Lazar III - nowa generacja transportera z Serbii

Transportery z tej rodziny zostały skonstruowane przez firmę Jugoimport S.D.P.R. (nazwa pojazdu pochodzi od księcia Lazara, serbskiego bohatera wojen z Turcją) na podstawie wytycznych zawartych w studium taktycznym opracowanym przez Sztab Generalny SZ RS w 2007 roku.

Lazar BTR-DR-8808 w układzie 8x8 zaprojektowano w 2008 roku sposób łączący zalety pojazdów klasy MRAP z charakterystykami dotyczącymi uniwersalnych wozów typu MRAV. Zapewniono przy tym możliwość przenoszenia dość silnego uzbrojenia oraz poziom osłony balistycznej III wg STANAG 4569 (istniała możliwość dopancerzenia wozu). Wysoką mobilność zapewniał serbski silnik o mocy 440 KM oraz specjalnie przeprojektowane podwozie ciężarówki TAM 150. Pojazd o masie 16 500 kg i załodze liczącej trzy osoby mógł zabrać do 10 żołnierzy. Wymiary - długość – 7250 mm, szer. 2000 mm, wys. 2450 mm, prędkość maksymalna ponad 90 km/h a zasięg 600 km.

Wadami tej pierwszej wersji była niższa niż podobnych rozwiązań innych producentów odporność balistyczna oraz zastosowany klasyczny (choć sprawdzony) układ napędowy. Zalety to przede wszystkim niski koszt pozyskania i samej eksploatacji wozu.

Kolejne rozwinięcie konstrukcji to opracowany w 2013 roku wóz  Lazar II, który przy tej samej załodze może transportować do 9 żołnierzy desantu na odległość 800 km z prędkością maksymalną ponad 100 km/h. DMC wzrosła do 28 000 kg a poziom osłony balistycznej do IV wg STANAG 4569 (V przy zastosowaniu kompozytowego dopancerzenia). Na transporterze jest też montowany system osłon przeciw rgppanc.

Pojazd wyposażono w specjalne dno w kształcie litery V. Wymiary - długość – 7820 mm, szer. 2850 mm, wys. 2320 mm. W wozie zastosowano niezależne zawieszenie, tylną rampę desantową, boczne okna obserwacyjne i otwory strzelnicze. Kierowca ma do dyspozycji pięć kamer dających mu obserwację 360⁰ wokół wozu. Na wozie instaluje się m.in. lokalną wieżę M91 Vidra z 30 mm armatą automatyczną.

Natomiast Lazar III (opracowany w 2015 roku), który obecnie wchodzi do eksploatacji w armii serbskiej, ma podwozie opracowane przez firmę Timoney. Spawane stalowe podwozie, do którego przymocowany jest stalowy kadłub o odporności balistycznej i przeciwminowej III wg STANAG 4569 A/B z podwójnym dnem i możliwości dopancerzenia nawet do poziomu V+ (za pomocą pasywnego lub kompozytowego zestawu lokalnej produkcji). Poziom zapewnianej ochrony zwiększają zamontowane wewnątrz kadłuba wykładziny przeciwodłamkowe.

Napędza go wysokoprężny silnik Cummins ISM 500 o mocy 500 KM połączony z automatyczną skrzynią biegów Allison, co daje maksymalną prędkość do 110 km/h. Dowódca i kierowca zajmują miejsce z przodu pojazdu, za nimi po prawej stronie znajduje się przedział napędowy. Załoga ma do dyspozycji włazy dachowe, po trzy peryskopy obserwacyjne i drzwi boczne. DMC wozu wzrosła do 32 000 kg (zapas ładowności to ok. 6000 kg) a szerokość do 2950 mm.

Uzbrojenie  w wersji transportera opancerzonego składa się z zdalnie sterowanego modułu uzbrojenia (ZSMU) z 12,7 mm wkm (alternatywnie 40 mm granatnikiem automatycznym lub 7,62 mm km). W zależności od wymagań odbiorcy istnieje możliwość zamontowania różnego uzbrojenia artyleryjskiego (o kalibrze do 105 mm działo/120 mm moździerz) lub rakietowego.

Transporter jest dostosowany do działania na sieciocentrycznym polu walki. W zależności od wymagań odbiorcy można go wyposażyć m.in. w BMS, nowoczesne systemy komunikacji wewnętrznej i zewnętrznej zwiększające świadomość sytuacyjną załogi i przewożonych żołnierzy desantu. Dodatkowo zwiększono możliwości w zakresie eksploatacji poprzez zamontowanie wewnętrznego systemu diagnostycznego kluczowych mechanizmów i zespołów pojazdu.

Wstępne zamówienie armii serbskiej opiewa na 12 transporterów Lazar III.

Pomimo, że Lazar III zasadniczo odbiega konstrukcyjnie i pod względem możliwości bojowych od wielu porównywalnych konstrukcji oferowanych przez światowe koncerny i firmy zbrojeniowe, to jest dla nich alternatywą pod względem ekonomicznym pozyskania i eksploatacji. Ostatnie modyfikacje znacznie skróciły ten dystans a sam transporter pokazuje jak duży potencjał i możliwości ma serbski przemysł.

Marek Dąbrowski