Gripen E nabiera realnych kształtów. Szwedzki myśliwiec podbije rynek?

Wraz z rozpoczęciem montażu maszyn ujawniono jak mają wyglądać. Gripen w wersji E jest myśliwcem, którego zakup rozważają poza Brazylią (36 sztuk w ramach programu FX-2) i Szwajcarią (22 sztuki) także sami Szwedzi.

Pierwsze loty prototypu Gripen E zaplanowano na drugą połowę 2015 r. Samolot testowy 39-8, a także maszyna do prób statycznych, 39-83 już powstają w fabryce firmy Saab w  Linköping. Powstają także pierwsze części maszyny testowej 39-9, która ma wzbić się w powietrze na początku 2016 r. Egzemplarz 39-8 zostanie użyty głównie do testów płatowca i systemów sterowania, podczas gdy z pomocą 39-9 będą badane systemy taktyczne. Wszystkie niezbędne zmiany zostaną wprowadzone w samolocie 39-10, który ma być pierwszą maszyną w 100 % zgodną z konfiguracją wersji E.

Saab planuje, że ten egzemplarz do programu testowego dołączy na początku 2017 r, niedługo później powstaną pierwsze maszyny seryjne. Certyfikację zaplanowano na 2018 r., w tym samym roku mają rozpocząć się dostawy myśliwców dla Brazylii i Szwajcarii, już z nowym oprogramowaniem awioniki w standardzie MS21.

Po rozpoczęciu pełnoskalowej produkcji wszystkie samoloty mają zostać dostarczone w przeciągu 18 miesięcy. Jeżeli odbiorcy zdecydują się na okres przejściowy z użyciem wariantów C/D, konwersja tych maszyn ma potrwać mniej niż rok. Nowy myśliwiec nie będzie korzystał z części starych wersji, jednak takie same zostaną częściowo systemy paliwowe, wiatrochron, osłona kabiny, fotel wyrzucany i sterolotki.

Różnice w porównaniu do starego wariantu są bowiem znaczne. Gripen E będdzie nieco większy i wyposazony aluminowo-litową ramę strukturalną, łączącą kadłub i wewnętrzne skrzydłowe pylony podwieszeń.  Powiększono także wloty powietrza do silnika, a także zainstalowano nowe podwozie, z większym, pojedynczym kołem podwozia przedniego. Podwozie główne chowa się w skrzydłach, co pozwala na osiągnięcie 40% większej pojemności zbiorników paliwa. W tylnej części kadłuba maszyny dodano nowy wlot powietrza, który jest niezbędny do chłodzenia wyposażenia do walki elektronicznej oraz radaru Selex ES Raven ES-05 z aktywnym skanowaniem elektronicznym. 

Jednostka napędowa wersji E to silnik turbowentylatorowy GE F414-39E. Maksymalna masa startowa maszyny ma wynosić 16,5 tony, przy masie własnej struktury płatowca wynoszącej zaledwie 3 tony. Samolot ze wszystkimi komponentami, ale bez paliwa waży, zgodnie z informacjami na stronie www firmy Saab, 7600 kg. Samolot ma być wyposażony w nowe czujniki, w tym system elektrooptyczny IRST Selex Skyward G oraz zaawansowany system identyfikacji IFF. Nowe wyposażenie jest testowane na starszej maszynie Gripen D (samolot 39-7). Testy IRST planuje się jeszcze w marcu, a nowa wersja radaru ES-05 jest już w drodze do zakładów firmy SAAB. Samolot 39-7 wylatał już około 260 godzin. Obecnie testowany jest na nim wyświetlacz przezierny HUD wariantu E.

Proces projektowania wersji E jest bardzo zaawansowany, Szwedzi oparli go na oprogramowaniu CATIA firmy Dassault. Pozwala ono na projektowanie procedur obsługi samolotu, bez potrzeby robienia tego na gotowej maszynie. Gripen E jest także zbudowany z mniejszej ilości komponentów. Jedną dużą, wydrukowana w 3D część stanowi np. rama radaru. W wersji C ten element składa się z ponad 20 mniejszych części. Mniejsza liczba elementów oznacza niższy koszt produkcji.

SAAB mówi o nawet 50-procentowym obniżeniu kosztów, w stosunku do cen z 2009 r. Przedstawiciele firmy twierdzą, że nowe technologie zastosowane w produkcji Gripena E zmniejszą liczbę koniecznych do dopracowania maszyny lotów testowych. W przypadku modeli C/D potrzebne było około 4000 lotów, w przypadku wariantu E, 3 egzemplarze mają odbyć jedynie około 1200 misji. 

Samoloty Gripen w wariantach od A do D są na wyposażeniu Sił Powietrznych Czech, Węgier, RPA, Szwecji i Tailandii. Kolejne maszyny są oferowane Brazylii, Szwajcarii, ale także Malezji, mówi się także o dodatkowym zakupie ze strony Tailandii. Potencjalni nabywcy na liście SAABa to Belgia, Botswana, Dania, Estonia, Finlandia, Filipiny, Indonezja, Litwa, Łotwa, Peru, Portugalia i Słowacja. Długofalowo SAAB planuje sprzedaż około 400 samolotów Gripen różnych wersji w ciągu najbliższych 20 lat.

(JSm)