Problemy F-22 ze stealth. Uboczny efekt nowej technologii?

USAF odnotowuje znaczne postępy w realizacji programów modernizacyjnych myśliwców F-22, czego niestety nie można powiedzieć o pracach związanych z utrzymaniem ich niezawodności. Przebieg modernizacji i remontów samolotów F-22 był przedmiotem badania Goverment Accountability Office (GAO), amerykańskiego organu kontroli sektora publicznego.

Problemy z niezawodnością nadal nierozwiązne

Zgodnie z treścią raportu, pomimo powolnej poprawy sytuacji nadal nie udaje się spełnić wymogów odnośnie niezawodności myśliwców F-22. Amerykańskie siły powietrzne wymagają, aby wskaźnik dostępności samolotów tego typu (procentowy udział maszyn gotowych do wykonywania działań w każdym czasie) wynosił 70,6 % od końca roku fiskalnego 2015. Niestety, obecnie parametr ten kształtuje się na poziomie około 60 %, a wymagany poziom według prognoz zostanie osiągnięty nawet w 2018 roku. Departament Obrony zgodził się z rekomendacją GAO, aby rozważyć możliwość zmian dotyczących wymogów niezawodności dla F-22 oraz odpowiedniego dostosowania programu prac związanych z jej utrzymaniem.

Tak niskie parametry niezawodności myśliwców F-22 są spowodowane głównie problemami z eksploatacją powłok zapewniających cechy obniżonej wykrywalności (stealth). Ich utrzymanie pochłania niemal połowę czasu, przeznaczanego na prace w związku z którymi F-22 nie są dostępne dla jednostek operacyjnych. Co istotne, konieczność utrzymywania materiałów zapewniających cechy obniżonej wykrywalności oznacza znaczne wydłużenie czasu drobnych napraw, które w wypadku klasycznych samolotów trwałyby najwyżej kilka godzin.

Co ciekawe, zgodnie z raportem GAO prace remontowe wykonywane w rządowej jednostce w miejscowości Ogaden są efektywniejsze, niż przeprowadzane przez kontraktora w zakładach w Palmdale. Co więcej, ta ostatnia placówka wykonuje więcej dodatkowych, nieplanowanych prac związanych z korozją na F-22. Z wymienionych powodu docelowo wszystkie prace tego szczebla będą docelowo wykonywane w zakładzie prowadzonym przez podmioty rządowe.

Konieczność kosztownych modernizacji

Raport GAO pozytywnie ocenił nowe podejście Departamentu Obrony, zgodnie z którym modernizacje myśliwców F-22 wdrażane są etapowo, co pozwala na większą kontrolę kosztów z nimi związanych. Obecnie trwa wdrażanie programu Increment 3.1, który pozwala między innymi na wykorzystywanie bomb typu SDB i poszerzenie możliwości pracy stacji radiolokacyjnej. Program Increment 3.2B, obejmujący integrację z pociskami powietrze – powietrze nowej generacji AIM-120D i AIM-9X ma się zakończyć w 2020 roku. Łączny szacowany koszt prac związanych z utrzymaniem i modernizacją floty myśliwców F-22 USAF to ponad 11 mld USD, z czego wydano już niemal 60 %. Koszt zamkniętego w 2012 roku programu budowy myśliwców F-22 to 67 mld USD.

Gra warta świeczki?

Warto pamiętać, że F-22 to jedyny na świecie eksploatowany liniowo myśliwiec V generacji, dysponujący unikatowymi możliwościami bojowymi. W czasie prac nad opracowaniem Raptora wdrożono szereg nowych, przełomowych technologii. Trudno zatem było w takiej sytuacji uniknąć opóźnień, czy przekroczeń kosztów. Według niektórych informacji, pokrycia zapewniające obniżoną wykrywalność na myśliwcach F-35 są łatwiejsze w utrzymaniu, niż te na F-22, co może być związane z doświadczeniami z prac nad Raptorami. Waszyngton chce, aby amerykański przemysł dobrze wykorzystał doświadczenia, zdobyte podczas opracowywania pierwszego na świecie myśliwca V generacji.