Szwecja chce kupić samoloty szkolne. Nie będzie łatwo

Obecnie szwedzki system szkolenia wykorzystuje dwa podstawowe statki powietrzne, do trenowania młodych pilotów myśliwskich. Po przejściu ze szkolenia wstępnego i cywilnych maszyn ultralekkich, w pierwszej fazie szkolenia latają oni na dwusilnikowych odrzutowcach o znaczonych przez szwedzkie siły zbrojne jako SK 60, lepiej znanych na świecie jako Saab 105. Potem przechodzą na dwumiejscowe JAS-39D, a w przyszłości również F.

Maszyny Saab 105 służą obecnie w Szwecji w liczbie około 48 egzemplarzy, a zatem podobnej, w jakiej służyły do niedawna w Polsce TS-11 Iskra (jeszcze w 2019 było ich u nas w linii 36). Podobieństwa na tym się nie kończą. Saab 105 jest bowiem niemalże rówieśnikiem TS-11 czy czechosłowackiego L-29 i maszyną o podobnych możliwościach. Różnicą stanowiło zastosowanie dwóch silników, a nie jednego i kabiny, w której student siedzi obok instruktora (a nie w układzie tandem). Różnicą jest także usterzenie ogonowe typu T. Nie zmienia to faktu, że podobnie, jak niedawno Iskra, szwedzki samolot wymaga pilnej wymiany.

Z tego powodu Szwedzi chcą sfinalizować nowy zakup bardzo szybko – tj. pierwsi studenci maja zacząć się szkolić już latem 2023 roku, a wcześniej na nowych samolotach mają nauczyć się latać ich instruktorzy. Sprawa jest więc niezwykle pilna, a Szwedzi chcą – podobnie, jak niedawno Polacy – zmienić cały system szkolenia i dostosować go do potrzeb szkolenia współczesnego pilota myśliwca. Również analogicznie, jak w Polsce, nowe maszyny mają zostać pozyskane jako element kompletnego systemu szkolenia, wraz z metodologią i zapleczem symulatorowym.

Obecnie nie podaje się, ile dokładnie samolotów Szwedzi chcieliby zakupić i prawdopodobnie oni sami tego jeszcze ostatecznie wewnętrznie nie sprecyzowali. Będzie to zależało prawdopodobnie od zaproponowanych rozwiązań szkoleniowych. Biorąc pod uwagę, że Szwecja eksploatuje około 100 samolotów bojowych JAS-39 Gripen, a Polska docelowo ma mieć 48 F-16 i 32 F-35A (plus być może 16-32 dodatkowych F-16C/D), zapotrzebowanie na pilotów jest tam podobne. Może zatem chodzić o jedną eskadrę złożoną z 16 samolotów. Szykuje się więc niezwykle interesująca rywalizacja o prestiżowego (i/bo) wymagającego klient pomiędzy samolotami szkolno-bojowymi. Nasuwa się pytania kto będzie w ogóle w stanie dotrzymać, aż tak wymagających terminów?

Wydaje się, że o kontrakt mogą ubiegać się Leonardo z M-346 Master, stworzonym jako „europejska” maszyna szkolna. Wspomniana konstrukcja zdobyła już klientów w Polsce (16 egzemplarzy) i Włoszech (18 plus jeden w Międzynarodowej szkole lotniczej prowadzonej przez Leonardo). Oprócz tego wybrały ją Singapur (12) i Izrael, a jako samolot szkolno-bojowy – prawdopodobnie Azerbejdżan (nieoficjalnie mówi się o kontrakcie na od 10 do 25 maszyn dla tego państwa).

Drugim oferentem może być Korean Aerospace Industries, z proponowanym wcześniej w Polsce T-50. Wydawałoby się, że niejako idealna maszyna szkolną dla Szwecji byłby T-7 Red Hawk, stworzony przez Saaba wspólnie z Boeingiem, jako amerykański samolot szkolny w programie T-X. Wydaje się jednak, że wymóg błyskawicznych dostaw uniemożliwi taki zakup.