Siły zbrojne
Gripen E nabiera realnych kształtów. Szwedzki myśliwiec podbije rynek?
![Fot. Saab](https://cdn.defence24.pl/2021/05/23/800x450px/FNeHfZGEGAG1HzHxRosuUMij7J3wApPW2brh0uEb.snsz.jpg)
Firma SAAB rozpoczęła montaż pierwszych trzech prototypowych myśliwców Gripen E. Szwedzkimi maszynami zainteresowana jest Szwajcaria oraz Brazylia. Nowy samolot ma znacznie różnić się od obecnie eksploatowanych wersji myśliwca JAS39.
Wraz z rozpoczęciem montażu maszyn ujawniono jak mają wyglądać. Gripen w wersji E jest myśliwcem, którego zakup rozważają poza Brazylią (36 sztuk w ramach programu FX-2) i Szwajcarią (22 sztuki) także sami Szwedzi.
Pierwsze loty prototypu Gripen E zaplanowano na drugą połowę 2015 r. Samolot testowy 39-8, a także maszyna do prób statycznych, 39-83 już powstają w fabryce firmy Saab w Linköping. Powstają także pierwsze części maszyny testowej 39-9, która ma wzbić się w powietrze na początku 2016 r. Egzemplarz 39-8 zostanie użyty głównie do testów płatowca i systemów sterowania, podczas gdy z pomocą 39-9 będą badane systemy taktyczne. Wszystkie niezbędne zmiany zostaną wprowadzone w samolocie 39-10, który ma być pierwszą maszyną w 100 % zgodną z konfiguracją wersji E.
Saab planuje, że ten egzemplarz do programu testowego dołączy na początku 2017 r, niedługo później powstaną pierwsze maszyny seryjne. Certyfikację zaplanowano na 2018 r., w tym samym roku mają rozpocząć się dostawy myśliwców dla Brazylii i Szwajcarii, już z nowym oprogramowaniem awioniki w standardzie MS21.
Po rozpoczęciu pełnoskalowej produkcji wszystkie samoloty mają zostać dostarczone w przeciągu 18 miesięcy. Jeżeli odbiorcy zdecydują się na okres przejściowy z użyciem wariantów C/D, konwersja tych maszyn ma potrwać mniej niż rok. Nowy myśliwiec nie będzie korzystał z części starych wersji, jednak takie same zostaną częściowo systemy paliwowe, wiatrochron, osłona kabiny, fotel wyrzucany i sterolotki.
Różnice w porównaniu do starego wariantu są bowiem znaczne. Gripen E będdzie nieco większy i wyposazony aluminowo-litową ramę strukturalną, łączącą kadłub i wewnętrzne skrzydłowe pylony podwieszeń. Powiększono także wloty powietrza do silnika, a także zainstalowano nowe podwozie, z większym, pojedynczym kołem podwozia przedniego. Podwozie główne chowa się w skrzydłach, co pozwala na osiągnięcie 40% większej pojemności zbiorników paliwa. W tylnej części kadłuba maszyny dodano nowy wlot powietrza, który jest niezbędny do chłodzenia wyposażenia do walki elektronicznej oraz radaru Selex ES Raven ES-05 z aktywnym skanowaniem elektronicznym.
Jednostka napędowa wersji E to silnik turbowentylatorowy GE F414-39E. Maksymalna masa startowa maszyny ma wynosić 16,5 tony, przy masie własnej struktury płatowca wynoszącej zaledwie 3 tony. Samolot ze wszystkimi komponentami, ale bez paliwa waży, zgodnie z informacjami na stronie www firmy Saab, 7600 kg. Samolot ma być wyposażony w nowe czujniki, w tym system elektrooptyczny IRST Selex Skyward G oraz zaawansowany system identyfikacji IFF. Nowe wyposażenie jest testowane na starszej maszynie Gripen D (samolot 39-7). Testy IRST planuje się jeszcze w marcu, a nowa wersja radaru ES-05 jest już w drodze do zakładów firmy SAAB. Samolot 39-7 wylatał już około 260 godzin. Obecnie testowany jest na nim wyświetlacz przezierny HUD wariantu E.
Proces projektowania wersji E jest bardzo zaawansowany, Szwedzi oparli go na oprogramowaniu CATIA firmy Dassault. Pozwala ono na projektowanie procedur obsługi samolotu, bez potrzeby robienia tego na gotowej maszynie. Gripen E jest także zbudowany z mniejszej ilości komponentów. Jedną dużą, wydrukowana w 3D część stanowi np. rama radaru. W wersji C ten element składa się z ponad 20 mniejszych części. Mniejsza liczba elementów oznacza niższy koszt produkcji.
SAAB mówi o nawet 50-procentowym obniżeniu kosztów, w stosunku do cen z 2009 r. Przedstawiciele firmy twierdzą, że nowe technologie zastosowane w produkcji Gripena E zmniejszą liczbę koniecznych do dopracowania maszyny lotów testowych. W przypadku modeli C/D potrzebne było około 4000 lotów, w przypadku wariantu E, 3 egzemplarze mają odbyć jedynie około 1200 misji.
Samoloty Gripen w wariantach od A do D są na wyposażeniu Sił Powietrznych Czech, Węgier, RPA, Szwecji i Tailandii. Kolejne maszyny są oferowane Brazylii, Szwajcarii, ale także Malezji, mówi się także o dodatkowym zakupie ze strony Tailandii. Potencjalni nabywcy na liście SAABa to Belgia, Botswana, Dania, Estonia, Finlandia, Filipiny, Indonezja, Litwa, Łotwa, Peru, Portugalia i Słowacja. Długofalowo SAAB planuje sprzedaż około 400 samolotów Gripen różnych wersji w ciągu najbliższych 20 lat.
(JSm)
Jac
Autor wspomniał w artykule o masie własnej 7600 kg. Jakoś nie mogę w to uwierzyć. Silnik F414 -GE-39E waży o 54 kg więcej od tego stosowanego w wersji C. Masa płatowca ze względu na zastosowanie materiałów kompozytwych zmniejszyła się. Jakim więc cudem masa tego samolotu tak wzrosła? Pragnę nadmienić że wg jednych źródeł masa nie przekroczy 7 ton, według innych będzie to 8 ton, a według autora 7600 kg. Konkluzja jest taka że musimy poczekać te 2 lata żeby poznać prawdziwe dane "E". Pozdrawiam.
Jac
Samolocik prezentuje się obiecująco. Nowoczesny, tani w eksploatacji i łatwy w obsłudze. Niestety 98 kN ciągu jest wartością niewystarczającą. T/W = ~0.94 (masa własna plus paliwa plus uzbrojenia dla misjii AtA) to żenująco mało jak na obecne czasy. Rozwiązaniem mogło by być zastosowanie silnika F414 EPE (ciąg 120 kN, T/W = ~1.1, a to już przyzwoita wartość). Pytanie tylko czy SAAB dogada się z GE, w co jednak wątpię. Pozdrawiam.
Li
Idealny dla naszej armii. Tani, nowoczesny a i w razie czego do Szwecji blisko.
łysy40
W przetargu na samolot wielozadaniowy startowała oferta francuska Mirage-dziś mielibyśmy Rafale lub Eurofightera.W ofercie Szwedów był Jas39 Gripen-a w niedalekiej przyszłości mielibyśmy Gripena w wersji E ale nasi rządzący wybrali f16,którego produkcja niebawem się zakończy a my zostaniemy jak zawsze z głową w nocniku.
Qba
Mielibyśmy Gripena E gdybyśmy go kupili. A zapominasz, że on dopiero teraz dorównuje F-16 sprzed 15 lat.
łysy40
W przetargu na samolot wielozadaniowy startowała oferta francuska Mirage-dziś mielibyśmy Rafale lub Eurofightera.W ofercie Szwedów był Jas39 Gripen-a w niedalekiej przyszłości mielibyśmy Gripena w wersji E ale nasi rządzący wybrali f16,którego produkcja niebawem się zakończy a my zostaniemy jak zawsze z głową w nocniku.
Mirosław Znamirowski
Hmm. Na liście potencjalnych nabywców Gripena E próźno szukać Polski. A szkoda. Najwyraźniej w firmie SAAB doskonale zdają sobie sprawę, że nic nie ugrają w naszym kraju, w którym to ważniejszy od interesu narodowego jest interes naszego największego "przyjaciela" czyli USA. A przecież gdyby RP dogadała się w sprawie wspólnego zakupu Gripenów E z pozostałymi państwami Grupy Wyszechradzkiej, to można by zapewne liczyć w takim przypadku na bardzo daleko idące ustępstwa ze strony producenta.
Adam
Żadne z państw Grupy Wyszechradzkiej nie planuje zakupu Gripenów E. Poza tym ten samolot nie spełnia minimalnych wymagać Polskich Sił Powietrznych co do integracji z uzbrojeniem od F-16 C/D Block 52+.
Scooby
Jakby do naszych Su-22 wstawić to co ma grippen amerykańskie też były by dobre.. . W razie potrzeby to ile Szwecja dośle Czechom ? USA mogą nam od ręki dosłać z 300 szt F-16.
beznadzieja
"USA mogą nam od ręki dosłać z 300 szt F-16" Scooby - mama wie, że już palisz papierosy?
Prawy
mogą nam dosłać ? No jezeli się nie dogadją najpierw na nasz koszt z putinem, to napewno na pzyslą (po zapłacie).
eee
Ponoć całkiem nieźle sprawdza się ten samolocik. Jest przede wszystkim tani w utrzymaniu. Może zamiast kolejnych efów może by zakupić Gripena.
mirage 2000-9
Masa własna 3 tony ? Coś się chyba komuś pomyliło !
JSm
Takie są informacje podane przez SAABa. Masa własna płatowca ma stanowić 20% maksymalnej masy startowej, czyli około 3200 kg.
JSm
Chodzi wyłącznie o sam płatowiec, bez silnika, awioniki etc. Masa z wyposażeniem, tzw. dry weight wynosi 7600 kg
Michal
Ja przeczytałem o masie własnej 3 tony też mi się światełko zapaliło czerwone. W/g wiki aktualny Gripen ma masę własną 6,8 t. Dodatkowo "Gripen E będzie nieco większy" Dla porównania F35 13ton. Tak więc: a łyżka na to niemożliwe.
Michal
Ja przeczytałem o masie własnej 3 tony też mi się światełko zapaliło czerwone. W/g wiki aktualny Gripen ma masę własną 6,8 t. Dodatkowo "Gripen E będzie nieco większy" Dla porównania F35 13ton. :Tak więc" a łyżka na to niemożliwe.
zdziwiony
Masa własna ostatnich wersji Gripena C/D wynosiła mniej więcej 7 ton. Jakim ci=udem nowa większa maszyna o bogatszym wyposażeniu ma ważyć mniej niż połowę masy wersji samolotu, której jest rozwinięciem?