Prokuratura będzie kontrolować służby. Projekt rozporządzenia

Projekt rozporządzenia MS, który trafił właśnie do konsultacji, dotyczy sposobu realizacji czynności prokuratora w ramach kontroli nad czynnościami operacyjno-rozpoznawczymi policji, Straży Granicznej, kontroli skarbowej, Żandarmerii Wojskowej, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Służby Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służby Wywiadu Wojskowego.

Są one uprawnione - po uprzedniej zgodzie sądu - do takich czynności operacyjnych, jak uzyskiwanie i utrwalanie rozmów prowadzonych przy użyciu środków technicznych; obrazu lub dźwięku osób z pomieszczeń, środków transportu lub miejsc innych niż publiczne; treści korespondencji, w tym prowadzonej za pomocą środków komunikacji elektronicznej; danych zawartych w informatycznych nośnikach danych, telekomunikacyjnych urządzeniach końcowych, systemach informatycznych i teleinformatycznych oraz do dostępu i kontroli zawartości przesyłek.

Projekt rozporządzenia głosi, że kontrola prokuratora jest realizowana poprzez "merytoryczne i efektywne zbadanie podstaw faktycznych wnioskowanych czynności oraz legalności i prawidłowości ich inicjowania i prowadzenia, mając na uwadze konieczność poszanowania podstawowych praw i wolności obywatelskich".

Jak głosi uzasadnienie projektu, konieczność nowego rozporządzenia wynika z nowego Prawa o prokuraturze, uchwalonego w styczniu br. Nakazało ono ministrowi określenie rozporządzeniem sposobu realizacji kontroli prokuratora nad czynnościami operacyjno-rozpoznawczymi. Prawo o prokuraturze stanowi, że Prokurator Generalny, Prokurator Krajowy lub upoważniony przez nich prokurator sprawuje kontrolę nad czynnościami operacyjno-rozpoznawczymi poprzez wgląd w materiały zgromadzone w toku kontroli operacyjnej, zakupu kontrolowanego, kontrolowanego wręczenia lub przyjęcia korzyści majątkowej albo przesyłki niejawnie nadzorowanej. Prokurator Generalny może zwrócić się o takie czynności, jeżeli pozostawałyby one w bezpośrednim związku z trwającym postępowaniem; może też zapoznawać się z materiałami zgromadzonymi w ich toku - głosi ustawa.

Uzasadnienie projektu rozporządzenia podkreśla, że zasadniczo powiela ono rozporządzenie MS z 2011 r. w sprawie sposobu realizacji kompetencji prokuratora w zakresie nadzoru nad czynnościami operacyjno-rozpoznawczymi. "Zmiany wynikają z faktu, iż ustawodawca w miejsce dotychczas sprawowanego nadzoru nad czynnościami operacyjnymi wprowadził kontrolę nad tymi czynnościami" - podkreślono.

Prokurator Generalny, Krajowy, wyznaczony prokurator lub zespół prokuratorów może zapoznawać się z materiałami zgromadzonymi w toku czynności operacyjno-rozpoznawczych, jeżeli jest to niezbędne do oceny ich prawidłowości, legalności i efektywności. W razie stwierdzenia uchybień lub nieprawidłowości, podejmują oni czynności zmierzające do ich usunięcia oraz zapobieżenia im na przyszłość; zwraca się też o wyjaśnienie ich powstania. W przypadku uznania, że przyczyny uchybień nie zostały wyjaśnione, zawiadamiają o tym organ nadrzędny nad daną służbą.

Prokurator Generalny, Krajowy oraz prokurator okręgowy mogą przekazywać danej służbie uwagi wynikające z kontroli, które mogą mieć znaczenie dla zapewnienia zgodności z prawem inicjowania i przeprowadzania czynności operacyjno-rozpoznawczych, sprawności postępowania oraz prawidłowości wykonywania zarządzeń o zniszczeniu materiałów zbędnych dla postępowań karnych.

Według informacji Prokuratora Generalnego, w ub.r. uprawnione służby skierowały wnioski o zarządzenie kontroli i utrwalanie rozmów lub wnioski o zarządzenie kontroli operacyjnej wobec 5673 osób. Sąd zarządził kontrolę i utrwalanie rozmów lub kontrolę operacyjną wobec 5431 osób. Sąd odmówił tego wobec 20 osób, a prokurator - wobec 222 osób. Policja wnosiła o kontrolę operacyjną wobec 4703 osób, ABW - 189; SG - 286, CBA - 224, kontrola skarbowa - 23, SKW - 25, ŻW - 124.