PAS 2025: Następcy radarów Patriota i NASAMS. Nowy klient

Zestawy Patriot i NASAMS, który został opracowany we współpracy z norweskim Kongsbergiem są używane przez Stany Zjednoczone oraz ich sojuszników z NATO i inne państwa. Od przełomu 2022 i 2023 roku są jednak cały czas eksploatowane w warunkach bojowych na Ukrainie. Kijów dostał w ramach pomocy wojskowej od USA i sojuszników najpierw zestawy krótkiego zasięgu NASAMS (uzbrojone w rakiety AMRAAM, mogące wykorzystywać także pociski Sidewinder i AMRAAM-ER czy IRIS-T), a następnie Patrioty w istniejącej konfiguracji. Oznacza to, że Kijów otrzymał Patrioty z radarem sektorowym AN/MPQ-65, z kolei do kierowania ogniem zestawów NASAMS używane są radary MPQ-64F1 Improved Sentinel.

Zdolności obu tych systemów muszą być cały czas rozwijane. Oczywiście prace nad nową generacją radarów do Patriota i systemu NASAMS były realizowane znacznie wcześniej, ale dziś systemy te budzą dużo większe zainteresowanie. Dlatego też Raytheon prezentuje całą swoją nową generację radarów na Paris Air Show 2025.

Jako pierwszy demonstrowany jest radar LTAMDS (nazywany przez producenta GhostEye). To nowa stacja z jedną anteną główną i dwoma antenami bocznymi opartymi na technologii AESA GaN (a więc z aktywnym skanowaniem elektronicznym, z elementami na bazie azotku galu). Radar ten zapewnia ciągłą obserwację w kącie 360 stopni i jest zoptymalizowany do wykrywania, śledzenia i wsparcia kierowania ogniem bardzo szerokiego spektrum celów, od rakiet balistycznych i hipersonicznych (oczywiście antena główna daje tu większe możliwości niż boczne), przez samoloty, śmigłowce, pociski manewrujące aż do dronów.

Radar ten został niedawno skierowany do produkcji małoseryjnej (LRIP), a jego pierwszym użytkownikiem eksportowym jest Polska. MON podpisał w 2023 roku umowę na radary LTAMDS wraz z offsetem, a stacje te będą wprowadzane równolegle z armią amerykańską. Ich pozyskanie rozważają też inni użytkownicy Patriotów, w tym dysponujący największą liczbą baterii w Europie Niemcy, bo to naturalny kierunek modernizacji tych zestawów. LTAMDS jest od podstaw gotowy do integracji z systemem IBCS, jaki Polska kupiła, a Niemcy rozważają jego pozyskanie.

Drugi, lżejszy radar GhostEye MR to opracowanie Raytheona powstałe początkowo z własnych środków, na bazie rozwiązań technologicznych radaru zbudowanego w projekcie LTAMDS, zleconym przez Armię USA. Stacja ma kompaktową budowę i jedną antenę obrotową. Ma jednak większe zdolności od radarów MPQ-64F1 Improved Sentinel używanych dziś w zestawach NASAMS, właśnie dzięki zastosowaniu rozwiązań podobnych do tych, jakich użyto w nowym radarze Patriota. Jest też mobilna, może być umieszczona na przyczepie, tak jak jest prezentowana na targach, lub bezpośrednio na pojeździe. Ta stacja pozwala wykorzystać pełne możliwości rakiet AMRAAM-ER, o zasięgu zwiększonym do 40-50 km, w zwalczaniu różnych typów celów. To oznacza, że maksymalny zasięg radaru GhostEye MR np. w wykrywaniu samolotów na średniej/dużej wysokości jest dużo większy.

Podczas Paris Air Show poinformowano, że władze Norwegii dołączają do programu GhostEye MR. Prace będą realizowane we współpracy z koncernem Kongsberg. GhostEye oficjalnie staje się więc następcą radaru używanego dziś w systemie NASAMS, a jego producent i pierwszy użytkownik decyduje się na wprowadzenie go do służby. Otwartą kwestią jest, czy modernizacja NASAMS nie pójdzie dalej, także w kierunku integracji zdolności do zwalczania pocisków balistycznych.