Problemy F-22 ze stealth. Uboczny efekt nowej technologii?
Siły powietrzne Stanów Zjednoczonych nadal napotykają na poważne problemy z eksploatacją myśliwców nowej generacji typu F-22, związane głównie z utrzymaniem elementów zapewniających cechy obniżonej wykrywalności (stealth).
USAF odnotowuje znaczne postępy w realizacji programów modernizacyjnych myśliwców F-22, czego niestety nie można powiedzieć o pracach związanych z utrzymaniem ich niezawodności. Przebieg modernizacji i remontów samolotów F-22 był przedmiotem badania Goverment Accountability Office (GAO), amerykańskiego organu kontroli sektora publicznego.
Problemy z niezawodnością nadal nierozwiązne
Zgodnie z treścią raportu, pomimo powolnej poprawy sytuacji nadal nie udaje się spełnić wymogów odnośnie niezawodności myśliwców F-22. Amerykańskie siły powietrzne wymagają, aby wskaźnik dostępności samolotów tego typu (procentowy udział maszyn gotowych do wykonywania działań w każdym czasie) wynosił 70,6 % od końca roku fiskalnego 2015. Niestety, obecnie parametr ten kształtuje się na poziomie około 60 %, a wymagany poziom według prognoz zostanie osiągnięty nawet w 2018 roku. Departament Obrony zgodził się z rekomendacją GAO, aby rozważyć możliwość zmian dotyczących wymogów niezawodności dla F-22 oraz odpowiedniego dostosowania programu prac związanych z jej utrzymaniem.
Tak niskie parametry niezawodności myśliwców F-22 są spowodowane głównie problemami z eksploatacją powłok zapewniających cechy obniżonej wykrywalności (stealth). Ich utrzymanie pochłania niemal połowę czasu, przeznaczanego na prace w związku z którymi F-22 nie są dostępne dla jednostek operacyjnych. Co istotne, konieczność utrzymywania materiałów zapewniających cechy obniżonej wykrywalności oznacza znaczne wydłużenie czasu drobnych napraw, które w wypadku klasycznych samolotów trwałyby najwyżej kilka godzin.
Co ciekawe, zgodnie z raportem GAO prace remontowe wykonywane w rządowej jednostce w miejscowości Ogaden są efektywniejsze, niż przeprowadzane przez kontraktora w zakładach w Palmdale. Co więcej, ta ostatnia placówka wykonuje więcej dodatkowych, nieplanowanych prac związanych z korozją na F-22. Z wymienionych powodu docelowo wszystkie prace tego szczebla będą docelowo wykonywane w zakładzie prowadzonym przez podmioty rządowe.
Konieczność kosztownych modernizacji
Raport GAO pozytywnie ocenił nowe podejście Departamentu Obrony, zgodnie z którym modernizacje myśliwców F-22 wdrażane są etapowo, co pozwala na większą kontrolę kosztów z nimi związanych. Obecnie trwa wdrażanie programu Increment 3.1, który pozwala między innymi na wykorzystywanie bomb typu SDB i poszerzenie możliwości pracy stacji radiolokacyjnej. Program Increment 3.2B, obejmujący integrację z pociskami powietrze – powietrze nowej generacji AIM-120D i AIM-9X ma się zakończyć w 2020 roku. Łączny szacowany koszt prac związanych z utrzymaniem i modernizacją floty myśliwców F-22 USAF to ponad 11 mld USD, z czego wydano już niemal 60 %. Koszt zamkniętego w 2012 roku programu budowy myśliwców F-22 to 67 mld USD.
Gra warta świeczki?
Warto pamiętać, że F-22 to jedyny na świecie eksploatowany liniowo myśliwiec V generacji, dysponujący unikatowymi możliwościami bojowymi. W czasie prac nad opracowaniem Raptora wdrożono szereg nowych, przełomowych technologii. Trudno zatem było w takiej sytuacji uniknąć opóźnień, czy przekroczeń kosztów. Według niektórych informacji, pokrycia zapewniające obniżoną wykrywalność na myśliwcach F-35 są łatwiejsze w utrzymaniu, niż te na F-22, co może być związane z doświadczeniami z prac nad Raptorami. Waszyngton chce, aby amerykański przemysł dobrze wykorzystał doświadczenia, zdobyte podczas opracowywania pierwszego na świecie myśliwca V generacji.
us man
Jaka to baza , f 35 B jest zupelnie inny , wtedy systemy stetowania i stabilizacji były kiepskie a wogole u ruskich wszystkie katastrofy byly spowodowane nie ,,dogadywaniem,,sie silników głownych z tymi pionowymi , a poza tym amerykanie inwestowali w hariera ,take były poglady ich w tamtych czasach
us man
A co mają kupić , dla mnie normalne logiczne f 16 35 i już na rok budzetowy 2020 przeznaczono 60 mln na prace br f .....6 gen
us man
Nie został wraca wiele jest zakonserwowanych. Jak latał caly tydzien o tej samej porze i godzinie to mozna bylo go zestrzelic karabinem. Tylko ze jak i to f 117 nie 18 pojawił się ,oddtajnipno go to ruscy byli w szoku
us man
Jakby nie dostali to by nie zrobili, ha ha dobrze znali tego jaka tylko wtedy wybrali inną technologie ,harierowską ze tak nazwie a poza tym wtedy nie byo takich systemów sterowania a już u ruskich to wogole ,te katastrofy tego jaka to głownie brak porozumienia silników głownych ,dwóch i dwóch pionowych ,f 35 jest rozwiazaniem podobnym ale zupełnie innym ta dokumentacja mozna bylo sobie......
Znam sprawe f 23 i 22 ,23 był tak zaawansowany technologicznie ze przeraził samych konstruktorow.a manewrowo niebył gorszy. Ale ogolnie masz racje we wszystkim Pozdrawiam
sff
F35 jest zrobiony na bazie radzieckiej maszyny pionowego startu i lądowania Jak141, Amerykanie dostali pełną dokumentację od Rosjan...
stolarz polityk
jest pewna rzecz o ktorej kazdy powinien pamietac - mianowicie to ze lata 90 mogly by wygladac inaczej . ZSRR mogl nadal istniec a wraz z nim bysmy przeklinali nie demokracje w polsce ale nadal ustruj słusznie miniony . ZSRR nie przegral wyscigu zbrojen ani technologicznego . w momecie upadku ZSRR obie strony gorowaly nad soba w jednych aspektach ustepujac w drugich ale rownowaga byla zachowana. ZSRR upadł wlasnie przez takie myslenie jakie prezentuja na tym forum Panowie Artwi, OJ/Alibaba , Przesmiewca, Flanker, antyUSA , Odklamiacz i paru zacnych osobistosci . a jakie to myslenie ? a takie ze sa całkowicie przeciw wszystkiemu co amerykanskie i lekcewarza zachod . ZSRR zamiast skupiac sie na faktach ekonomicznych spolecznych oraz militarnych dopowiadal sobie swoje . I TO GO ZGUBIŁO !!!! pozytywem jest to ze wierza w potencjal rosji ( pozytywem dla nich) jednak zapominaja ze jest to potencjał dzis drugorzedny w swiecie a jedynie odpowienio urzywany . Pierwsze skrzypce na swiecie graja dzis wylacznie USA i Chiny a Indie i Brazylia lada chwila wyprzedza Rosje . Zapomiancie Panowie ze potencjal zachodu jest o wiele wiekszy i o wiele dynamiczniejszy a jedyna ujma zachodu jest to ze brak mu politycznej woli i sily . takie konstrukcje jak F- 22 czy F-35 niespotykane dotad na swiecie i przez was negowane sa calkowicie kopiowane przez rosje w aspektach elektroniki oraz kształtu i materialów . pakfa mimo ze inny niz F-22 jest kopia F-23 połaczona z su-27m i innymi elementami rosyjskiej inwencji.. Pakfa jak napisalem wyzej inny niz F-22 ma gorsze wszystkie charakterystki ( F-23 mial lepsze mozliwosci stealth ale slabszy manewrowo od f-22) kłutnie o jego powłki sa calkowicie jalowe bo F-22 to maszyna stowrzona na potrzeby mocarstwa ktoremu nigdy nie zabraknie funduszy i materialow oraz roboczogodzin na jego przygotowanie . maszyna taka ma byc tylko i wyłacznie zdolna do niszczenia wroga za nawet droga eksploatacynie cene.. F-22 nigdy niezabraknie zaplecza paliwa oraz wsparcia bez wzgledu na cene eksploatacji co powtarzam kolejny raz USA sa jedynym krajem ktory stan na utrzymanie takiego drogiego potwora (i niewarzne co ma Su-35 czy Eurofihgter ) ale F-22 pokona kazdego przeciwnika bez wzgledu czy to niedofinansowane Su-35 czy napedzane politycznie EF czy nawet obecnie drugi najlepszy mysliwec swiata Rafale - F-22 pokona wszystkich podkresle to jeszcze raz- ZSRR upadl przez nieskupianie sie na faktach ale na dopowiadanie sobie wlasnej alternatywy swiata. F-22 moze miec problemy z powlokami tylko co z tego skoro przygotowany do boju Raptor zerzre zywcem kazda inna konstrukcje lotnicza. Pozdrawiam wszystkich komentujacych
Piotrek
Tylko uszkodzenia powłoki następują w locie, a nie podczas postoju w hangarze. To jest ten krytyczny punkt, w którym F-22 staje się zwykłym myśliwcem, jego najważniejsza cecha znika i ile byś stron nie zapisał, nic tego nie zmieni.
Oj
Właśnie takich światłych i merytorycznych komentarzy nam potrzeba. Szkoda że nie mają uzasadnienia w realiach ale na potrzeby kolegów w stolarni są jak znalazł. Dlatego szkoda mi czasu na dalszą dyskusję.Pozdrawiam stolarzy bo to niedługo będzie bardzo poszukiwany fach ale nie ze względu na potrzebę nowych mebli tylko trumien....
gosc
przypomne ci deskokleju co sie stalo z bombowcemf118 w jugoslawi ,zosyal zerzniety stara rosyjska rakieta newa i juz zostal w ilosci 57 szt wycofany z uzbrojenia.
stolarz polityk
a jakie to myslenie ? a takie ze sa całkowicie przeciw wszystkiemu co amerykanskie i lekcewarza zachod . ZSRR zamiast skupiac sie na faktach ekonomicznych spolecznych oraz militarnych dopowiadal sobie swoje . I TO GO ZGUBIŁO !!!! pozytywem jest to ze wierza w potencjal rosji ( pozytywem dla nich) jednak zapominaja ze jest to potencjał dzis drugorzedny w swiecie a jedynie odpowienio urzywany . Pierwsze skrzypce na swiecie graja dzis wylacznie USA i Chiny a Indie i Brazylia lada chwila wyprzedza Rosje . Zapomiancie Panowie ze potencjal zachodu jest o wiele wiekszy i o wiele dynamiczniejszy a jedyna ujma zachodu jest to ze brak mu politycznej woli i sily . takie konstrukcje jak F- 22 czy F-35 niespotykane dotad na swiecie i przez was negowane sa calkowicie kopiowane przez rosje w aspektach elektroniki oraz kształtu i materialów . pakfa mimo ze inny niz F-22 jest kopia F-23 połaczona z su-27m i innymi elementami rosyjskiej inwencji.. Pakfa jak napisalem wyzej inny niz F-22 ma gorsze wszystkie charakterystki ( F-23 mial lepsze mozliwosci stealth ale slabszy manewrowo od f-22) kłutnie o jego powłki sa calkowicie jalowe bo F-22 to maszyna stowrzona na potrzeby mocarstwa ktoremu nigdy nie zabraknie funduszy i materialow oraz roboczogodzin na jego przygotowanie . maszyna taka ma byc tylko i wyłacznie zdolna do niszczenia wroga za nawet droga eksploatacynie cene.. F-22 nigdy niezabraknie zaplecza paliwa oraz wsparcia bez wzgledu na cene eksploatacji co powtarzam kolejny raz USA sa jedynym krajem ktory stan na utrzymanie takiego drogiego potwora (i niewarzne co ma Su-35 czy Eurofihgter ) ale F-22 pokona kazdego przeciwnika bez wzgledu czy to niedofinansowane Su-35 czy napedzane politycznie EF czy nawet obecnie drugi najlepszy mysliwec swiata Rafale - F-22 pokona wszystkich podkresle to jeszcze raz- ZSRR upadl przez nieskupianie sie na faktach ale na dopowiadanie sobie wlasnej alternatywy swiata. F-22 moze miec problemy z powlokami tylko co z tego skoro przygotowany do boju Raptor zerzre zywcem kazda inna konstrukcje lotnicza. Pozdrawiam wszystkich komentujacych
stolarz, polityk
ZSRR upadł wlasnie przez takie myslenie jakie prezentuja na tym forum Panowie Artwi, OJ/Alibaba , Przesmiewca, Flanker, antyUSA , Odklamiacz i paru zacnych osobistosci . a jakie to myslenie ? a takie ze sa całkowicie przeciw wszystkiemu co amerykanskie i lekcewarza zachod . ZSRR zamiast skupiac sie na faktach ekonomicznych spolecznych oraz militarnych dopowiadal sobie swoje . I TO GO ZGUBIŁO !!!! pozytywem jest to ze wierza w potencjal rosji ( pozytywem dla nich) jednak zapominaja ze jest to potencjał dzis drugorzedny w swiecie a jedynie odpowienio urzywany . Pierwsze skrzypce na swiecie graja dzis wylacznie USA i Chiny a Indie i Brazylia lada chwila wyprzedza Rosje . Zapomiancie Panowie ze potencjal zachodu jest o wiele wiekszy i o wiele dynamiczniejszy a jedyna ujma zachodu jest to ze brak mu politycznej woli i sily . takie konstrukcje jak F- 22 czy F-35 niespotykane dotad na swiecie i przez was negowane sa calkowicie kopiowane przez rosje w aspektach elektroniki oraz kształtu i materialów . pakfa mimo ze inny niz F-22 jest kopia F-23 połaczona z su-27m i innymi elementami rosyjskiej inwencji.. Pakfa jak napisalem wyzej inny niz F-22 ma gorsze wszystkie charakterystki ( F-23 mial lepsze mozliwosci stealth ale slabszy manewrowo od f-22) kłutnie o jego powłki sa calkowicie jalowe bo F-22 to maszyna stowrzona na potrzeby mocarstwa ktoremu nigdy nie zabraknie funduszy i materialow oraz roboczogodzin na jego przygotowanie . maszyna taka ma byc tylko i wyłacznie zdolna do niszczenia wroga za nawet droga eksploatacynie cene.. F-22 nigdy niezabraknie zaplecza paliwa oraz wsparcia bez wzgledu na cene eksploatacji co powtarzam kolejny raz USA sa jedynym krajem ktory stan na utrzymanie takiego drogiego potwora (i niewarzne co ma Su-35 czy Eurofihgter ) ale F-22 pokona kazdego przeciwnika bez wzgledu czy to niedofinansowane Su-35 czy napedzane politycznie EF czy nawet obecnie drugi najlepszy mysliwec swiata Rafale - F-22 pokona wszystkich podkresle to jeszcze raz- ZSRR upadl przez nieskupianie sie na faktach ale na dopowiadanie sobie wlasnej alternatywy swiata. F-22 moze miec problemy z powlokami tylko co z tego skoro przygotowany do boju Raptor zerzre zywcem kazda inna konstrukcje lotnicza. Pozdrawiam wszystkich komentujacych
Grom
ten artykul jest niejako przypomnieniem o problemach F-22 bo caly czas bylo o nich wiadomo . samolot jest drogi w utrzymaniu a lata tylko ok 60 % jednak przeciwko gotowemy do lotu F-22 zaden inny samolot niema szans . niemieccy piloci sie o tym przekonali . . F-22 musial latac z zasobnikiem ktory zdradzal jego obecnosc a walka odbywala sie na dystansie ktory pozwlal wykryc F-22 ( piloci walczyli niemal w walce manewrowej) Gdy zasobnik zdjeto Eurofighter dostał baty . Mimo wszystko tez nikomu nieudalo sie jeszcze wprowadzic takiej masyzny do lini i minie jeszcze kilka dlugich latek .
Jacwol
Dokładnie... Z relacji naszych pilotów F-16 biorących udział w Red Flag, F-22 w walce sprawiały wrażenie duchów. Piloci o tym, że byli przez nie zestrzeliwani dowiadywali się dopiero na podsumowaniu dnia.
pinokio
to chyba ma cos na rzeczy ,ze syria zestrzelila jeden f-22 i ssameryka zrezygnowala z wojenki ,system byl rosyjski.
Jacwol
Pinokio nie powtarzaj bajek bo Ci nos urośnie.:(
Oj
I co na to Jacwol.;))
Jacwol
To na pewno kacapska propaganda. Takie problemy były na początku eksploatacji ale już dawno zostały przezwyciężone.
Jacwol
Nie ciesz się zbytnio panie Oj :)) Po prostu F-22 to doskonały myśliwiec 5 generacji " dysponujący unikatowymi możliwościami bojowymi.". Co do samych powłok RAM; bodajże w 2001r. Defence Evaluation and Research Agency (DERA) opracowała obszerny raport dotyczący samolotu F-22 Raptor. W części dotyczącej powłok pochłaniających promieniowanie elektromagnetyczne stwierdza, że zastosowane w samolocie powłoki to znaczny postęp w stosunku do tych z F-117 i B-2. Normalna eksploatacja samolotu przedłuża żywotność powłok w stosunku do F-117 i B-2 zanim nastąpi obniżenie RCS. O ile jego poprzednicy muszą być przechowywane w specjalnych klimatyzowanych hangarach to F-22 już przechowuje się w normalnym hangarze. Raport określa też skuteczność F-22 w zwalczaniu celów powietrznych na bardzo wysoką, określaną na 93%. W raporcie stwierdza się, że same własności stealth nie wpływają znacząco na skuteczność samolotu. Nawet bez stealth F-22 pokona każdego przeciwnika. Jak podał w 2012r. "Głos Rosji" gotowość bojowa F-22 wynosi 68 procent. "F-22 można uznać za dojrzały i udany projekt - oświadczył w wywiadzie dla radia "Głos Rosji" Iwan Kudiszyn, reaktor naczelny tygodnika "Awiacionnaja i rakietnaja tiechnika". Skoro już "Głos Rosji" tak twierdzi to coś w tym musi być bo raczej trudno podejrzewać Rosjan o sianie propagandy i robienie reklamy F-22. Także inni eksperci nie mają watpliwości: F-22 to samolot który w walce powietrznej jeszcze długo nie będzie miał godnego siebie przeciwnika. Nic dziwnego - poziom jednostkowy odbicia radiolokacyjnego Raptora wynosi zaledwie -40dB/m2 co odpowiada stalowej kulce o średnicy 1-2 cm. Żadna inna konkurencyjna konstrukcja lotnicza nawet nie zbliżyła się do takich wyników. Dopiero odbicia F-35 z nowymi powłokami RAM wynoszą -30dB/m2 co odpowiada średnicy piłki golfowej, której średnica wynosi ok.4,5 cm zbliżył się do tego wyniku. Awangardowa technologia nie stosowana wcześniej w żadnym innym samolocie na świecie daje niespotykane możliwości w walce przede wszystkim z dużych odległości. F-22, to samolot przewagi powietrznej, wyposażony w ultra nowoczesną elektronikę i niewykrywalny przez radary. Poza tym to jedyny samolot który potrafi bez dopalaczy w całym czasie lotu utrzymać prędkość prawie 2 macha na wysokości 5000 stóp. Poza tym sam samolot na dzisiejszym polu walki jest niewiele wart. F-22 to koncepcja zaawansowanej technologicznie maszyny powietrznej przeznaczonej do walki wraz ze wsparciem zwiadu elektronicznego (samoloty AWACS) i zwiadu satelitarnego. Z samego założenia walki powietrzne to nie jego domena on ma niszczyć przeciwników zanim oni się dowiedzą że on w ogóle istnieje i nadlatuje. Niestety nowe technologie wdrożone w powłoki RAM przynoszą także pewne skutki uboczne co w przypadku tak zaawansowanych technologii jest nieuniknione. Powłoki F-35 są już znacznie bardziej trwałe przez co mniej kosztowne w utrzymaniu. Dlatego F-22 mają otrzymać powłokę absorbująca fale radarowe pochodzącą z samolotów F-35.
Tak tylko pytam
Warto dodać że Izrael w przypadku F-35 wybrał inną drogę. Izraelskie F-35 będą o 500kg powłoki pochłaniającej promieniowanie radarowe lżejsze (nie wiadomo czy całość będzie cieńsza, czy też jej nie będzie na pewnych powierzchniach) a te 500kg zwolnionej masy będzie wykorzystane na przenoszenie aparatury zakłócającej.
Polak
"prace remontowe wykonywane w rządowej jednostce w miejscowości Ogaden są efektywniejsze, niż przeprowadzane przez kontraktora w zakładach w Palmdale." - dlatego Lockheed Martin w przypadku F-35 zagwarantował sobie monopol na serwisowanie F-35 poprzez "prawa intelektualne" i zyski z serwisowania (cyckania podatników) będą daleko wyższe niż ze sprzedaży F-35 i będą podstawą szantażowania przez LM posiadaczy F-35. Tak samo robi General Dynamics, który był zresztą pionierem tej metody okradania podatników (ktoś w Pentagonie oczywiście musiał wziąć w łapę za zgodę na taki kontrakt) w przypadku Strykera. Stryker był pierwszym amerykańskim pojazdem którego nie wolno było naprawiać czy serwisować amerykańskim żołnierzom gdyż "własność intelektualną" do tego ma GD. Stąd koszty eksploatacji Stykera są niebotyczne i dorównują czołgom Ambrams! Znamy to zresztą z Polski, gdy porównamy koszty serwisowania np. Sokołów czy Mi-8 czy Bryz gdy PZL-Rzeszów, PZL-Mielec, PZL-Świdnik były polskie a obecnie. I tracimy jako podatnicy podwójnie - jesteśmy cyckani przez zagraniczne koncerny a polskie produkty tracą rynek bo np. jak stwierdził dowódca czeskiego lotnictwa za koszt remontu Sokoła można u Rosjan wyremontować kilka Mi-17!
oskarm
Możesz podać źródła tych informacji?
rrr
A nasi oficjele pchają się do zakupu f-35...
Piotrek
W końcu napisaliście dlaczego skończyli na 183 sztukach.