Czaputowicz: amerykańskie zaangażowanie wojskowe na terytorium Polski rozwija się zgodnie z planem [WYWIAD]

Jak w przededniu wizyty prezydenta Andrzeja Dudy w Waszyngtonie oceniłby pan stan stosunków polsko-amerykańskich?

Jacek Czaputowicz: Relacje RP-USA rozwijają się bardzo pozytywnie. Priorytetem naszego strategicznego partnerstwa pozostają problematyka bezpieczeństwa i obrony oraz bezpieczeństwo energetyczne. Po agresji Rosji na Ukrainę w 2014 roku, USA są zaangażowane we wzmacnianie zdolności obronnych naszego regionu. Jest to widoczne m.in. w postaci obecności sił amerykańskich w Polsce i państwach sąsiednich w ramach tzw. wysuniętej obecności sił NATO oraz przedsięwzięć objętych Europejską Inicjatywą Odstraszania, ogłoszoną przez stronę amerykańską w 2014 roku.

Wizyta Prezydenta Dudy w Waszyngtonie i planowane rozmowy z Prezydentem Trumpem to pogłębienie kontaktów prezydentów Polski i USA. Przypomnijmy przyjęte przez obu prezydentów deklaracje w 2018 i 2019 roku dotyczące współpracy obronnej i rozszerzonej obecności sił USA w Polsce.

Od 2018 roku Polska rozwija z USA strategiczny dialog w obszarze energii, obejmujący energetykę jądrową, surowce, infrastrukturę i cyberbezpieczeństwo. Dostawy gazu LNG i ropy z USA przyczyniają się do dywersyfikacji dostaw i służą poprawie stanu bezpieczeństwa energetycznego Polski.

Wśród tematów rozmów Andrzeja Dudy i Donalda Trumpa ma pojawić się obronność, współpraca wojskowa, w tym obecność wojsk amerykańskich w Polsce - czy możemy spodziewać się jakichś decyzji dotyczących zwiększenia liczebności wojsk amerykańskich stacjonujących w Polsce czy wręcz dalszych decyzji dotyczących tzw. Fortu Trump?

Amerykańskie zaangażowanie wojskowe na terytorium RP rośnie i rozwija się zgodnie z planem, zarówno w ramach NATO, jak i współpracy bilateralnej.

Realizowane obecnie rozmowy z partnerami amerykańskimi powinny pozwolić nie tylko na konkretyzację zeszłorocznych deklaracji politycznych, ale także stworzyć pole dla dodatkowego zaangażowania USA. Prowadzi je po naszej stronie MON, za wcześnie jednak mówić o nowych decyzjach.

Jak w tym kontekście oceniłby pan decyzję Donalda Trumpa o wycofaniu części wojsk amerykańskich z Niemiec? Czy i ewentualnie jak wpłynie to na strategię bezpieczeństwa NATO w regionie Europy Środkowo-Wschodniej?

Silne więzi transatlantyckie oparte na politycznym i militarnym zaangażowaniu USA w Europie są i dla Warszawy, i Berlina kluczowe dla budowania bezpieczeństwa naszego kontynentu. Takie stanowisko Niemiec potwierdziły rozmowy, które w ubiegłym tygodniu przeprowadziłem z szefem niemieckiej dyplomacji Heiko Maasem.

Decyzja prezydenta Trumpa o planie wycofania części wojsk USA z Niemiec będzie przedmiotem analizy w ramach NATO. Będzie to jednak możliwe dopiero z chwilą poznania szczegółów związanych z relokacją sił amerykańskich.

Wczorajsza rozmowa Prezydenta Andrzeja Dudy z SG NATO Jensem Stoltenbergiem miała na celu poznanie stanowiska Sojuszu. Warto dodać, że SG NATO wyraził też podziękowania dla Polski za pomoc udzielaną w walce z COVID-19 w ramach mechanizmów sojuszniczych.

Kolejnym tematem rozmów obu prezydentów ma być także współpraca w dziedzinie energetyki. Czy będą podejmowane kolejne decyzje w sprawie dostaw gazu skroplonego z USA do Polski? Czy do tej agendy dojdą także ewentualne amerykańskie inwestycje w energetykę jądrową w Polsce?

Wzmacniamy współpracę z USA w obszarze bezpieczeństwa energetycznego Polski i naszego regionu. Strategiczny dialog w obszarze energii, rozwijany z USA od 2018 roku, obejmuje energetykę jądrową, surowce, infrastrukturę i cyberbezpieczeństwo. Wobec dużej dynamiki zmian na rynku energii, wywołanej pandemią COVID-19, dążymy do pogłębiania dialogu z USA, kontynuując rozwój handlu gazem LNG i współpracę na rzecz rozwoju energetyki jądrowej w Polsce.

Dzięki trzem kontraktom długoterminowym zawartym ze spółkami amerykańskimi na dostawy LNG, mamy już zabezpieczone źródło gazu, także po 2022 roku.

W 2019 roku, przy okazji wizyty Prezydenta RP w Waszyngtonie, podpisane zostało Memorandum o współpracy w zakresie cywilnego wykorzystania energii jądrowej. Amerykańskie koncerny należą do światowej czołówki dostawców technologii nuklearnych. Niektóre z nich, jak GE, już są zaangażowane w modernizację polskiego sektora produkcji energii elektrycznej. Chcemy wzmacniać współpracę w obszarze energetyki jądrowej, z udziałem spółek z Polski i USA.

Aktualizowany obecnie dokument - Polityka Energetyczna Polski do 2040 roku, przewiduje budowę w Polsce sześciu bloków jądrowych do 2043. Realizacja tej inwestycji pozwoli ograniczyć krajową emisję gazów cieplarnianych oraz zapewni stabilność dostaw i bezpieczeństwo energetyczne.

Jeden z kontrkandydatów Andrzeja Dudy w nadchodzących wyborach, Rafał Trzaskowski, stawiał wielokrotnie publicznie pytanie o kwestię ewentualnego przenoszenia amerykańskiego arsenału nuklearnego w Europie. Czy Polska byłaby zainteresowana rozmową na ten temat i czy w ogóle taki temat może pojawić się na agendzie?

Temat ewentualnego rozmieszczenia amerykańskiej broni jądrowej w Polsce nie jest przedmiotem rozmów. Ustalenia dotyczące kierunków rozwoju polityki nuklearnej NATO zapadają w gronie państw sojuszniczych. Polska w pełni popiera działania NATO i USA mające zapewnić wiarygodną politykę nuklearną i odpowiednie zdolności odstraszania z tym związane.

Zarówno polska, jak i amerykańska strona poinformowała, że kwestie telekomunikacyjne znajdą się wśród tematów rozmów. Czy prezydent Andrzej Duda poruszy temat np. podatku cyfrowego, który ma według KE stanowić jedno ze źródeł finansowania budżetu Wspólnoty?

W 2019 roku oba kraje przyjęły wspólną deklarację nt. sieci 5G. Jej celem jest wymiana informacji o wyzwaniach związanych z tą technologią oraz intensyfikacja współpracy technicznej. Bliska sojusznicza współpraca z USA w sferze wyznaczania standardów dla nowych technologii pomoże nam wykorzystać ich pełny potencjał. Kwestia reform podatkowych związanych ze świadczeniem cyfrowych usług transgranicznych jedynie pośrednio dotyczy zagadnień telekomunikacyjnych. W przypadku przedsiębiorstw cyfrowych reguły dotyczące siedziby spółek czy miejsca osiągania przychodów przestają mieć zastosowanie. Polska liczy na wypracowanie wspólnych rozwiązań podatkowych związanych z procesem cyfryzacji na forum OECD. Prowadzone na ten temat rozmowy skupione na możliwościach reformy CIT w związku ze świadczeniem usług transgranicznych trwają, więc jest zbyt wcześnie, by uprzedzać ich wynik.

Prezydent Andrzej Duda informował również, że w trakcie rozmowy z Donaldem Trumpem poruszy kwestie wzajemnych inwestycji. Na jakich obszarach gospodarczych będą koncentrowały się te rozmowy i w których sektorach tę współpracę można pogłębić w najbliższym czasie?

Polska i USA potwierdziły przywiązanie do przejrzystych i uczciwych reguł współpracy gospodarczej w podpisanej w 2018 roku przez obu prezydentów deklaracji o odnowionym partnerstwie strategicznym. Dane z ostatniego raportu Amerykańskiej Izby Handlowej w Warszawie pokazują, że łączna wartość inwestycji amerykańskich w Polsce szacowana jest już powyżej 50 mld dol. Około 1500 przedsiębiorstw z kapitałem amerykańskim w Polsce daje zatrudnienie ok. 300 tys. osób.

Polskie podmioty inwestycyjne także z powodzeniem inwestują na rynku amerykańskim. Polskie firmy są najbardziej aktywne w sektorze IT. Chodzi m.in. o producentów gier komputerowych (CD Projekt RED), systemów informatycznych (Netins Software), czy obsługi działalności mediów (CMS4Media). Można oczekiwać szybkiego rozwoju tego sektora również wskutek pandemii Covid-19, która spowodowała jeszcze większe zapotrzebowanie na produkty i usługi w tym sektorze.

Innym perspektywicznym sektorem jest sektor meblarski. Już w tej chwili szereg polskich firm, jak chociażby Benix, Black Red White, Gala Collezione, Raw, Szynaka Meble, Vzór czy Zieta Studio, zainteresowanych jest ekspansją na rynek amerykański.

Niewątpliwie wizyta prezydenta w Waszyngtonie będzie okazją do podkreślenia znaczenia strategicznego partnerstwa z USA. Jest to ważne dla wzmocnienia zarówno inwestycji amerykańskich w Polsce, jak i otwarcia rynku amerykańskiego dla polskich firm, ich produktów i usług.