Znamy treść ukraińskiej propozycji pokojowej: rozejm warunkiem dalszych rozmów

Sednem ukraińskiego dokumentu jest żądanie pełnego i bezwarunkowego zawieszenia broni – w powietrzu, na lądzie i na morzu – jako nieodzownego wstępu do jakichkolwiek dalszych negocjacji. Ukraina nie mówi więc, że w ogóle nie będzie rozmawiać o statusie terytoriów okupowanych przez Rosję od 2014 roku, lecz jasno podkreśla, że nie zamierza tego robić, dopóki nie zostanie osiągnięty trwały rozejm. To wyraźna próba narzucenia nowego porządku rozmów, w którym logika siły zostaje zawieszona na rzecz logiki politycznej.

Dalej dokument koncentruje się na tzw. środkach budowy zaufania. Ukraina domaga się m.in. bezwarunkowego zwrotu wszystkich deportowanych dzieci oraz cywilnych zakładników, a także pełnej wymiany jeńców wojennych w formule „wszyscy za wszystkich”. To elementy, które mają nie tylko wartość symboliczną, ale też humanitarną – i mogą służyć jako pierwszy krok do odbudowy minimalnego poziomu zaufania między stronami.

Ważnym punktem jest też kwestia gwarancji: Ukraina podkreśla, że potrzebuje realnych gwarancji bezpieczeństwa – zarówno na poziomie bilateralnym, jak i przy udziale szerszej wspólnoty międzynarodowej. Jednocześnie dokument odrzuca ideę przymusowej neutralności: Kijów zastrzega sobie prawo do dalszego zbliżania się do struktur euroatlantyckich, w tym członkostwa w UE, a w perspektywie – być może także NATO, choć to zależy od konsensusu w ramach samego Sojuszu.

W sprawach terytorialnych Ukraina jasno mówi, że nie uznaje żadnych rosyjskich zdobyczy od 2014 roku. Jednak zapisy dokumentu zakładają, że szczegółowe rozmowy o tych kwestiach rozpoczną się dopiero po zawieszeniu broni – i że linią wyjściową do rozmów będzie obecna linia kontaktu, a nie żądania historyczne czy polityczne.

Ukraina dopuszcza też możliwość częściowego i stopniowego znoszenia sankcji wobec Rosji – ale tylko w ramach uzgodnionego mechanizmu, który zawiera opcję automatycznego ich przywracania (tzw. „snapback”) w przypadku naruszenia warunków. Równolegle zapowiada, że zamrożone rosyjskie aktywa mogą zostać wykorzystane na odbudowę zniszczeń wojennych.

Dokument przewiduje również aktywne zaangażowanie państw trzecich – w tym USA i krajów europejskich – zarówno w samym procesie negocjacji, jak i przy monitorowaniu przestrzegania zawieszenia broni, które miałoby obowiązywać początkowo przez 30 dni z możliwością cyklicznego przedłużania.

Finalnym celem dokumentu jest przygotowanie spotkania przywódców Ukrainy i Rosji, na którym miałyby zostać uzgodnione najważniejsze warunki porozumienia pokojowego – od bezpieczeństwa, przez granice, po reparacje i mechanizmy odpowiedzialności za złamanie ustaleń.