Czechy aktualizują strategię bezpieczeństwa

Aktualizacja strategii Republiki Czeskiej została dokonana w momencie przemian architektury bezpieczeństwa w Europie. Trzeba podkreślić, że obecna administracja premiera Sobotki odpowiedziała na gwałtownie zmieniającą się sytuację międzynarodową, przyjmując dokument 5 lutego br. Jak wskazują czescy analitycy, Radko Hokovsky i Jakub Janda, drugim elementem wpływającym na przeprowadzoną aktualizację strategii ma Strategia Bezpieczeństwa Wewnętrznego Unii Europejskiej z 2010 roku, która wymogła w swoich załącznikach na przeprowadzenie niezbędnych poprawek.

Pod względem głównych zagrożeń dla bezpieczeństwa Czech jest wymieniane „osłabienie mechanizmów współpracy organizacji politycznych, bezpieczeństwa zbiorowego” oraz „wypełniania przepisów prawa międzynarodowego”. Strategia odnotowuje fakt, że „niektóre państwa poszukują możliwości rewizji istniejącego ładu międzynarodowego, (...) są gotowe do prowadzenia wojny hybrydowej w celu osiągnięcia swoich celów”. Autorzy w sposób pośredni wskazują na Rosję jako państwo zagrażające regionowi. Dokument podkreśla, że „niektóre państwa” mogą wykorzystać przeciwko swoim wrogom propagandę w mediach oraz sieciach społecznościowych, przeprowadzić kampanie dezinformacyjną, cyber ataki oraz próbować stosować naciski polityczne oraz gospodarcze.

Prawdopodobieństwo napaści zbrojnej na Republikę Czeską pozostaje niskie, jednak autorzy strategii podkreślają możliwość ataku na terytorium jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej bądź NATO. Strategia nie tylko koncentruje się na erozji systemu bezpieczeństwa w Europie, ale również zwraca uwagę na rosnące znaczenie podmiotów poza państwowych, takich jak np. Państwo Islamskie, które mogą zagrozić ludności oraz integralności państw położonych w ich najbliższym położeniu. W nawiązaniu do ISIS, autorzy strategii podkreślili znaczące zagrożenie płynące dla bezpieczeństwa Europy ze strony zagranicznych bojowników powracających do swoich rodzin. W celu przeciwdziałania omawianym niebezpieczeństwom należy wprowadzić środki ograniczające radykalizację grup etnicznych, ich finansowanie oraz rekrutację. Strategia Republiki Czeskiej zwraca uwagę również na problem ekstremizmu politycznego, który poprzez populizm może przyczynić się do destabilizacji kraju.

Podpisany dokument przez premiera Bohuslava Sobotkę potwierdza zawarty w strategii z 2011 roku, interes narodowy Republiki Czeskiej – podtrzymania wiarygodności oraz stabilności NATO oraz Unii Europejskiej w celu zapewnienia bezpieczeństwa państwa. W aspekcie regionalnym dokument podkreśla wagę współpracy w ramach Grupy Wyszehradzkiej w dziedzinie bezpieczeństwa i obronności. Ważnym elementem zauważalnym w zaktualizowanej strategii Republiki Czeskiej jest gotowość ponoszenia kosztów kolektywnej obrony NATO. Wydatki obronne Pragi mają zostać zwiększone do poziomu 1,4% PKB do 2020 roku. Czesi deklarują podjęcie działań w celu podwyższenia nakładów na obronę do poziomu 2 % PKB, z uwzględnieniem długookresowej stabilności finansów publicznych.

Kolejnym elementem w kontekście zachodzących zmian w najbliższym otoczeniu Republiki Czeskiej jest wyrażenie gotowości do zwiększenia krajowego wysiłku obronnego oraz wzmocnienia infrastruktury umożliwiającej przyjęcie wojsk sojuszniczych. Dodatkowo podkreślona jest potrzeba rozwoju infrastruktury poligonowej do przeprowadzania dużych manewrów wojskowych. Siły Zbrojne Republiki Czeskiej w strategii występują nie tylko jako biorcy pomocy zewnętrznej, ale również jako dawcy w zakresie udzielania pomocy dwustronnej w szkoleniu wojsk państw zaprzyjaźnionych.

Opracowana przez Czechów strategia odzwierciedla warunki ekonomiczne, społeczne oraz wojskowe naszego południowego sąsiada. Podpisany dokument obejmuje szeroki katalog zagrożeń występujących obecnie, ale również mogących pojawić się w przyszłości. Pytaniem otwartym pozostaje, czy zapisy znajdujące się w strategii zostaną odzwierciedlone w zwiększonym budżecie dla sił zbrojnych. Zgodnie z zapowiedziami premiera Sobotki z początku roku, czeskie służby specjalne otrzymają dodatkowe fundusze na prowadzenie swojej działalności. Stanowi to oznakę gotowości Czech do ponoszenia kosztów wspólnej obrony. Dodatkowo należy zaobserwować zmianę stanowiska względem stacjonowania żołnierzy państw sojuszniczych na terenie kraju.

Zeszły rok obfitował w informacje o niechęci Pragi do posiadania na swoim terytorium jednostek wojsk sojuszniczych, jednak szybko zmieniająca się sytuacja międzynarodowa oraz niska gotowość armii czeskiej zrewidowały dotychczasową politykę. W kontekście strategii Pragi, należy zwrócić uwagę na Słowację. Obecnie w Bratysławie toczy się istotna debata na temat modernizacji armii i dokonania zmian w strategii bezpieczeństwa, która została przyjęta w 2005 roku. Należy się spodziewać, że w nadchodzącym okresie większość państw w regionie Europy Środkowo-Wschodniej na skutek zagrożenia na wschodzie dokona szybkiej rewizji swoich strategii, o ile tego typu kroki nie zostały jeszcze podjęte.

Paweł Fleischer