Nowe przepisy dla weteranów. "Efektywniejsze udzielanie pomocy"

Jak wskazuje w projekcie Ministerstwo Obrony Narodowej, nowa ustawa rozwiązuje problemy związane z udzielaniem efektywniejszej pomocy weteranom ("przez rozszerzenie zakresu przedmiotowego" i "zapewnienie większej spójności pomiędzy istniejącymi przepisami regulującymi uprawnienia weteranów i weteranów poszkodowanych"). Co więcej, nowe przepisy mają rozwiązać "wątpliwości interpretacyjne" pojawiające się podczas przyznawania statusu weterana oraz weterana poszkodowanego. 

Projekt ustawy dotyczy nie tylko żołnierzy zawodowych i niezawodowych czy pracowników wojska, ale także funkcjonariuszy Policji, Straży Granicznej, Biura Ochrony Rządu, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencji Wywiadu oraz strażaków Państwowej Straży Pożarnej, których liczba sięga - według danych resortu - 114 tys.

Zaproponowana nowelizacja uwzględnia postulaty zgłaszane w latach 2016-2017 przez środowisko weteranów oraz eliminuje wątpliwości pojawiające się w procesie przyznawania statusu weterana lub weterana poszkodowanego. Na dzień 23 czerwca 2017 r. przyznany przez Ministra Obrony Narodowej status weterana posiadało 16.706 osób, status weterana poszkodowanego posiadały 724 osoby.

Przygotowany pod kierownictwem Bartłomieja Grabskiego projekt ma przede wszystkich wprowadzać regulacje doprecyzowujące, które ułatwią przyznawanie statusu weterana lub weterana poszkodowanego gdy pojawią się wątpliwości interpretacyjne. Jak wskazuje resort, rozszerzą one również zakres uprawnień i określą źrodła finansowania "niektórych wydatków w ustawie o weteranach działań poza granicami państwa, a także w ustawie o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, w ustawie o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych oraz w ustawie o zasadach użycia lub pobytu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej poza granicami państwa". 

MON podkreśla, że w celu zrównania uprawnień pracowników wojska świadczących pracę poza granicami państwa z uprawnieniami żołnierzy w zakresie korzystania z turnusów leczniczo-profilaktycznych oraz ich finansowani  na identycznych zasadach, jak ma to miejsce w przypadku żołnierzy zaproponowana została zmiana w ustawie o zasadach użycia lub pobytu Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej poza granicami państwa.

Po powrocie do kraju pracownik będzie mógł skorzystać z bezpłatnego turnusu leczniczo-profilaktycznego wraz z pełnoletnim najbliższym członkiem rodziny. Zakłada się, że pełne koszty pobytu pracownika i 50% kosztów pobytu pełnoletniego najbliższego członka jego rodziny będzie pokrywał resort obrony narodowej. W turnusie leczniczo-profilaktycznym wraz z żołnierzem będzie mógł uczestniczyć pełnoletni najbliższy członek rodziny. Proponuje się dofinansowanie w wysokości 50 proc. kosztów uczestnictwa pobytu pełnoletniego najbliższego członka rodziny żołnierza. Wydatki z tego tytułu będzie pokrywał resort obrony narodowej.

Projekt ustanawia m.in. że status weterana lub weterana poszkodowanego przyznawany jest przez organ, który kierował daną osobę na misję jako ostatni. Ustawa wprowadzać ma również upoważnienie dla Szefa Agencji Wywiadu do przyznawania statusu weterana lud weterana poszkodowanego funkcjonariuszom AW. Wśród zapisów znajdziemy także uprawnienie do udziału w bezpłatnych turnusach leczniczo-profilaktycznych dla funkcjonariuszy Policji, Państwowej Straży Pożarnej, Biura Ochrony Rządu oraz Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Agencji Wywiadu, a także uprawnienie do udziału w bezpłatnych turnusach readaptacyjno-kondycyjnych dla weterana poszkodowanego-żołnierza i weterana poszkodowanego-funkcjonariusza oraz 50 proc. odpłatność za udział pełnoletniego najbliższego członka rodziny we wspomnianych turnusach.

Powracający po ciężkiej służbie weterani poszkodowani często wymagają specyficznej pomocy w trudnym procesie adaptacji do właściwego funkcjonowania w społeczeństwie. Formą takiej pomocy będzie ich udział w proponowanych turnusach readaptacyjno-kondycyjnych, oferujących m.in. zajęcia sportowo-rekreacyjne, warsztaty psychologiczne oraz zabiegi rehabilitacyjne.

Z turnusów tych będą mogli skorzystać weterani poszkodowani, którzy nie wymagają wysoce specjalistycznego leczenia w warunkach szpitalnych, w tym w szpitalach uzdrowiskowo-rehabilitacyjnych. Przewiduje się, że w turnusach tych wraz z weteranem poszkodowanym będzie mógł uczestniczyć pełnoletni najbliższy członek rodziny.

Co więcej, rozszerzono prawa do uzyskania pomocy finansowej na naukę. Obecnie weteran poszkodowany-żołnierz ma prawo do uzyskania pomocy finansowej na jedną z wymienionych form kształcenia: naukę na poziomie szkoły ponadgimnazjalnej, studia pierwszego stopnia, studia drugiego stopnia, jednolite studia magisterskie, studia podyplomowe. W przypadku weteranów poszkodowanych-żołnierzy, których ustalony uszczerbek na zdrowiu wynosi co najmniej 30 proc., wprowadzono zasadę, że pomoc finansowa może być przyznana na dwie z wymienionych powyżej form kształcenia.

Rozszerzono także uprawnienia o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin, uprawnienia do przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego czy korzystania z bazy sportowo-rekreacyjnej, która znajduje się w "zasobie jednostek samorządu terytorialnego". Dokument proponuje także zwiększenie progów dodatku dla weterana poszkodowanego czy rozszerzenia uprawnienia do dodatkowego urlopu dla żołnierzy zawodowych, którzy posiadają status weterana poszkodowanego.

Wysokość dodatku weterana poszkodowanego uzależniona jest od ustalonego procentu uszczerbku na zdrowiu doznanego wskutek wypadku pozostającego w związku z działaniami poza granicami państwa lub choroby nabytej podczas wykonywania zadań lub obowiązków służbowych w ramach działań poza granicami państwa, z tytułu których przyznano świadczenia odszkodowawcze, i wynosi w przedziale: 1) od 10 do 20 proc. uszczerbku - 10 proc. podstawy wymiaru; 2) od 21 do 30 proc. uszczerbku - 20 proc. podstawy wymiaru; 3) od 31 do 40 proc. uszczerbku - 30 proc. podstawy wymiaru; 4) od 41 do 50 proc. uszczerbku - 40 proc. podstawy wymiaru; 5) od 51 do 60 proc. uszczerbku - 50 proc. podstawy wymiaru; 6) od 61 do 80 proc. uszczerbku - 60 proc. podstawy wymiaru; 7) powyżej 80 proc. uszczerbku - 80 proc. podstawy wymiaru. Zasadne wydaje się podwyższenie wysokości ww. dodatku przy uszczerbku przekraczającym 30 proc.: 1) od 31 do 40 proc. uszczerbku - 40 proc. podstawy wymiaru; 2) od 41 do 50 proc. uszczerbku - 50 proc. podstawy wymiaru; 3) od 51 do 60 pro.c uszczerbku - 80 proc. podstawy wymiaru; 4) od 61 do 80 proc. uszczerbku - 100 proc. podstawy wymiaru; 5) powyżej 80 proc. uszczerbku - 120 proc. podstawy wymiaru.

W przepisach ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych zaproponowano przepis, zgodnie z którym wydatki na leczenie wszystkich schorzeń w odniesieniu do weteranów poszkodowanych z 30 proc. i wyższym uszczerbkiem na zdrowiu, bez względu na okoliczności ich nabycia, będą finansowane z budżetu resortu obrony narodowej. Ponadto osoby poszkodowane, z co najmniej 30 proc. uszczerbkiem na zdrowiu będą miały prawo leczenia poza kolejnością i bezterminowo w zakresie wszystkich pojawiających się schorzeń, nawet jeśli nie są bezpośrednio związane z urazami bądź chorobami powstałymi w czasie działań poza granicami państwa.

Resort chce wprowadzić również, "w celu zapewnienia kompleksowej opieki medycznej osobom, które doznały urazu lub nabyły chorobę podczas wykonywania zadań poza granicami państwa ponad limity określone przez NFZ", dofinansowania wydatków ponad ten limit z budżetu państwa, z części której dysponentem jest odpowiednio Minister Obrony Narodowej, minister właściwy do spraw wewnętrznych, Szef Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego albo Szef Agencji Wywiadu.

Proponowane przez resort obrony narodowej modyfikacje w działających obecnie przepisach miały zostać skonsultowane i opracowane na podstawie rozmów m.in. ze stowarzyszeniami zrzeszającymi byłych żołnierzy i weteranów (Stowarzyszeniem Kombatantów Misji Pokojowych ONZ, Stowarzyszeniem Rannych i Poszkodowanych w Misjach Poza Granicami Kraju i Zrzeszeniem Weteranów Działań Poza Granicami Państwa) oraz Konwentem Dziekanów Korpusu Oficerów WP.