Berlin wstrzymuje eksport broni do Izraela

Już w ostatnim roku wartość nowo wydanych zezwoleń na eksport niemieckiej broni do Izraela znacząco spadła. Według danych niemieckiego ministerstwa gospodarki, od początku roku do końca sierpnia zatwierdzono eksport uzbrojenia do Izraela o łącznej wartości 14,5 mln euro. Z tej sumy jedynie niespełna 33 tysiące euro dotyczyło broni ofensywnej – to drastyczny spadek w porównaniu z 326,5 mln euro rok wcześniej. Urzędnicy tłumaczą, że każda licencja jest obecnie analizowana indywidualnie, z uwzględnieniem prawa międzynarodowego i sytuacji humanitarnej w Strefie Gazy.

Decyzja rządu jest konsekwencją narastającej debaty o roli Niemiec jako jednego z głównych dostawców uzbrojenia dla Izraela. W 2023 roku Berlin był pod tym względem drugim partnerem po Stanach Zjednoczonych. Sytuację zaostrzył pozew złożony do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka (ECHR), w którym domagano się wstrzymania sprzedaży sprzętu wojskowego z powodu obaw o łamanie prawa humanitarnego w trwającym konflikcie izraelsko-palestyńskim. Sprawa jest w toku.

Kanclerz Merz, pytany o powody decyzji, wskazał na konieczność „pełnej zgodności niemieckiej polityki eksportowej z zobowiązaniami prawnymi oraz wartościami państwa prawa”. Zaznaczył jednak, że Berlin nie zamierza zrywać strategicznych więzi z Izraelem, a wstrzymanie nowych pozwoleń nie oznacza anulowania wcześniej zawartych umów. Niemcy dostarczają Izraelowi między innymi okręty dla marynarki wojennej, jednak ich wstrzymanie najprawdopodobniej nie dotyczy, choć może objąć np. elementy amunicji.

Krytycy polityki rządu, w tym część opozycji związanej z Alternatywą dla Niemiec, twierdzą, że działania Berlina to „embargo pod inną nazwą”, które w praktyce osłabia zdolności obronne Izraela. Z kolei organizacje praw człowieka uważają, że to krok w dobrym kierunku, choć spóźniony. Była minister spraw zagranicznych Annalena Baerbock przyznała, że sytuacja stawia Niemcy w trudnym położeniu – z jednej strony Berlin od lat wspiera bezpieczeństwo Izraela, z drugiej nie może ignorować zarzutów o możliwe naruszenia prawa międzynarodowego.