Potrójne zwycięstwo Boeinga. T-X wieńczy pasmo sukcesów [KOMENTARZ]

Spośród wszystkich trzech, program T-X jest najdłuższym, najbardziej kosztownym i zdecydowanie najbardziej lukratywnym. Już w tej chwili Boeing wraz z koncernem Saab, który współfinansował powstanie samolotu T-X i weźmie udział w jego produkcji, ma zagwarantowany kontrakt o wartości 9,2 mld dolarów za 351 samolotów i 46 symulatorów wraz z całym systemem szkolenia i wsparcia eksploatacji. Ale docelowo wartość dostaw może sięgnąć nawet 15 mld dolarów i dotyczyć łącznie 475 samolotów Boeing T-X oraz 120 symulatorów. Realizacja umowy potrwa przy tym, co najmniej do 2034 roku.

 Czytaj też: Boeing i Saab dostarczą 351 samolotów treningowych dla USAF

Kontrakt dwudziestolecia

Trwający od lat program poszukiwania następcy służących od ponad 50 lat maszyn treningowych T-38 Talon o kryptonimie T-X zakończył się dość niespodziewanym zwycięstwem konsorcjum Boeing-Saab, które w ciągu 36 miesięcy opracowało całkowicie nową maszynę. US Air Force zamówiły samoloty za 9,2 mld dolarów, ale docelowo wartość programu może sięgnąć 15 mld. Jak podkreśla Richard Aboulafia z Forbes’a, 351 zamówionych przez US Air Force samolotów, to równowartość całego rynku odrzutowców treningowych w ciągu ostatnich 20 lat. Daje to pewne pojęcie o skali tego przetargu i sukcesu u progu którego stoi Boeing.

W planach związanych z produkcją nowych maszyn znalazło się wybudowanie nowego zakładu, zatrudniającego około 17 tys. pracowników – co będzie z pewnością silnym impulsem gospodarczym. Mogło też przeważyć szalę, np. wobec oferty Leonardo, którego T-100 („amerykański” wariant M346 Master) miał być jedynie montowany a nie produkowany w USA.

Jak widać program T-X zasługuje na miano jednego z największych kontraktów w amerykańskim lotnictwie ostatnich dwóch dekad. Prace nad wymaganiami, finansowaniem i planowanie trwały w US Air Force od roku 2003, gdy modernizowano po raz ostatni T-38 Talon. Natomiast samą procedurę rozpisano ponad dekadę później, w 2015 roku. Jej zakończenie, to jednak nie tylko ogromny kontrakt dla sił powietrznych USA.

Z pewnością wiele krajów będzie zainteresowanych pozyskaniem maszyn na których szkolą się piloci US Air Force, szczególnie gdy samolot został de facto stworzony do treningu pilotów maszyn F-35, F-22 czy F-16 najnowszych wersji. Należy się też spodziewać powstania niebawem wersji szkolno-bojowej lub bojowej, jak miało to miejsce w przypadku FA-50 czy M346FT/FA. Kolejna grupa potencjalnych klientów to prywatni kontraktorzy i korporacje oferujące usługi „red force”, czyli grające przeciwnika podczas symulowanych walk powietrznych. Przy masowej produkcji o zapowiadanej skali i osiągach zbliżonych do maszyny bojowej przy znacznie mniejszym koszcie utrzymania Boeing T-X może więc być dla nich ciekawą opcją. Tańszą i bardziej wszechstronną nic modyfikowane myśliwce z demobilu jakimi posługują się oni obecnie.

Włoskie śmigłowce made in USA

Podobnie, choć w znacznie mniejszej skali, sytuacja wygląda z podpisanym kilka dni wcześniej kontraktem na śmigłowce MH-139, które mają zastąpić używane przez US Air Force pięćdziesięcioletnie UH-1N Twin Huey. Są to maszyny kluczowe dla bezpieczeństwa narodowego, gdyż wykorzystywane przez agencje rządowe oraz jednostki strzegące wyrzutni międzykontynentalnych balistycznych pocisków balistycznych z głowicami jądrowymi. Po raz pierwszy nie będą to śmigłowce opracowane w USA, ale „zamerykanizowana” wersja włoskiego śmigłowca Leonardo Helicopters AW139M.

Śmigłowce będą powstawać w zakładach Boeinga i Leonardo umiejscowionych na terenie USA. Umowa o wartości 2,38 mld dolarów obejmie dostawę 84 maszyn wraz ze szkoleniem i wsparciem eksploatacji. Jej wartość jest równie znacząca jak to, że MH-139 pokonał dwie oferty śmigłowców Black Hawk, które są już eksploatowano przez USAF. Kontrakt otwiera przed MH-139 szansę kariery podobnej do UH-72/H145, który jest dostępnym zarówno u europejskiego producenta jak też w systemie G2G od rządu USA w ramach procedury FMS. Jest to interesująca opcja, która może otworzyć dla śmigłowców AW139M/MH-139 zupełnie nowe rynki.

Bezzałogowe tankowce za 13 mld dolarów?

W ostatnich dniach sierpnia, zaczynając dobrą serię, Boeing otrzymał także kontrakt za 806 mln dolarów na dostarczenie 4 prototypów bezzałogowca do tankowania w locie MQ-25 Stingray oraz testy związane z wdrożeniem nowego systemu. Wartość umowy nie jest imponująca, ale jeśli testy zakończą się sukcesem, to otworzą drogę do kontraktu na budowę 72 maszyn, którego wartość szacowana jest na 13 mld dolarów, a więc sumę porównywalną z programem T-X.

Konstrukcja zaprezentowana przez Boeinga wywodzi się z projektu X-45 zgłoszonego przez ten koncern do programu amerykańskiej marynarki wojennej o nazwie UCLASS (Unmanned Carrier-Launched Airborne Surveillance and Strike), którego celem było pozyskanie przez US Navy drona o cechach utrudnionej wykrywalności, mającego wykonywać zadania szturmowe. Ponieważ koncepcja admiralicji zmieniła się z bombowca na tankowiec miejsce komór uzbrojenia zajęły dodatkowe zbiorniki paliwa i aparatura do tankowania w powietrzu. Zmodyfikowany został też silnik bezzałogowca.

Boeing pokonał konkurentów takich jak Northrop Grumman, Lockheed Martin czy General Atomics i jeśli wprowadzi na pokład lotniskowców swój bezzałogowy tankowiec, to ma duże szanse, aby ta sama platforma stała się bojowym dronem pokładowym, gdy tylko US Navy będzie na to stać. W przyszłości podobne maszyny może też pozyskać US Air Force, w których uzupełniłyby właśnie wprowadzany do służby inny produkt Boeinga - powietrzny zbiornikowiec KC-46A Pegasus. 

Jak widać łącznie, Boeing może na ostatnich umowach zarobić nawet 30 mld dolarów i to na gwarantowanych, rządowych kontraktach, co jest znaczącym wynikiem nawet dla takiego kolosa. Trzy kontrakty stanowią istotny zastrzyk finansowy, dla firmy która borykała się z różnymi problemami, na przykład w związku z wygaszaniem produkcji myśliwców F-15 i F/A-18 Super Hornet czy problemami technicznymi programu tankowców KC-46 Pegasus. Ale Boeing nie osiada na laurach, tylko nadal intensywnie promuje swoje produkty na nowych rynkach, w tym na Bliskim i Dalekim Wschodzie, gdzie firma zdobyła ostatnio kilka dużych kontraktów. 

Co warto przypomnieć W Polsce oprócz śmigłowca AH-64E Apache firma oferuje F/A-18E/F Super Hornet w programie Harpia oraz proponuje tankowce KC-46 w związku z rezygnacją Polski w kolektywnym programie pozyskania samolotów A330 MRTT.