Polski budżet na obronę maleje. Znamy liczby [RAPORT]

Zgodnie z polskim porządkiem prawnym Rada Ministrów RP do końca września przesłała do Sejmu RP projekt ustawy budżetowej na 2026 rok. Dodatkowo Bank Gospodarstwa Krajowego podał do wiadomości plan finansowy Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych na 2026 rok.

Na 2026 rok w części 29 – obrona narodowa w budżecie państwa przewidziano kwotę 118,6 mld zł. Jest to mniej, niż przewidziano w obecnie funkcjonującym budżecie państwa na 2025 rok, który przewiduje w tej części 123,5 mld zł, a więcej niż wyniosło wykonanie budżetu w 2023 roku, czyli 97,1 mld zł, i w 2024 roku, czyli 114,5 mld zł.

Poza częścią 29 – obrona narodowa w innych częściach budżetu państwa na wydatki obronne w 2026 roku przeznacza się kolejne 6,2 mld zł.

Łącznie daje to 124,8 mld zł, co stanowić ma około 3% PKB.

Na wydatki poza częścią 29 budżetu przeznacza się:

• 5,5 mld zł na wydatki na realizację zadań wynikających z ustawy z dnia 5 grudnia 2024 r. o ochronie ludności i obronie cywilnej, ujęte w części 85/00 Województwa oraz części 42 Sprawy Wewnętrzne;
• 184,1 mln zł na wydatki związane z realizacją Programu Pozamilitarnych Przygotowań Obronnych RP w latach 2025-2039;
• 250 mln zł na realizację projektów badawczych i celowych w dziedzinie obronności;
• 55 mln zł na opłatę składki członkowskiej w związku z uczestnictwem Rzeczypospolitej Polskiej w Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA);
• 160,1 mln zł na funkcjonowanie jednostek organizacyjnych prokuratury powszechnej właściwych w sprawach wojskowych;
• 55,1 mln zł na realizację zadań związanych z przeprowadzaniem kwalifikacji wojskowej;
• 22,6 mln zł na współfinansowanie projektów z udziałem środków Unii Europejskiej.

Siły Zbrojne RP w czasie pokoju mają swój limit stanowisk etatowych. Nie jest on w 100 % wykorzystany, ponieważ stan ewidencyjny przeważnie jest mniejszy od stanu etatowego. Natomiast każdy budżet zawiera środki finansowe na utrzymanie średniorocznej liczby żołnierzy, funkcjonariuszy i pracowników cywilnych.

Na rok 2026 zaplanowano środki na utrzymanie:

• 155.841 żołnierzy zawodowych;
• 3.621 funkcjonariuszy służb kontrwywiadu (SKW) i wywiadu wojskowego (SWW);
• 40.000 żołnierzy terytorialnej służby wojskowej (TSW);
• 20.000 żołnierzy dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej (DZSW);
• 7.800 żołnierzy zawodowych w okresie kształcenia (od drugiego roku nauki wzwyż);
• 4.000 żołnierzy dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej na potrzeby kształcenia (w trakcie pierwszego roku nauki);
• 3.000 żołnierzy aktywnej rezerwy;
• 5.000 żołnierzy pasywnej rezerwy;
• 57.686 pracowników wojska.

Ogółem na zabezpieczenie uposażeń dla żołnierzy i funkcjonariuszy oraz wynagrodzeń dla pracowników cywilnych wraz z pochodnymi zaplanowano w budżecie kwotę 26,7 mld zł. W kwocie tej są zawarte środki na planowane na 2026 rok podwyższenie uposażeń żołnierzy, funkcjonariuszy SWW i SKW, wynagrodzeń pracowników cywilnych wojska oraz nauczycieli o 3 %.

Na 2026 rok zaplanowano również realizację świadczeń emerytalno-rentowych dla średniorocznego poziomu 159.017 świadczeniobiorców. Po uwzględnieniu planowanej waloryzacji tych świadczeń o 4,9 % oraz wypłaty trzynastej i czternastej emerytury zaplanowano kwotę w wysokości 12,7 mld zł.

Na 2026 rok w budżecie na realizację zadań wynikających z centralnych planów rzeczowych zaplanowano 49,7 mld zł. Z tej kwoty zostanie przeznaczonych:

• 35,7 mld zł na modernizację techniczną Sił Zbrojnych;
• 7,9 mld zł na inwestycje w infrastrukturze wojskowej;
• 6,1 mld zł na zakup środków materiałowych.

Na realizację zadań rzeczowych w ramach modernizacji technicznej Sił Zbrojnych w 2026 roku planuje się wspomniane 35,7 mld zł. Jest to mniej o ponad 10 mld zł niż zaplanowano na 2025 rok (45,9 mld zł). Oznacza to planowane większe obciążenie dla Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych.

Z budżetu MON w 2026 roku w ramach modernizacji technicznej Sił Zbrojnych środki finansowe będą przeznaczone głównie na:

• dostawę rakiet szkolno-treningowych Piorun oraz kontynuację finansowania przeciwlotniczych zestawów rakietowych krótkiego zasięgu Narew i zestawów rakietowo-artyleryjskich Pilica+;
• dostawę wielozadaniowych śmigłowców wsparcia, Terminali Datalink dla wielozadaniowego śmigłowca wsparcia oraz kontynuację finansowania dotyczącego śmigłowców zwalczania okrętów podwodnych wyposażonych w sprzęt pozwalający na prowadzenie akcji bojowego poszukiwania i ratownictwa;
• dostawę urządzeń ochrony kryptograficznej do systemu identyfikacji IFF Mark XIIA (mod 5), odbiorników GPS POLLUX HGPST4, zakup i implementację Link 22 na platformach morskich pozyskiwanych, kontynuację finansowania systemu zarządzania ruchem lotniczym;
• kontynuację modernizacji czołgów Leopard 2A4 oraz dostawę bojowych wozów piechoty Borsuk;
• pozyskanie niszczycieli min Kormoran II oraz kontynuację finansowania fregat Miecznik;
• kontynuację pozyskiwania bezzałogowych statków powietrznych (klasy mini, klasy taktycznej krótkiego zasięgu), bezzałogowego systemu rozpoznawczego MQ-9B, bezzałogowego systemu rozpoznawczo-uderzeniowego średniego zasięgu Bayraktar TB2;
• kontynuację finansowania zadania Zaawansowane Indywidualne Systemy Walki Tytan;
• dostawę bezzałogowego systemu poszukiwawczo-uderzeniowego Glaudius, podwozi do wieloprowadnicowych wyrzutni rakietowych Homar-K, 155 mm dywizjonowych modułów ogniowych Regina, artyleryjskich przyrządów dalmierczo-rozpoznawczych APDR, radioteodolitowych systemów sondażowych atmosfery BAR;
• dostawę mobilnych ciągarek makiet oraz kontynuację finansowania komputerowego systemu dydaktycznego z oprogramowaniem do szkolenia obsług radarów (NUR-15M, NUR-12ME, NUR-12M), pozyskanie kompleksowego systemu symulacji pola walki i zestawów laserowych symulatorów strzelań;
• dostawę zdalnie sterowanego systemu wieżowego z wyrzutnią przeciwpancernych pocisków kierowanych Spike, zintegrowanego z kołowym transporterem opancerzonym Rosomak, wozów ewakuacji medycznej i wozów pomocy technicznej na podwoziu Rosomaka;
• dostawę przeciwpancernych pocisków kierowanych Spike, wyrzutni przeciwpancernych pocisków kierowanych FGM-148F Javelin wraz z amunicją oraz pakietem szkoleniowym i logistycznym; kontynuację finansowania bateryjnych modułów ogniowych niszczycieli czołgów Ottokar Brzoza;
• dostawę lekkich opancerzonych transporterów rozpoznawczych Kleszcz oraz mobilnych bezzałogowych pojazdów rozpoznawczych Tarantula;
• pozyskanie systemu zapewnienia bezpiecznej wymiany danych pomiędzy zautomatyzowanymi systemami dowodzenia o różnych klauzulach tajności;
• kontynuację dostaw samolotów wielozadaniowych F-35A.

Pozostałe programy modernizacyjne w 2026 roku będą finansowane przez Fundusz Wsparcia Sił Zbrojnych.

Na przedsięwzięcia dotyczące infrastruktury wojskowej na 2026 rok zaplanowano 7,9 mld zł. Na tę kwotę składa się:

• 7,5 mld zł na realizację inwestycji budowlanych narodowych;
• 346,7 mln zł na realizację inwestycji w ramach uczestnictwa Polski w Programie Inwestycji Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego w Dziedzinie Bezpieczeństwa (NSIP).

W ramach polskiego uczestnictwa w programie NSIP na wspomniane 346,7 mln zł wchodzą:

• 127,8 mln zł na polską składkę do NSIP, czyli współfinansowanie programów inwestycyjnych NATO w dziedzinie bezpieczeństwa;
• 218,9 mln zł na inwestycje realizowane z naszym udziałem w programie NSIP.

Natomiast Polska otrzyma ze środków NSIP w 2026 roku kwotę 105,4 mln zł. Realnie oznacza to, iż bezpośrednio na realizację w Polsce inwestycji NSIP zostanie wydatkowane łącznie 452,2 mln zł.

W 2025 roku na zakupy środków materiałowych planuje przeznaczyć się 6,2 mld zł. Z nich planuje się przeznaczyć:

• 4,5 mld zł na zakup środków bojowych;
• 799,8 mln zł na zakup materiałów pędnych i smarów;
• 610,1 mln zł na zakup przedmiotów umundurowania i wyekwipowania;
• 129 mln zł na zakup produktów żywnościowych;
• 95 mln zł na zakup medycznych środków materiałowych.

Główny wysiłek finansowy zostanie skoncentrowany w tym zakresie na:

• zabezpieczeniu normatywnych zapasów wojennych środków materiałowych w poszczególnych klasach zaopatrzenia, w tym na ich odtwarzaniu i rotacji;
• realizacji zadań wynikających z ustanowionego „Pakietu Wzmocnienia Sił Zbrojnych RP na lata 2022-2025";
• pozyskaniu amunicji do nowowprowadzanego do Sił Zbrojnych sprzętu wojskowego, w tym w szczególności w ramach programów operacyjnych;
• zabezpieczeniu potrzeb Sił Zbrojnych USA stacjonujących w Polsce, stosownie do uregulowań wynikających z postanowień Umowy o wzajemnej współpracy obronnej (EDCA);
• pozyskaniu amunicji artyleryjskiej kal. 155 mm z pociskiem odłamkowo-burzącym oraz precyzyjnego rażenia w ramach ustanowionego uchwałą Nr 43 Rady Ministrów z dnia 29 marca 2023 r. programu wieloletniego „Narodowa Rezerwa Amunicyjna";
• zabezpieczeniu potrzeb komponentów deklarowanych przez Polskę do Sił Odpowiedzi NATO (SON) oraz kierowanych do udziału w wojskowych misjach pokojowych;
• zabezpieczeniu procesu szkolenia wojsk, w tym ćwiczeń (krajowych i międzynarodowych) z udziałem sił zbrojnych państw sojuszniczych oraz powoływanych żołnierzy rezerwy;
• pozyskaniu przedmiotów umundurowania i wyekwipowania w ramach projektu optymalizacji indywidualnego wyposażenia żołnierzy pod kryptonimem Szpej;
• wyposażeniu i wyekwipowaniu ochotników powoływanych do dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej oraz żołnierzy rezerwy na ćwiczenia;
• wyposażeniu specjalistów wojskowych (personelu lotniczo-technicznego, pododdziałów zmechanizowanych, wojsk specjalnych) w wyekwipowanie specjalistyczne;
• zabezpieczeniu eksploatacji posiadanej oraz nowowprowadzanej do sił zbrojnych techniki wojskowej;
• pozyskaniu produktów immunologicznych dla zapewnienia pełnej realizacji kalendarza szczepień w siłach zbrojnych.

Z informacji okołobudżetowych przedstawionych przez Radę Ministrów Sejmowi można dowiedzieć się o obecnym i wieloletnim planowanym zadłużeniu Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych.

Na koniec 2023 roku było to 27,9 mld zł, na koniec 2024 roku 45 mld zł (wobec 57,2 mld planowanych dokładnie rok temu), a na koniec czerwca 2025 roku 51,2 mld zł. Natomiast obecny plan zadłużenia na kolejne lata wygląda następująco:

- 72,9 mld zł na koniec 2025 roku (wobec planowanych jeszcze rok temu 114,8 mld);

- 145,1 mld zł na koniec 2026 roku (wobec planowanych jeszcze rok temu 188,9 mld zł);

- 208,4 mld zł na koniec 2027 roku (wobec planowanych jeszcze rok temu 247,8 mld zł);

- 250,3 mld zł na koniec 2028 roku (wobec planowanych jeszcze rok temu 282,4 mld zł);

- 325,5 mld zł na koniec 2029 roku.

Pomimo że planowane zadłużenie Funduszu zostało zmniejszone, to w sytuacji gospodarczej Polski plan ten nadal wydaje się mało realny oraz stanowiący bardzo poważne obciążenie dla stanu finansów państwa. Cały czas musimy pamiętać że zadłużenie Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych jest gwarantowane przez Skarb Państwa. Będzie ono wymagało w przyszłości spłaty z dochodów państwa lub zaciągania kolejnych pożyczek lub sprzedaży kolejnych emisji obligacji.

Sam planu finansowego Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych na 2026 rok przewiduje, iż 1 stycznia 2026 roku fundusz ma posiadać 3,3 mld zł.

Na cały rok zaplanowano uzyskanie przez fundusz 79,5 mld zł, w tym z następujących tytułów:

• 73,7 mld zł z finansowania dłużnego;
• 3,3 mld zł z budżetu państwa przekazane przez Ministra Obrony Narodowej;
• 1,8 mld zł ze środków pochodzących ze źródeł zagranicznych niepodlegających zwrotowi;
• 232,1 mln zł jako odszkodowania lub kary umowne oraz zwrócone zaliczki, wpływy ze zrealizowanych gwarancji, zabezpieczeń oraz inne środki otrzymane w toku realizacji umów, zawartych na rzecz Sił Zbrojnych PLN;
• 170,2 mln zł z wpływów z tytułu wsparcia udzielonego wojskom obcym oraz udostępniania im poligonów;
• 160 mln zł odsetek;
• 22 mln zł jako zwrot podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego otrzymanego przez organy wojskowe z tytułu realizacji zadań na rzecz sił zbrojnych Stanów Zjednoczonych Ameryki oraz z tytułu udzielonego wsparcia pozostałym wojskom obcym;
• 21 mln zł z wpływów z tytułu specjalistycznych usług wojskowych;
• 10 mln zł z wpływów wynikających z przepisów o Agencji Mienia Wojskowego.

Na 2025 zaplanowano wydatki Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych w wysokości 79,5 mld zł, w tym:

• 72,2 mld zł na realizację celów określonych w Programie rozwoju Sił Zbrojnych, czyli na zakupy sprzętu wojskowego;
• 4,5 mld zł na wypłaty odsetek od pozyskanego finansowania dłużnego;
• 1,9 mld zł na prowizje, opłaty i pozostałe koszty z tytułu organizacji i obsługi finansowania dłużnego;
• 895,8 mln zł na spłatę kapitału od pozyskanego finansowania dłużnego;
• 8,8 mln zł na wynagrodzenie prowizyjne dla Banku Gospodarstwa Krajowego, który prowadzi fundusz.

Na 31 grudnia 2025 roku zaplanowano, iż na stanie Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych ma pozostać 3,3 mld zł.

Reasumując globalne planowane wydatki obronne w 2025 roku składać się będą z 124,829 mld zł z budżetu państwa oraz 72,198 mld zł na realizację Programu rozwoju Sił Zbrojnych RP z Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych pomniejszonych o 3,335 mld zł przekazanych w 2026 roku z budżetu do Funduszu.

Łącznie daje to 193,692 mld zł. Oczywiście taki jest plan, a ostatnie lata pokazują, iż jego realne wykonanie jest mniejsze i to szczególnie w zakresie realizacji wydatków Funduszu Wsparcia Sił Zbrojnych. Realizację tych planów jak zawsze będziemy szczegółowo śledzić.