Izrael zniszczył kultowe myśliwce

W krótkim komunikacie izraelskie siły powietrzne poinformowały, że podczas uderzeń na cele w rejonie Teheranu trafiono samoloty myśliwskie typu F-14. Maszyny były w bazie lotniczej w rejonie irańskiej stolicy i miały być przygotowane do startu w celu walki z samolotami sił powietrznych Izraela. Na nagraniu widać porażenie co najmniej dwóch maszyn tego typu. W czasie uderzeń na region Teheranu zniszczono też przygotowane do startu na Izrael bezzałogowce. Izraelczycy cały czas atakują też wyrzutnie przeciwlotnicze, w tym te przemieszczane w rejon stolicy oraz mobilne wyrzutnie rakiet balistycznych, by zapobiec atakom na własne terytorium lub zwiększyć ich zakres.

Trudno jednoznacznie oceniać, czy irańskie F-14 były w gotowości do startu. Aktywność irańskiego lotnictwa w czasie trwającej od piątku wojny jest bardzo ograniczona, choć jeszcze w weekend pojawiały się informacje o pojedynczych lotach irańskich myśliwców w przestrzeni powietrznej. Wiadomo też, że Teheran utrzymywał swoje F-14 w linii pomimo ponad 45 lat od rewolucji w 1979 roku, gdy obalono szacha Rezę Pahlawiego, a Iran z sojusznika stał się jednym z największych wrogów USA. Według Military Balance 2024 w służbie operacyjnej było około 10 takich samolotów.

F-14 Tomcat to myśliwiec przechwytujący, zbudowany na zlecenie marynarki wojennej USA i wprowadzony do użycia w latach 70. XX wieku. Mógł być uzbrojony między innymi w sześć pocisków AIM-54 Phoenix o zasięgu nawet 160 km, a system celowniczy z radarem AWG-9 dawał możliwość zwalczania nawet sześciu celów jednocześnie. Na owe czasy były to imponujące wyniki, aczkolwiek trzeba pamiętać, że głównym zadaniem Tomcatów było zwalczanie rosyjskich bombowców Tu-16 Badger oraz Tu-22 Blinder i Tu-22M Backfire wraz z przenoszonymi przez nie rakietami. W tym typu Ch-22, których nowsze warianty i wywodzące się z nich Ch-32 są od 2022 roku używane przez Rosję przeciwko Ukrainie.

F-14 Tomcat był używany jedynie przez amerykańską marynarkę wojenną oraz lotnictwo irańskie. I choć Amerykanie intensywnie używali bojowo swoich Tomcatów, głównie na Bliskim Wschodzie (jeszcze w latach 80. zestrzeliwały one libijskie Su-22 oraz MiGi-23), to bardzo intensywnie (i skutecznie) wykorzystywali je również Irańczycy, między innymi przeciwko samolotom rosyjskim jak MiG-21 i MiG-23 w czasie wojny iracko-irańskiej w latach 1980-1988. Dopiero pod sam koniec tego konfliktu, w 1988 roku, Irak otrzymał nową wersję francuskich samolotów Mirage F.1, mogącą stanowić poważne zagrożenie dla Tomcatów, choć straty w walkach powietrznych ponosiły także wcześniej. Amerykanie wycofali swoje F-14 z uwagi na problemy z eksploatacją i starzenie się w 2006 roku. W ostatnim okresie swojej służby maszyny te zostały dostosowane do przenoszenia bomb kierowanych i brały udział w operacjach w Iraku od 2003 roku.

Tomcat przez długie lata był symbolem lotnictwa morskiego USA, także dzięki filmowi „Top Gun” z 1986 roku. Niewątpliwie na swoje czasy był konstrukcją awangardową, ale jej czas jak się wydaje właśnie dobiega końca. W Iranie Tomcaty miały zostać zastąpione przez rosyjskie Su-35.