Reklama

Siły zbrojne

Mirage 2000 – Długowieczny myśliwiec z Francji

  • AW 129 Mangusta / T-129 ATAK- fot. Juliusz Sabak/D24
  • Artystyczna wizja startu rakiety Ariane 6 w wersji A64. Ilustracja: ESA –David Ducros, 2016

Dassault Mirage 2000 jest kolejnym współczesnym samolotem bojowym 4. generacji, który ze względu na drastyczne ograniczenia liczby zamawianych maszyn nowego typu będzie musiał pozostać w służbie znacznie dłużej, niż zakładały pierwotne plany. Wspólnie z samolotami Rafale zmodernizowane Mirage 2000 pozostaną symbolem francuskich sił powietrznych jeszcze w trzeciej dekadzie XXI wieku. 

Powstało kilka wersji samolotu – jednomiejscowa, myśliwska Mirage 2000C i  dwumiejscowe: treningowo-bojowa Mirage 2000B, uderzeniowa Mirage 2000D i przeznaczona do wykonywania ataków z użyciem broni jądrowej Mirage 2000N. Ciekawostką był dwusilnikowy Mirage 4000, którego rozwój był finansowany przez Arabię Saudyjską. Także Armée de l`Air brały jednak pod uwagę wprowadzenie tych samolotów do służby jako następców bombowców Mirage IV. Wysokie koszty projektu i zamówienie przez Saudów amerykańskich samolotów F-15 spowodowały jednak zakończenie programu po skonstruowaniu pojedynczego prototypu. 

Mirage 2000 w służbie. Użycie bojowe

Tankowanie francuskiego Mirage 2000 z samolotu KC-10. Fot. Staff Sgt. Michael B. Keller/USAF

W sumie Siły Powietrzne Francji eksploatowały 315 egzemplarzy wszystkich wersji Mirage 2000. Samolot wprawdzie nie trafił do tylu odbiorców zagranicznych, co amerykański F-16 czy rosyjski Mig-29, to jednak również osiągnął warty odnotowania sukces eksportowy. 275 francuskich samolotów zostało sprzedanych do Egiptu, Indii, Peru, Kataru, Tajwanu, ZEA i jedynego poza Francją użytkownika w NATO czyli Grecji. Dwanaście eks-francuskich samolotów latało też przez w latach 2005-2013 w barwach sił powietrznych Brazylii. Produkcja Mirage zakończyła się w 2007 roku.

Samolot Mirage 2000B. Fot. Siły powietrzne Francji.

Mirage 2000 służące we Francuskich Siłach Powietrznych wzięły udział w kilku konfliktach zbrojnych począwszy od Pustynnej Burzy, poprzez Operację Deliberate Force nad Bośnią i Hercegowiną w 1995 roku, Operację Allied Force w byłej Jugosławii w 1999 roku, po działania w Afganistanie, Libii i ostatnio w Mali. Francuskie Mirage 2000 wykonywały przede wszystkim misje uderzeniowe, a ich piloci do tej pory nie osiągnęli żadnego zwycięstwa powietrznego na tym typie samolotu. W toku działań wojennych utracono jedną maszynę. Mirage 2000D został zestrzelony 30 sierpnia 1995 roku nad Bośnią przez rakietę ziemia-powietrze 9K38 Igła odpaloną przez żołnierzy Republiki Serbskiej. Samoloty Mirage 2000 stacjonowały także w Malborku w ramach wzmocnionej misji Baltic Air Policing w okresie od czerwca do sierpnia bieżącego roku.

Mirage 2000, a myśliwiec nowej generacji Rafale

Na następcę Mirage 2000 Francja wybrała samolot Dassault Rafale oblatany w 1986 roku i wprowadzony do służby w 2001 roku. Nowa maszyna miała całkowicie wyprzeć ze służby myśliwce starszej generacji. Tak się jednak nie stało ze względu na drastyczne redukcje zakupów nowych samolotów. Z planowanych 286 maszyn zamówienie zredukowano do 180 sztuk. Nie jest wykluczone, że i ta liczba zostanie zmniejszona. Według danych z lipca 2014 r. siły powietrzne Republiki Francuskiej mają na wyposażeniu 126 maszyn Mirage 2000 i 93 Rafale.

Zgodnie z Białą Księgą Obrony i Bezpieczeństwa Francji z 2013 roku do 2019 roku liczba posiadanych przez Armée de l’air samolotów myśliwskich zostanie ograniczona do zaledwie 180 egzemplarzy, a kolejnych 45 maszyn znajdzie się w lotnictwie morskim. Biorąc pod uwagę, że samoloty Rafale trafią w części do lotnictwa morskiego oznacza to, że w siłach powietrznych myśliwce Mirage 2000 będą nadal wykorzystywane operacyjnie.

Mirage 2000 na współczesnym polu walki

Głęboko zmodernizowana maszyna Mirage 2000-5F. Fot. David Monniaux/Wikimedia Commons.

Samoloty w wariantach Mirage 2000C (myśliwski) i B (szkolno-bojowy) przeznaczone są do zastąpienia przez Rafale w pierwszej kolejności. Dłuższą służbę mają przed sobą maszyny w wersji 5F, których Francja posiada 37 sztuk. Są one zmodernizowanymi myśliwcami w wersji 2000C, które osiągnęły gotowość operacyjną w 2000 roku, tak by uzupełnić lukę związaną z opóźnieniem programu Rafale i wspomóc promocję francuskiej konstrukcji za granicą na początku XXI wieku m.in. w przetargu na nowy samolot wielozadaniowy dla polskich Sił Powietrznych.

Maszyny, które trafiły do Armée de l`air charakteryzują się zastosowaniem nowego zasobnika z celownikiem laserowym Thales TV/CT CLDP i radaru Thales Radar Doppler Multitarget (RDY) umożliwiającego jednoczesne śledzenie do 8 potencjalnych zagrożeń podczas naprowadzania 4 rakiet MBDA MICA EM na różne cele. Samoloty otrzymały też nowocześniejsze silniki SNECMA M53-P2 o zwiększonym ciągu 64 kN. Niewykluczone są dalsze modernizacje konstrukcji obejmujące m.in. zamontowanie nowych systemów komunikacji i zastosowanie wyświetlaczy nahełmowych Thales Topsight.

Mirage glowne
Samolot Mirage 2000N, dostosowany do przenoszenia broni nuklearnej. Fot. Siły powietrzne Francji.

Zdecydowanie dłuższą służbę będzie mieć przed sobą wersja uderzeniowa Mirage 2000D, która będzie wycofywana w dalszej kolejności. Francuskie Siły Powietrzne mają na dzień dzisiejszy 63 Mirage 2000D i 23 Mirage 2000N. Samoloty mają być modernizowane w taki sposób, by zapewnić im możliwość wypełniania zadań na współczesnym polu walki do 2019 roku. Zmiany nastawione są przede wszystkim na zwiększenie wielozadaniowości konstrukcji poprzez zintegrowanie jej z pociskami powietrze-powietrze MICA oraz zmianę radaru i systemu identyfikacji swój-obcy.

Mirage 2000D są również integrowane z nowymi typami uzbrojenia powietrze-powierzchnia takimi jak pociski samosterujące SCALP EG. W 2014 roku po raz pierwszy przetestowano również zrzut z pokładu samolotu bomby przeciwbetonowej  GBU-50 z układem korzystającym z podwójnego systemu naprowadzania łączącego pozycjonowanie GPS i kierowanie promieniem lasera w końcowej fazie ataku.

Co dalej?

Mirage 2000 nie miał do tej pory okazji sprawdzić się w boju jako myśliwiec, ale okazał się bardzo skuteczną maszyną uderzeniową. Wraz z malejącą liczbą zamawianych samolotów Rafale służba Mirage 2000 we Francuskich Siłach Powietrznych będzie przedłużana. Dotyczy to przede wszystkim maszyn w wersji Mirage 2000D/N, które sprawdziły się już w roli samolotów uderzeniowych w kilku konfliktach zbrojnych toczonych przez Francję, ostatnio w walce z islamistami w Mali.

Obecne prace modernizacyjne mają na celu zapewnienie większej wielozadaniowości konstrukcji. Wprawdzie do 2019 roku Mirage 2000 zostaną prawdopodobnie pozbawione na rzecz Rafale zadań związanych z odstraszaniem jądrowym, to wciąż będą realizować misje konwencjonalne, być może nawet do czwartej dekady XXI wieku. Nie jest na ten moment pewne czy bezpośrednim następcą Mirage 2000 w Siłach Powietrznych Francji będą Rafale, czy też dotrwają one w służbie aż do zapowiadanego powstania wspólnego europejskiego myśliwca nowej generacji. 

Andrzej Hładij

Reklama

Komentarze (10)

  1. Roman

    Jak to się nie sprawdził w boju? Przecież grecki Mirage2000 zestrzelił turecki F16.

    1. Artykuł z 2014

  2. gdf

    mirage jest lepszy niz f-16, nie mamy obrony przeciwlotniczej to chociaz misliwiec przewagi powietrznej jakim jest mirage

  3. Sami zróbmy

    Lepiej zróbmy sami samoloty,uzbrojenie i awionike. Kiedyś zbudowalismy prototyp samolotu stealth pzl Skorpion

    1. kakałko

      Przeciez nic nie szkodzi na przeszkodzie zeby polski przemysl opracowal nowa awionike i uzbrojenie do Su22, MiG29 w koncu porywaja sie na caly samolot to i z tym nie powinno byc problemu.

  4. vipmig

    Ja bym jeszcze chcial na chwile wrocic do Mirage.Piekny,tez mi sie podoba ale chyba jednak nie jest to samolot wielozadaniowy,kupienie tej maszyny oznaczaloby kolejny wydatek na samoloty uderzeniowe.Nie jestesmy krajem bogatym i wydaje mi sie ze kupujemy to na co nas stac i w odpowiedniej liczbie,chyba.

  5. 123

    Na pokazach na poznańskiej Ławicy w 1991 roku pojawiły się Mirage 2000 w pokazach: solowym i grupowym. Nikt niczego nam wtedy nie proponował a Francuzi tak. Może należało w to pójść- od 20 lat latalibyśmy już na nowocześniejszym, zachodnim sprzęcie a teraz może byśmy się oglądali za Rafale... Pamiętać przy tym należy, że Mirage byłyby produkowane w Polsce a Francuzi proponowali także dostosowanie ruskiego uzbrojenia do swojego sprzętu. To tylko takie "gdybanie" ale... to niestety już tylko historia.

    1. BieS

      Byłem tam i jak Ty huk w uszach miałem... Pamiętaj, że mieliśmy jeszcze na naszym terenie tych zza Buga, zrujnowaną przez Jaruzelskiego gospodarkę, szalejącą inflację i całe trybuny decydentów, którzy nadal tkwili w starym systemie i bali się o własne stołki. Wtedy był realizowany właśnie kontrakt na MiGi-29, w służbie było pełno MiGów-21 i 23, suk było ponad 100 i mimo wydostania się spod "okupacji w imię sojuszu" byliśmy zmuszeni jeszcze patrzeć na wschód.

    2. 123

      Do BieS: Pamiętam... Tak się tylko rozmarzyłem... Bo ten MIRAGE 2000 to dla mnie jeden z najpiękniejszych samolotów świata.

    3. marek

      nie tylko Mirage.......i nie tylko Francuzi............ Szkoda tez, ze owczesne wladze Poznania nie mialy najmniejszej ochoty na Air Show - i storpedowaly jego kontynuacje............

  6. marek

    teraz z perspektywy tych paru lat - jak Oceniacie wybor f16.......mam prosbe i uwage i mam nadzieje, ze TO nie nastapi.....odkupowanie od europejskich sojusznikow z NATO, ze wzgledu na ich stopien zuzycia i aktualne mozliwosci f16 jest bez sensu. Maszyny moga byc z drugiej reki, ale np te ktore nie odbiora np Grecy, czy Izrael....ew lizing z USA block mn 30/40 F16C/D, a przede wszystkim przeszkolenie w sumie ok 200 pilotow, bo w razie W maszyny sie znajda od reki....................

    1. hp7

      W jakim języku ty gościu piszesz ??

    2. Wojmił

      F-16 nie ma żadnej już przyszłości... Teraz trzeba kupić dwusilnikowiec - Rafale, Eurofighter lub F/A-18... aby zastąpić Su-22 i MiGi-29 zarazem... bo F-35 dopiero za ok 15 lat dopiero będzie kupowany a dostawy za 20...

    3. okapoka

      A po cholerę nam f-16 blok 30 coś, jak to ma własności bojowe porównywalne do naszych migów 9.12 czyli w skrócie na dzisiejsze czasy niewielkie.

  7. gość

    Mirage 2000D są również integrowane z nowymi typami uzbrojenia powietrze-powierzchnia. Ciekaw jestem co to za nowy typ uzbrojenia.

    1. sigaris

      Powierzchniowe rozrzucanie ulotek :P Jak w 1939 roku.

    2. Adam

      Najnowsze wersje rakiet Exocet.

    3. Silbermond

      Mirage 2000D to taka odpowiedz na F-15E.

  8. trooper

    MICA IR jest zintegrowana z Mirage 2000-5F. Chyba że do Malborka przywieźli ją jako balast... http://galeria.aviateam.pl/photo/18783

  9. Mirage

    A jak się przedstawia Mirage w porównaniu z F-16 ?

    1. Adam

      Jest szybszy i ma silniejsze uzbrojenie, ale mniej zwrotny i mniej wielozadaniowy.

    2. Wojmił

      to zależy od wersji... porównywać można tylko płatowiec... otóż skrzydła typu delta jak w Mirage 2000 powodują utratę prędkości podczas manewrów... F-16 jest pozbawiony tej wady... poza tym są bardzo porównywalne.. wszystko zależy od wersji czyli jakie urządzenia w nie wsadzono..

    3. realista

      odpowiednik F15C i F16 block 60

  10. edeq

    Lepsze czy gorsze od naszych MiG-ów 29?

    1. jabo

      Lepsze...

    2. oszołom

      Nie ma co porównywać

    3. kij

      Inny typ maszyny, ale w walce 1 na 1 mirage wygra, ze względu na radar migacz nie ma szans. Uzbrojenie też mirage ma lepsze.

Reklama