Armie Świata: Siły Obrony Gruzji

Jedynym atutem geograficznym, oddalonej od cywilizowanej Europy Gruzji, jest położenie w górach Kaukazu, a zatem w terenie ułatwiającym obronę. Atut ten nie został jednak w pełni wykorzystany w czasie wojny 2008 roku, kiedy rosyjska 58 Armia przeszła przed pograniczne wąwóz Kodorski i tunel Roski a następnie ruszyła na stołeczne Tbilisi po trwających zaledwie kilka dni walkach.

Porażka ta położyła się cieniem na kraju dążącym do NATO i struktur zachodnich. Pokazała ona dobitnie, że Gruzja jest państwem o relatywnie niedużym potencjale i nie może nawet marzyć o postawieniu równie skutecznego oporu jak Ukraina.

W 2021 roku Produkt Narodowy Brutto niespełna czteromilionowej Gruzji wyniósł niespełna 19 miliardów dolarów. Na obronność przeznaczono z tego równo 2 procent czyli 357 milionów. Co ciekawe, do czasu wojny w 2008 roku Gruzja przeznaczała na obronność więcej i jej wydatki sięgały w szczytowym momencie 780 mln dolarów rocznie. Po wojnie nastąpił spadek, który doprowadził do redukcji wydatków do niewiele ponad 300 miliardów dolarów, a powolny wzrost jest notowany dopiero od dwóch lat. Nadal utrzymywane są także bliskie stosunki z NATO, przez które gruzińscy żołnierze są szkoleni. Gruzja otrzymywała po 2008 roku także pomoc wojskową z Zachodu i od tradycyjnie zaprzyjaźnionej z nią Ukrainy.

Za posiadane środki Gruzini utrzymują armię liczącą 20 650 ludzi w tym ponad 19 tys. w siłach zbrojnych o 1600 w Gwardii Narodowej. Do tego dochodzi 5400 członków służb o charakterze paramilitarnym, którymi są straż graniczna oraz straż wybrzeża. Siły te mogą zostać szybko wsparte przez 60 tys. przeszkolonych rezerwistów, co jest wynikiem prowadzenia poboru z 12-miesięczną służbą zasadniczą, a maksymalny potencjał Gruzji na stan wojny jest oceniany na armię 140 tysięczną.

Gruzja stawia też na obronę totalną swojego państwa i zgodnie z jej aktualną białą księgą opublikowaną w 2017 roku, inwestuje w poprawę struktur swoich sił zbrojnych, rozbudowę infrastruktury szkoleniowej a także modernizację poprzez pozyskiwanie nowoczesnego sprzętu wojskowego. Duży nacisk jest też położony na rozwój wojsk specjalnych, które w 2008 roku odniosły największe sukcesy w walce z Rosjanami.

Siły Obrony Gruzji dzielą się na Wojska Lądowe, Siły Powietrzne i Obronę Powietrzą oraz Gwardię Narodową.

W wojskach lądowych służy 19 tysięcy ludzi z czego większość – 15 tysięcy – to żołnierze zawodowi, a reszta - poborowi. Siły te podlegają dwóm dowództwom operacyjnym – wschodniemu i zachodniemu.

Pod dowództwo Operacyjne Wschód podlega 1 brygada piechoty lekkiej stacjonująca w stołecznym Tblilisi, oraz najcięższa - 4 brygada piechoty zmechanizowanej rozmieszczona w bazie Waziani na południowym wschodzie, która stacjonuje tam wraz z 5. brygadą artylerii. Poza tym pod dowództwo wschodnie podlegają też bataliony: jeden wojsk specjalnych, jeden rozpoznawczy rangerów, także klasyfikowany jako wojska specjalne i jeden inżynierów bojowych.

Pod Dowództwo Operacyjne Zachód podlegają dwie brygady piechoty lekkiej – 2. i 3. rozmieszczone Kutaisi i Imereti a także 6. Brygada artylerii w Choni. Jednostki te mają wsparcie w postaci batalionu bojowych inżynierów, kompanii specjalnej do operacji morskich oraz kompanii medycznej i kompanii łączności.

Niezależne od dowództw operacyjnych pozostają dowództwo lotnictwa i obrony powietrznej i pojedyncze samodzielne bataliony: rozpoznawczy, medyczny, łączności i logistyki, a także szkolnictwo wojskowe i dowództwo logistyki.

Łącznie daje to po dwie brygady piechoty i jedną artylerii pod każdym dowództwem operacyjnym, przy czym dowództwo wschodnie ma element mobilny w postaci brygady zmechanizowanej i batalionów operacji specjalnych w bezpieczniejszej części kraju.

Jednostki te uzupełnia Gwardia Narodowa, która tworzy dwie rezerwowe brygady – jedną na wschodzie i jedną na zachodzie kraju i posiada też m.in. pododdziały reprezentacyjne w tym kompanię honorową.

Chociaż nie posiadają jednostektypowo pancernych Siły Obrony Gruzji dysponują czołgami których liczba to co najmniej 150 egzemplarzy. Gruzini posiadają około 140 czołgów T-72 odkupionych od Czech i Ukrainy i doprowadzonych z pomocą firm izraelskich do względnie nowoczesnego standardu T-72SIM1. Gruzja ma też zmagazynowanych około 100 przestarzałych T-55. W charakterze bojowych wozów piechoty wykorzystywane są zmodernizowane wozy rodziny BMP-1  w liczbie ponad 20 i około 50 BMP-2. Liczniejsze są transportery opancerzone. Gruzini mają ich ponad 200 w tym około setki tureckich kołowych wozów Ejder, 45 wozów BTR-70 i BTR-80 i kilkanaście gruzińskiej produkcji lekkich wozów Didgori-1 i Didgori-3. Transporterów gąsienicowych jest około 70 w tym głównie MT-LB, ale także kilka lekkich 15-tonowych wozów gruzińskiej produkcji o nazwie Lazika-3.

Gruzini wykorzystują tez lżejsze pojazdy opancerzone w tym 110 izraelskich pojazdów Wolf i około 100 MRAPów Cougar i MaxxPro, będących pamiątkami z misji poza granicami kraju, w których Gruzja brało bardzo aktywny udział.

W artylerii lufowej wykorzystywanych jest około 70 systemów samobieżnych w tym 20 2S1 Goździk, 32 M-77 DANA i 13 2S3 Akacja. Tyle samo jest dział ciągnionych, z których wiekszość to 122 mm haubice D-30.

Gruzini posiadają ponadto 37 wyrzutni artylerii rakietowej w tym 122 mm - 13 BM-21 i 18 czeskich RM-70, a także około 30 izraelskich systemów LAR-160 kalibru 160 mm i 20 zmodernizowanych we współpracy ukraińsko-gruzińskiej 122 mm systemów RS-122.

W obronie powietrznej wojska lądowe wykorzystują nieznaną liczbę izraelskich systemów SPYDER. Uzupełniają je francuskie pociski bardzo krótkiego zasięgu Mistral posadowione na 35 samochodach Humvee, samobieżne Strieła 10 oraz MANPADS-y – polskie Gromy i posowieckie Igła-1. W użyciu są także armaty przeciwlotnicze.

Piechota gruzińska do zwalczania czołgów używa starych systemów Fagot i Konkurs ale także pozyskane z USA Javeliny i ukraińskie Skify. W latach 2018-19 Gruzja zamówiła 72 wyrzutnie Javelinów wraz z ponad 400 pociskami i przymierza się do zakupu kolejnych 46 wyrzutni i 82 pocisków. W obronie przeciwpancernej wykorzystywane są także armaty – 85 mm D-44 i 100 mm T-12.

Szeroko używane są w Gruzji bezzałogowce, które swoją rolę odegrały już z czasie wojny 2008 roku. Gruzini sami produkują system rozpoznawczy klasy mini SWAN III, który służy wspólnie z izraelskimi systemami Skylark. Mają też 30 aparatów taktycznych krótkiego zasięgu Aerostar w kilku zestawach i jeden zestaw taktycznych BSP średniego zasięgu Hermes 450 z 5 statkami powietrznymi. W użyciu sa też hiszpańskie systemy taktyczne średniego zasięgu Atlantic I oraz hiszpańskie bezzałogowe śmigłowce Alpha 800

Lotnictwo Gruzji jest zgromadzone w ramach dwóch baz lotniczych, z których z jednej operują samoloty, a z drugiej śmigłowce. Flotę bojowych samolotów tworzą samoloty pola walki Su-25, których Gruzini mają około 10, ale w służbie czynnej jest co najwyżej kilka tych maszyn. Co ciekawe, w Tbilisi od czasów ZSRR znajduje się fabryka tej konstrukcji, a Gruzini twierdzą, że uruchomili w niej ponownie produkcję tych samolotów. Chodzi zapewne o dokańczanie istniejących kadłubów pozostałych po Związku Sowieckim i magazynowanych przez trzy dekady. Możliwe jednak, że Gruzja rzeczywiście zwiększy w ten sposób flotę tych maszyn nawet do jednej pełnej eskadry.

Gruzini posiadają też flotę samolotów szkolno-bojowych, które mogą służyć jako lekkie samoloty pola walki. Są to L-39 Albatros w liczbie 8 egzemplarzy i cztery jeszcze starsze L-29 Delfin, co łącznie tworzy ekwiwalent drugiej eskadry. Flota samolotów transportowych jest skromnai tworzą ją dwa lekkie Any-28, VIP-owskie: Tu-134 i dwa Jaki-40 oraz kilka doprowadzanych do stanu używalności sędziwe An-2.

 W przypadku śmigłowców sytuacja wygląda trochę lepiej. Gruzja eksploatuje dzisiaj bowiem 15 śmigłowców transportowych rodziny Mi-8 i 12 UH-1H otrzymanych ze Stanów Zjednoczonych. Ma też dwa śmigłowce morskie Mi-14 i 9 szturmowych Mi-24. Dodatkowe 3 śmigłowce Mi-8 są wykorzystywane w straży granicznej.

Z kolei Straż Wybrzeża dysponuje dwoma kutrami patrolowymi amerykańskiego typu Island o wyporności 168 ton oraz 22 łodziami patrolowymi i małymi patrolowcami różnych typów.

Obrona powietrzna komponentu lotniczego dysponuje jednym lub dwoma batalionami z systemami Buk M-1 z 16 wyrzutniami oraz podobną liczbą zestawów 9K33 Osa AK z czego ponad połowa została zmodernizowana do standardu AKM. Dozór przestrzeni powietrznej zapewniają radary posowieckie zastąpione już jednak w dużej mierze przez urządzenia francuskiej i ukraińskiej produkcji. Francuskie rozwiązania to Ground Master 403 i 200, ukraińskie zaś to 4 radary 36D6-M, 3 ST-68U i 4 pasywne systemy Kolczuga.

Jak widać współczesne siły zbrojne Gruzji podniosły się po przegranej wojnie i pomimo niskiego budżetu zdołały wejść na poziom przekraczający zdolności obronne Litwy. Oczywiście w razie rosyjskiej inwazji, nawet w oparciu o górzysty teren i obronę totalną Gruzinom raczej nie udałoby się obronić samodzielnie przed północnym sąsiadem, jednak ich siły byłyby w stanie postawić znaczący a być może długotrwały opór. $$