pancerza dla Leoparda 2AV, która według Niemców była za ciężka i wymagała gruntownego przeprojektowania, nim trafiła do seryjnych Leopardów 2 jako pancerz tzw. technologii B.

Z RFN najprawdopodobniej wyciekły nie tylko informacje dotyczące opancerzenia Leoparda 2, ale również innych rozwiązań, choćby panoramicznego przyrządu obserwacyjno-celowniczego PERI-R17A1. Istnieje możliwość, że radziecki wywiad wykradł samo urządzenie. Podobny panoramiczny przyrząd był badany na T-64A, a Sowieci rozważali zastosowanie zbliżonego rozwiązania na nowocześniejszych maszynach. Ostatecznie pochodną tych prac są przyrządy: PNK-6 montowany na ukraińskim czołgu BM Opłot oraz PK PAN wdrożony w rosyjskim T-90M.