Terroryzm w ocenie władz USA. "Porażki Daesh niosą ryzyko eskalacji zamachów" [ANALIZA]

Country Reports on Terrorism to cykliczna publikacja ukazująca się w obecnym kształcie od 2004 roku. Prezentuje ona między innymi takie zagadnienia, jak: skalę oraz charakterystykę ataków terrorystycznych mających miejsce w poszczególnych częściach świata, zestawienie państw wspierających terroryzm, analizę wyzwań związanych z terroryzmem chemicznym, biologicznym, radiologicznym i nuklearnym, omówienie wybranych działających obecnie organizacji terrorystycznych czy informacje na temat ataków terrorystów wymierzonych w obywateli USA.

Część z zaprezentowanych w najnowszym raporcie danych wskazuje na spadek terrorystycznego zagrożenia. Na przykład w 2016 r. liczba ataków terrorystycznych w skali całego świata, w porównaniu z rokiem poprzednim, zmniejszyła się o 9 proc. (z  11 774 w 2015 r. do 11 072  w 2016 r.). Szczególnie wyraźny spadek wystąpił w: Pakistanie (o 27 proc.), Afganistanie (22 proc.), Nigrze (21 proc.) czy Jemenie (21 proc.). Jest to kontynuacja trendu występującego również w 2014 r., kiedy miało miejsce 13 463 ataków.

Inna pozytywna przesłanka odnotowana w 2016 r. to spadek na świecie o 13 proc. liczby osób zabitych na skutek terroryzmu (z 28 328 w 2015 r. do 25 621 w 2016 r.). W minionym roku 75 proc. ofiar terroryzmu pochodziło z pięciu państw: Iraku (9764), Afganistanu (4561), Syrii (2088), Nigerii (1832) oraz Pakistanu (955). Podkreślić należy, że 26 proc. ogółu zabitych stanowili sprawcy (wskaźnik ten w porównaniu z 2015 r. uległ obniżeniu o 6 proc.). W tym samym okresie wystąpił też spadek liczby rannych (o 10 proc.). Dotyczyło to przede wszystkim: Jemenu (o 69 proc.), Nigerii (67 proc.) czy Afganistanu (19 proc.).

Czytaj też: Dżihadyzm i "rewolucja" - zagrożenia z Niemiec [ANALIZA]

W raporcie znajdują się jednak także informacje niepokojące. Negatywnym zjawiskiem jest na przykład wzrost liczby państw w których doszło do ataków terrorystycznych z 92 w 2015 r. do 104 w 2016. W minionym roku 55 proc. odnotowanych przejawów terroryzmu miało miejsce w pięciu państwach: Iraku (2965), Afganistanie (1340), Indiach (927), Pakistanie (734) oraz Filipinach (482). Wzrosła również znacząco grupa osób porwanych i przetrzymywanych przez terrorystów (o 26 proc.) czy lista organizacji terrorystycznych przeprowadzających ataki (o 16 proc.). W 2015 było ich 288, a rok później już 334. Ugrupowania, które w 2016 r. przeprowadziły najwięcej ataków to: tzw. Państwo Islamskie (wzrost z 969 w 2015 r. do 1133 w 2016 r.), Talibowie (spadek z 1104 w 2015 r. do 848 w 2016 r.), Komunistyczna (Maoistowska) Partia Indii (spadek z 347 w 2015 r. do 336 w 2016r.), Al-Shabaab (wzrost z 226 w 2015 r. do 332 w 2016 r.) oraz ekstremiści Huti (spadek z 292 w 2015 r. do 267 w 2016 r.).

Obecnie największym zagrożeniem terrorystycznym w wielu częściach świata jest tzw. Państwo Islamskie (PI) oraz powiązane z nim grupy. Łączna liczba przeprowadzonych przez te podmioty ataków wzrosła o 17 proc., osób zabitych o 48 proc., a porwanych i przetrzymywanych o 75 proc. PI oraz ich sojusznicy podejmowali działania terrorystyczne w ponad 20 państwach głównie: Iraku, Syrii, Nigerii, Afganistanie, Pakistanie, Egipcie, Libii oraz Jemenie. Szczególnie niepokojąca jest sytuacja w Iraku, gdzie w 2016 r. liczba ataków zorganizowanych przez PI wzrosła o 20 proc., a ich ofiar śmiertelnych aż o 69 proc. Wyraźny spadek aktywności wystąpił natomiast w Syrii o 19 proc.

W 2016 r. główną metodą działania terrorystów były zamachy bombowe (54 proc.) oraz ataki z bronią w ręku (21 proc.). Spadła zaś liczba zamachów samobójczych (o 4 proc.). Miały one miejsce w 26 państwach, jednak aż 40 proc. spośród nich dotyczyło Iraku. W wyniku ataków samobójczych zginęło 7310 osób, w tym 2360 sprawców. Głównym celem wszystkich przejawów terroryzmu były osoby prywatne i ich mienie (np. w Kamerunie 80 proc., Syrii 73 proc., Izraelu 72 proc.) oraz policja i związana z nią infrastruktura (np. w Egipcie 59 proc., Rosji 55 proc. czy Kenii 41 proc.). Obie powyższe kategorie stanowiły łącznie 59 proc. zaatakowanych celów.

Czytaj też: Terroryzm w Unii Europejskiej - nowe fakty i stare wyzwania [ANALIZA]

Podsumowując informacje zamieszczone w najnowszym Country Reports on Terrorism oraz analizując obecne wydarzenia międzynarodowe podkreślić należy, że kolejne porażki ponoszone przez PI w Iraku czy Syrii najprawdopodobniej spowodują dalszą eskalację ataków terrorystycznych inspirowanych przez islamistów w różnych częściach świata. Ataki te będą realizowane przede wszystkim z wykorzystaniem powszechnie dostępnych środków (np. noże, rozpędzone samochody itp.), jak i materiałów wybuchowych czy terrorystów samobójców (w tym kobiety oraz dzieci). Odzwierciedla to między innymi zamach przeprowadzony ostatnio pod Paryżem. 

Sebastian Wojciechowski – prof. zw., pracownik Instytutu Zachodniego, kierownik Zakładu Studiów Strategicznych UAM. Ekspert OBWE ds. bezpieczeństwa i terroryzmu. Ostatnio opublikował (współautor) książkę pt. Zrozumieć współczesny terroryzm. Wybrane aspekty fenomenu, Warszawa 2017.