Nowe oblicze rosyjskiej piechoty morskiej. Doświadczenie bojowe, rozbudowa i modernizacja [ANALIZA]

Improwizowane związki taktyczne Piechoty Morskiej uczestniczyły w wojnach czeczeńskich, a grupy taktyczne w konflikcie o Donbas. Piechota Morska pokazała się w nich jako formacja zdolna do przeprowadzania operacji lądowych w skali taktycznej na równi z jednostkami wojsk lądowych. Przez Czeczenię przeszły zbiorcze oddziały wszystkich związków taktycznych piechoty morskiej, bijąc się nierzadko na kluczowych odcinkach frontu (np. o pałac Dudajewa w Groznym na przełomie 1994/1995). Z kolei w obwodzie ługańskim zidentyfikowano morpiechów z 61. Brygady Piechoty Morskiej Floty Północnej.

Oczywiście, szczególnym doświadczeniem dla piechoty morskiej była interwencja w Syrii, gdzie przećwiczono w realnych warunkach konfliktu asymetrycznego operację ekspedycyjną. Wyciągnięte z niej wnioski wpływają na koncepcję użycia sił piechoty morskiej, jej organizację, uzbrojenie i taktykę. Naturalnie nie do przecenienia jest także doświadczenie, jakie w operacji uzyskali żołnierze, a przede wszystkim oficerowie i sztaby. Rotacja obejmowała zapewne wiele jednostek piechoty morskiej, jednakże kluczową rolę w pierwszym etapie syryjskiej interwencji odegrała 810. Brygada, za co w 2016 r. odznaczono ją orderem Żukowa. Z czasem piechota morska rozszerzyła swoją aktywność także poza syryjskie wybrzeże, włącznie z pustynną częścią kraju.

Kilka elementów, na które warto zwrócić uwagę omawiając współczesną rosyjską piechotę morską to:

- utrzymanie elitarnego, jak na warunki SZ FR, charakteru formacji, co wiąże się z dużym odsetkiem żołnierzy kontraktowych w jednostkach liniowych oraz intensywnym programem szkoleniowym, w tym także powietrznodesantowym.

W 2017 r. PM miała 400 ćwiczeń taktycznych, w 2018 zaplanowano ich 500. W 2017 r. morpiechy wykonali ok. 10 tys. skoków ze spadochronem. Desanty przeprowadzane są na wybrzeże, w górach i na wodę, a także w nocy. Poborowi w piechocie morskiej charakteryzują się dobrymi warunkami fizycznymi i psychologicznymi oraz nierzadko mają wyższe wykształcenie.

- przezbrojenie, które - póki co - zasadniczo opiera się na wycofaniu mało efektywnych BTR-80 na korzyść BTR-82A, formowaniu pododdziałów czołgów, wprowadzaniu zmodernizowanego sprzętu; skokowy wzrost potencjału można będzie zaobserwować w momencie wejścia do służby liniowej perspektywicznego wozu bojowego dedykowanego piechocie morskiej (BMMP). Do grupy artylerii wprowadzono systemy rakietowe BM-21 122 mm Grad znacząco wzmacniając siłę ognia brygady.

- wdrażanie nowoczesnego wyposażenia indywidualnego, w tym np. systemu RATNIK z modułem KRUS Strielec, zwiększającego efektywność żołnierzy piechoty morskiej na polu walki, czy spadochronu Arbalet-2 dla zwiadowców.

- zmiany strukturalne prowadzące do istotnego wzmocnienia brygad piechoty morskiej, poprzez rozbudowę jej komponentów składowych, np. rozbudowa brygadowej kompanii rozpoznawczej w batalion rozpoznawczy, sformowanie brygadowych kompanii czołgów etc. Podstawowym grupą bojową jest zgrywana ze sobą batalionowa grupa taktyczna (BTG - batalionnaja takticieskaja gruppa), a więc quasi-autonomiczny wzmocniony batalion piechoty morskiej.

- szerokie zastosowanie systemów bezzałogowych do prowadzenia rozpoznania przed operacją desantową i w jej trakcie, zarówno z okrętów, jak i przez pododdziały na lądzie.

W czasie niedawnych ćwiczeń na Krymie zastosowano aż trzy rodzaje środków bezzałogowych (Tachion, Orłan i Elieron), z czego jeden z nich wyrzucono z pokładu okrętu desantowego (BDK).

- doświadczenie ekspedycyjne pozyskane w Syrii, zwłaszcza w zakresie sztabowym (dowodzenie, logistyka), jak i taktycznym.

Obecnie każda z pięciu brygad piechoty morskiej stanowi znaczącą siłę zdolną wykonywać szerokie spektrum zadań taktycznych i operacyjno-strategicznych. Piechota morska wsparta odpowiednio komponentami innych rodzajów sił zbrojnych (lotnictwo, marynarka wojenna, wojska powietrznodesantowe, wojska lądowe) może wykonywać zamorskie zadania ekspedycyjne, zadania projekcji siły, misje stabilizacyjne, a nawet prowadzić ograniczone w czasie i przestrzeni klasyczne operacje desantowe. Pamiętać należy także o tym, że poza zdolnościami desantu morskiego morpiechy, poprzez intensywny program szkolenia powietrznodesantowego, mają także pewne wyuczone możliwości w zakresie operacji śmigłowcowych (desantowanie z przyziemieniem, z użyciem spadochronów, z użyciem lin desantowych) i powietrznodesantowych (skoki spadochronowe z samolotów transportowych). Kluczowym elementem pod tym względem jest batalion desantowo-szturmowy, dedykowany do wykonywania taktycznych desantów z powietrza na korzyść desantowanych sił głównych.

Interwencja w Syrii wykazała bezpośrednio, iż pożądanym, czy nawet koniecznym, jest wzmocnienie brygady Piechoty Morskiej organicznym pododdziałem czołgów. W tym wypadku nie chodzi o czołgi pływające, w rodzaju PT-76, ale o standardowe czołgi podstawowe, które mogą wzmocnić siły desantu na późniejszym etapie operacji. W najbliższym czasie brygady będą formować samodzielne kompanie czołgów, mające mieć na wyposażeniu prawdopodobnie zmodernizowane wersje T-80 (T-80BW) lub T-72B3. Samodzielna 61. Brygada Piechoty Morskiej ma już organiczną kompanię czołgów T-80BW, z systemem celowniczym Sosna-U i pancerzem reaktywnym Relikt (różnica z T-80BWM to brak dodatkowych paneli opancerzenia burt i wieży, co wynika prawdopodobnie z uwagi na ograniczenia masowe i gabarytowe czołgu dedykowanego piechocie morskiej).

Wzmocnienie siły ognia brygady piechoty morskiej osiąga się w ostatnich latach poprzez zmiany organizacyjne oraz przezbrojenie. Ćwiczone są zarówno niewielkie desanty taktyczne, jak i duże operacje desantowe, np. w czasie ćwiczeń Kaukaz-2016 desantowano z morza grupę taktyczną z pięciu dużych okrętów desantowych (BDK) jednocześnie. Szczególne zadania, w tym desanty z powietrza ze śmigłowców lub samolotów, wykonywać mogą morpiechy z batalionów rozpoznawczego (razwiedka) i desantowo-szturmowego.

"Czarne berety", podobnie jak Wojska Powietrznodesantowe (WDW), cieszą się w Rosji wielkim uznaniem i stanowią istotny element projekcji siły. Niektóre pododdziały Piechoty Morskiej mają status jednostek uderzeniowych - udarnych - a więc tych o najwyższych walorach bojowych.

Związki taktyczne PM:

Flota Oceanu Spokojnego - 40. Brygada (Pietropawłowsk Kamczacki) i 155. Brygada (Władywostok).

Flota Czarnomorska - 810. Brygada (Sewastopol).

Flota Bałtycka - 336. Brygada (Bałtyjsk).

Flota Północna - 61. Brygada (Sputnik).

Flotylla Kaspijska - 414. batalion (Kaspijsk) i 727. batalion (Astrachań). Łącznie szacunkowo ok. 15 tys. żołnierzy i oficerów.

Marcin Gawęda