Ukraina tworzy Wojska Szturmowe. Jak mogą wyglądać?

Rzecznik Sztabu Generalnego Andrij Kowalow podkreślił, że Wojska Szturmowe mają działać w odróżnieniu od tradycyjnych jednostek frontowych. Nie będą przypisane na stałe do jednego odcinka linii obrony, lecz będą wykorzystywane elastycznie – do kontrataków, odzyskiwania utraconych terenów oraz do przeprowadzania szybkich operacji ofensywnych. Istotnym elementem ich uzbrojenia mają być drony, a taktyka ich działania powstaje w oparciu o doświadczenia walk w obwodach sumskim, charkowskim i donieckim.

Nowe Wojska Szturmowe należy odróżnić od Wojsk Desantowo-Szturmowych (DШВ). WDSz mają charakter uniwersalny i mogą działać zarówno w ofensywie, jak i w obronie, a nowy rodzaj wojsk skoncentrowany ma być wyłącznie na szybkich, mobilnych operacjach szturmowych. W praktyce oznacza to, że Wojska Szturmowe mają pełnić rolę „straży pożarnej” frontu – szybko reagować na sytuacje kryzysowe i inicjować lokalne kontruderzenia.

Wraz z decyzją o powołaniu nowego rodzaju wojsk utworzono specjalne dowództwo. Na jego czele stanął pułkownik, Bohater Ukrainy, Walentyn Mańko. W strukturze SZU już wcześniej funkcjonowały bataliony i pułki szturmowe, teraz jednak zostały one ujęte w spójną strukturę organizacyjną.

Decyzja o utworzeniu Wojsk Szturmowych wynika z kilku nakładających się czynników. Po pierwsze, zmienił się charakter wojny – coraz częściej dochodzi do lokalnych przełamań, które wymagają błyskawicznej reakcji. Po drugie, istniejące już jednostki szturmowe udowodniły swoją skuteczność w praktyce, pokazując, że taki model walki jest potrzebny i działa. Istotną rolę odegrała również potrzeba nadania nowej formacji jasnych ram prawnych i organizacyjnych – jak zaznaczył prezydent Wołodymyr Zełenski, wojska muszą funkcjonować w przejrzystej strukturze i z wyraźnie określonymi zasadami.

Utworzenie Wojsk Szturmowych może przynieść armii ukraińskiej szereg korzyści: większą elastyczność, możliwość błyskawicznego reagowania, lepsze wykorzystanie technologii bezzałogowych oraz zdolność do przeprowadzania zaskakujących kontrataków. Jednocześnie pojawiają się wyzwania: konieczność zapewnienia sprawnej logistyki, wysokiego poziomu wyszkolenia i koordynacji z innymi rodzajami wojsk. Intensywne działania ofensywne wiążą się też z ryzykiem dużych strat osobowych i sprzętowych, co wymaga stałego uzupełniania i rotacji sił.

To nie będzie tylko kosmetyczna zmiana nazw, lecz próba usystematyzowania i uczynienia trwałym fenomenu, który na polu walki pojawił się już wcześniej – szturmowych grup operacyjnych, batalionów i brygad powoływanych ad hoc do szybkich kontruderzeń i odzyskiwania pozycji. W odróżnieniu od jednorazowych zgrupowań taktycznych, formalizacja rodzaju wojsk oznacza nadanie im odrębnej doktryny, stałego dowództwa, procedur uzupełniania i określonych ścieżek rozwoju sprzętowego. Tak jak wcześniej powstały odrębne Siły Bezzałogowe, tak teraz kształtuje się nowy komponent – ukierunkowany na mobilność i inicjatywę.

W praktyce oznacza to tworzenie brygad, pułków i batalionów zaprojektowanych od podstaw pod kątem wysokiej mobilności, szybkiego manewru i integracji z systemami bezzałogowymi. Nowo powstające jednostki będą działać w ścisłej współpracy z innymi jednostkami szturmowymi – zarówno tymi nowo formowanymi w ramach Wojsk Szturmowych, jak i wydzielonymi batalionami lub kompaniami z istniejących brygad szturmowych. To właśnie takie powiązania operacyjne pozwolą dowództwu na szybką koncentrację sił, wzajemne wsparcie podczas kontruderzeń i koordynację działań w najbardziej krytycznych punktach frontu.

Nowe jednostki prawdopodobnie będą czerpały doświadczenia i taktyczne wzorce z najbardziej sprawdzonych jednostek szturmowych Ukraińskich Sił Zbrojnych, które już udowodniły skuteczność w dynamicznych operacjach ofensywnych i kontruderzeniach. W szczególności modelowym przykładem będzie 3. Samodzielna Brygada Szturmowa, znana wcześniej jako „Azow”, która od początku wojny zyskała reputację jednostki elitarnej i niezwykle elastycznej. Brygada słynie z umiejętności szybkiego koncentracyjnego uderzenia na wybranych odcinkach frontu, skutecznego wykorzystywania dronów do rozpoznania i wsparcia ogniowego, a także z integracji różnorodnych komponentów – od lekkiej piechoty i jednostek inżynieryjnych po elementy mobilnej artylerii i wsparcia logistycznego.

Oprócz „Azowa”, Wojska Szturmowe będą czerpały wzorce z takich formacji jak 5. Oddzielna Brygada Szturmowa, w której skład wchodził słynny batalion „Aidar”, a także 92. Brygada Szturmowa oraz brygady górsko-szturmowe – 10. „Edelweiss” i 128. Brygada Górsko-Szturmowa. Analizując ich taktykę, nowe jednostki szturmowe będą mogły opracować własne procedury operacyjne, standaryzować wykorzystanie bezzałogowców w walkach miejskich, leśnych czy górskich, a także doskonalić mechanizmy współpracy między batalionami i brygadami w ramach jednego rodzaju wojsk.

Kluczowym aspektem funkcjonowania Wojsk Szturmowych będzie z pewnością wyszkolenie i dobór personelu. Nowe jednostki będą przyciągały żołnierzy o doświadczeniu bojowym, wysokiej sprawności fizycznej i zdolnościach dowódczych na poziomie taktycznym. Program szkoleniowy ma łączyć tradycyjne umiejętności wojskowe – strzelanie, taktykę walki piechoty, działania manewrowe – z nowoczesnymi procedurami wykorzystania dronów, systemów rozpoznania i szybkiego transportu. Szczególny nacisk położony zostanie na umiejętność działania w warunkach zmieniającego się pola walki oraz współpracę między różnymi komponentami wojskowymi.

Innym istotnym elementem będzie także ich wyposażenie. Oprócz standardowej broni piechoty i mobilnych systemów artyleryjskich, jednostki będą wykorzystywać nowoczesne systemy bezzałogowe do prowadzenia rozpoznania, kierowania ogniem i wsparcia operacyjnego. W planach powinno być również zwiększenie liczby lekkich transporterów opancerzonych oraz pojazdów umożliwiających szybkie przemieszczanie oddziałów między odcinkami frontu, co pozwoli skracać czas reakcji i zwiększać skuteczność kontruderzeń.

W ten sposób Ukraina stworzy rodzaj wojsk, który nie tylko będzie odrębnym elementem struktury armii, lecz także umożliwi dynamiczną koordynację wszystkich sił szturmowych, zwiększając elastyczność i tempo działań w miejscach najbardziej krytycznych dla obrony lub odzyskiwania terenów. Wojska Szturmowe staną się więc nie tylko „szybką strażą pożarną” frontu, lecz także centrum operacyjnym dla całego systemu ukraińskich formacji szturmowych.