NATO inwestuje w mobilność. Kolejne zamówienia na promy

Norwegia będzie trzecim członkiem Nordyckiej Współpracy Obronnej (NORDEFCO), który zakupił system M3, po Szwecji i Danii. Jest to też kolejne zamówienie na tę konstrukcję złożone przez państwo NATO.

Norweskie zamówienie wzmacnia interoperacyjność w ramach Sojuszu, gdyż sześć państw członkowskich będzie teraz korzystać z amfibijnych promów M3. Na wybór Norwegii miała wpłynąć sprawdzona wydajność systemu w trudnych warunkach klimatycznych i terenowych, w tym w warunkach arktycznych typowych dla północnych teatrów działań wojennych. Dostawy pojazdów powinny rozpocząć się w 2026 roku, a zakończyć w 2028. Wartość umowy z GDELS wynosi 1,2 mld. koron norweskich, czyli ok. 102 mln euro.

Zakup promów M3 przez Norwegię wpisuje się w szersze działania NATO i Unii Europejskiej (z którą Norwegia jest stowarzyszona) mające na celu poprawę mobilności sił Sojuszu, a także zapewnienie większej interoperacyjności w ramach wielonarodowych operacji.

Z punktu widzenia Oslo zakup promów M3 będzie miał szczególne znaczenie dla działań prowadzonych w złożonym geograficznie terenie, charakteryzującym się licznymi fiordami, rzekami i sezonowymi powodziami. Wprowadzenie tych pojazdów do wyposażenia pułków inżynieryjnych armii norweskiej zwiększy mobilność taktyczną zarówno w czasie pokoju, jak i wojny. Poprawi to również zdolności Norwegów podczas ćwiczeń NORDEFCO, a także przy rozmieszczeniu sił NATO w ramach programu Enhanced Forward Presence.

Nowa generacja promów dla Niemiec i Wielkiej Brytanii

Warto odnotować, że pod koniec października 2025 r. Niemcy i Wielka Brytania, w ramach Organizacji Współpracy w dziedzinie Uzbrojenia (fr. Organisation conjointe de coopération en matière d’armement, OCCAR), złożyły wspólne zamówienie na nową generację promów M3 o wartości 450 mln euro. Umowa ta jest elementem dwustronnego programu „Wide Wet Gap Crossing Programme”, który ma na celu wymianę starzejących się flot w obu krajach, będących dwoma największymi europejskimi członkami NATO. Przypomnijmy, że zarówno Brytyjczycy, jak i Niemcy otrzymali ostatnie pojazdy M3 w 1999 roku. W 2025 r. zamówienia na wozy systemu M3 złożyły także Hiszpania i Dania, które swoje pojazdy otrzymają do 2028 r.

WWGC zapewni poprawę wydajności, w tym dodatkową elastyczność, umożliwiającą szybkie rozmieszczenie i manewrowość w trudnym terenie, zarówno w scenariuszach bojowych, jak i podczas akcji ratowniczych. Podstawą WWGC jest najnowocześniejsza i najbardziej zaawansowana wersja M3 (zwana też M3 EVO), bazująca na M3S (Sweden M3), czyli najnowszej odmianie dostarczanej od listopada 2024 r. do Szwecji (pierwsze zamówienie w lipcu 2022 r., a ostanie w marcu 2024 r. z dostawami do 2027 r., w sumie zamówione zostało 34 wozy pod lokalnym oznaczeniem Amfibiebro 400).

Prace rozwojowe brytyjsko-niemieckich M3 ruszył w 2025 r., krytyczny przegląd projektu zaplanowano na marzec 2027 r. Z kolei prototyp ma być gotowy w 2029 r. i w tym samym roku ma ruszyć produkcja seryjna w zakładach General Dynamics European Land Systems–Bridge Systems (GDELS) w Kaiserslautern. Dostawy powinny zakończyć się w 2036 r.

M3 EVO ma charakteryzować się nowymi funkcjami i możliwościami, ulepszony ma zostać także interfejs człowiek-maszyna. Zmiany obejma także zwiększenie niezawodność i bezpieczeństwa systemu, a także zoptymalizowanie kosztów wsparcia technicznego. Ponadto nowe floty M3 Niemiec i Wielkiej Brytanii będą nie tylko w pełni interoperacyjne z systemami M3 innych użytkowników oraz z rodziną mostów pontonowych SRB/FSB/IRB, ale też wymienne, co oznacza ogromny skok w zakresie mobilności wojskowej.

Amfibijny prom M3

Amfibijny prom M3 pierwotnie został opracowany jeszcze w czasach zimnej wojny przez niemiecką firmę Eisenwerke z Kaiserslautern (EWK od 2002 r. jest częścią General Dynamics European Land Systems) jako następca modelu M2 Alligator tego samego producenta. Podobnie jak jego poprzednik, M3 jest dwuosiowym pojazdem 4x4 z pojedynczym ogumieniem, a na wodzie wykorzystuje dwa duże aluminiowe pontony zapewniające wyporność.

Prace nad M3 rozpoczęły się w 1982 r., a prototyp finalnej wersji został dostarczony 10 lat później, w 1992 r. Pierwsze zamówienie na 64 pojazdy seryjne zostało złożone w 1994 r., a w 1996 r. pojazd wszedł do służby w armii niemieckiej i brytyjskiej (państwa te użytkują wspólnie 40 wozów w niemiecko-brytyjskim 130. batalionie inżynieryjnym, który brał udział m.in. w ćwiczeniach Dragon 24 na terenie Polski). Od tego czasu M3 został również przyjęty do służby przez kilka krajów NATO i państw sojuszniczych. Są one również produkowane na licencji w Republice Korei przez Hanwha Aerospace dla armii tego kraju, która zamówiła w sumie 110 wozów w 2021 r. (dostawy mają zakończyć się w 2027 r.).

M3 jest samobieżnym, czterokołowym pojazdem amfibijnym, zdolnym do osiągania prędkości do 80 km/h na lądzie i 14 km/h w wodzie. W układzie napędowym zastosowano silnik wysokoprężny osiągający moc 298 kW/400 KM. Z kolei napęd w wodzie zapewniają dwa obracające się o 360 stopni pędniki strumieniowe. Zasięg pojazd na lądzie to 750 km.

Masa pojazdu to ok. 28 ton, a jego długość wynosi 13,03 m. Z kolei szerokość zależy od konfiguracji, do poruszania się po drogach (przy złożonych pontonach) to 3,35 m, a podczas pływania (przy rozłożonych pontonach) to 6,57 m. Wysokość jest niezmienna - 3,97 m.

System M3 można wykorzystać w różnych konfiguracjach:

• mostowej, w której z ośmiu pojazdów M3 można w czasie poniżej 15 minut utworzyć most pływający o długości 100 metrów, zdolny do obsługi ciężkiego sprzętu o masie do 60 ton, w tym czołgów bojowych takich jak Leopard 2 i M1 Abrams;
• promowej, gdzie połączone dwa M3 mogą przewozić pojazdy (o masie do 60 ton) i personel przez szerokie przeszkody wodne, zarówno w warunkach bojowych, jak i podczas akcji ratowniczych.