Siły zbrojne
Wymagania na okręt patrolowy Czapla
Okręt Czapla w odróżnieniu np. jednostek typu Holland z patrolowaniem ma mieć niewiele wspólnego – fot. M.Dura 
Fot. Flickr/Ian Barbour/CC3.0
Razem z Miecznikiem ujawniono również jawne wymagania na okręt patrolowy z funkcją zwalczania min Czapla. Poniżej zamieszczamy wybrane fragmenty z umieszczonego na stronie Inspektoratu Uzbrojenia (IU) dokumentu. Jego ocenę zamieścimy w kolejnym materiale.
Dla mniejszych okrętów o wiele przydatniejszym od bezzałogowych samolotów rozpoznawczych przewidzianych dla Czapli są bezzałogowe śmigłowce – fot. M.Dura[/caption]
Do zadań dodatkowych zaliczono: przenoszenie i użycie systemów obrony przeciwminowej do poszukiwania, klasyfikacji oraz identyfikacji sił morskich w rejonach portów, baz morskich, kotwicowisk, na torach wodnych i w wyznaczonych akwenach oraz oznakowanie lub niszczenie wykrytych min (zagród minowych).
Właściwości morskie i budowa kadłuba
OOW ma mieć wyporność nie mniejszą niż 1600 t i długość nie większą niż 100 m. Pozostałe wymiary pozostawiono wykonawcom. Prędkość maksymalna powinna „wynosić do 26 w”. Zasięg pływania przy prędkości ekonomicznej powinien być nie mniejszy niż 10 000 Mm, przy czym zgromadzone na pokładzie zapasy mają pozwolić okrętowi na autonomiczne działanie bez konieczności zawijania do portów przez 45 dób.
Czapla powinna być zdolna do przyjęcia i obsługi śmigłowca o masie do 11 t, przyjęcia i obsługi bezpilotowców (hangar dla BSR) oraz do zaokrętowania z rufy (załogowych i bezzałogowych) platform morskich o długości do 11 m.
Więcej: MON publikuje listę chętnych do budowania Miecznika i Gawron
OOW ma mieć „zdolność manewrowania przy małych prędkościach, szczególnie przy poszukiwaniu min morskich oraz podchodzeniu do boi i innych operacjach cumowniczych, przy wietrze o sile do 30 w i prądzie do 3 w, bez pomocy holowników i innych okrętów”.
Kadłub powinien być wykonany ze stali o podwyższonej wytrzymałości. Materiały użyte do budowy kadłuba i wyposażenia wewnętrznego powinny gwarantować zminimalizowanie pól fizycznych okrętu (magnetycznego, akustycznego, hydrodynamicznego, termicznego), skutecznej powierzchni odbicia w pasmach radiolokacyjnych oraz zapewnienie właściwej odporności mechanizmów okrętowych.
[caption id="attachment_30037" align="aligncenter" width="300"]
W wymaganiach na Czaplę nie odpowiedziano, czy okręt ten ma mieć slipy rufowe, czy też nie – fot. M.Dura[/caption]
Podobnie jak w przypadku Miecznika na Czapli przewidziano konieczność zachowania tzw. „zapasów projektowych”, które w przyszłości pozwolą na prowadzenie modernizacji i obsługę bez pogorszenia parametrów statycznych i ruchowych (dla wyporności to zapas 8% masy od wyporności standardowej, dla środka masy to 3-5% Zg początkowej a dla mocy elektrycznej to 30%). Do tego trzeba doliczyć konieczność zagwarantowania rezerwowego miejsca i objętości.
Załoga i warunki bytowe
Liczebność załogi nie została określona. Standardowo narzucono konieczność jej minimalizowania m.in. poprzez pełną automatyzację systemu dowodzenia i kierowania uzbrojeniem oraz zautomatyzowanego systemu pracy siłowni z wachtą w CSS.
Więcej: Ruszył proces zakupu okrętów Miecznik i Czapla. Nieprzejrzysty tryb wyboru oferentów
Okręt ma mieć możliwość zabierania w składzie załogi: 6-osobowej drużyny nurków minerów (czterech nurków, dowódca i technik) oraz do 30 pasażerów (np. specjalistów lub żołnierzy sił specjalnych) i mieć możliwość działania autonomicznego przez 45 dni pływając w systemie 2 i 3 zmianowym. Załoga ma zostać rozmieszczona w wyposażonych pomieszczeniach, przy czym dowódca okrętu ma mieć kabinę 1-osobową, oficerowie 1 - 2-osobowe, podoficerowie 4-6 osobowe i marynarskie 6-8 osobowe.
[caption id="attachment_30038" align="aligncenter" width="300"]
Czapla ma być wyposażona w autonomiczny pojazd podwodny do wykrywania min fot. M.Dura[/caption]
Przewidziano również oddzielne mesy dla oficerów oraz podoficerów i marynarzy, pomieszczenia do przygotowywania posiłków (kuchnie, pentry) oraz do przechowywania żywności (chłodnie, magazyny), pralnie, suszarnie, węzły sanitarne i inne pomieszczenia pozwalające załodze na działanie autonomiczne przynajmniej w założonym okresie 45 dni. Podobnie jak w przypadku Miecznika, również Czapla ma być przygotowana na kobiety w załodze.
System dowodzenia i kierowania środkami walki (OSW)
Generalne wymagania na OSW są identycznej jak przy Mieczniku: OSW ma być oparty na redundantnej okrętowej sieci komputerowej (w tym serwerów) z użyciem wielofunkcyjnych konsol operatorskich oraz architektury „klient – serwer”. Sieć i urządzenia mają spełniać wymagania przepisów o ochronie informacji do klauzuli Tajne.
Więcej: Koniec Marynarki Wojennej RP – pierwsze niepokojące wnioski z „Białej Księgi”
Za najważniejsze podsystemy okrętowe uznano podsystemy: wspomagania dowodzenia, nawigacji, uzbrojenia (rakietowo – artyleryjski, broni podwodnej, rozpoznawania torów wodnych), łączności, rozpoznania i walki elektronicznej, obrony przed środkami masowego rażenia, napędowo – energetyczny i obrony biernej.
Głównym zadaniem podsystemu wspomagania dowodzenia jest pomaganie dowodzącemu okrętem w:
• ocenie sytuacji taktycznej okręty i wyborze środków walki;
• planowaniu zadań okrętu;
• analizie danych po wykonaniu zadania i ocenie jego przebiegu;
• dowodzeniu grupą taktyczną;
• automatycznym rejestrowaniu i archiwizowaniu zdarzeń;
• edycji dokumentów dowodzenia
Głównym elementem podsystemu wspomagania dowodzenia ma być konsola wielofunkcyjna zobrazowania sytuacji taktycznej okrętu umieszczona w Bojowym Centrum Informacyjnym (BCI), które powinno być dodatkowo wyposażone w urządzenia zobrazowania wielkoformatowego.
Więcej: Modernizacja Marynarki Wojennej szansą dla polskiego przemysłu zbrojeniowego. Zgoda ponad podziałami politycznymi
Podsystem nawigacji ma zapewniać określanie pozycji z dokładnością nie mniejszą niż 10 m oraz m.in. określanie pozycji wykrytych obiektów podwodnych
Podsystem uzbrojenia
Opis podsystem rakietowo – artyleryjskiego należy bez wątpienia zacytować w oryginalnym brzmieniu: „Podsystem rakietowo – artyleryjski Czapli z wykorzystaniem radaru 3D i radaru kierowania uzbrojeniem powinien zapewnić zdolność do zwalczania celów nawodnych i celów powietrznych. Realizację bezpośredniej obrony antyterrorystycznej i niszczenie dryfujących min morskich wykorzystując do tego celu armatę morska, wielokalibrowe karabiny maszynowe (WKM) i samodzielne wyrzutnie rakiet przeciwlotniczych”.
Jako uzbrojenie artyleryjsko – rakietowe Czapli w RFI wymieniono:
• 1 armatę średniego kalibru 57 – 76 mm;
• 2 armaty małego kalibru 25 – 40 mm z własnym SKO (systemem kierowania ogniem);
• 2 karabiny kalibru 12,7 mm WKM;
• wyrzutnię rakiet plot krótkiego zasięgu.
Jako uzbrojenie nieśmiercionośne Czapla ma posiadać:
• 2 armatki wodne;
• Generator dźwięku LRAD
Podsystem szybkiego rozpoznawania torów wodnych
W odróżnieniu od Miecznika podsystem rozpoznawania torów wodnych i jak dodano w tekście – dna morskiego to zupełna nowość. Ma on się składać z autonomicznego pojazdu podwodnego AUV zdolnego do wykonywania zadań na głębokościach od 10 do 200 m. Jego zasadniczymi sensorami mają być: sonar z syntetyczna aperturą SAS i echosonda wielowiązkowa.
Podsystem rozpoznania i walki elektronicznej
Podsystem ten ma się składać z radiolokacyjnego odbiornika ostrzegawczego RWR (Radar WarningReceiver) o czasie reakcji systemu alarmowania na przychodzącą emisję od rakiety mniejszym niż 1 s oraz wyrzutni celów pozornych.
[caption id="attachment_30039" align="aligncenter" width="300"]
Okręty patrolowe, tak jak „L’Adroit” mają zasadniczo tylko radary do wykrywania celów nawodnych. Czapla ma mieć w odróżnieniu od Miecznika jeszcze radar 3D – fot. M.Dura[/caption]
RWR ma służyć do „natychmiastowego wykrywania, namierzania i rozpoznawania emisji radarowych obecnych w zasięgu horyzontu radiowego okrętu”. Jego głównym zadaniem ma być „ostrzeganie o obecności sygnałów radarowych wskazujących na zagrożenie dla okrętu ze strony środków napadu powietrznego, przede wszystkim przeciwokrętowych pocisków rakietowych. Sygnał alarmu powinien automatycznie sterować wyrzutnią celów pozornych”.
kmdr por. rez. Maksymilian Dura
